ارزیابی آسیب پذیری آبخوان دشت کهریز با استفاده از مدل دراستیک در محیط GIS

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 1، دوره 12، شماره 45، اسفند 1397، صفحه 1-17   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

یوسف محبی^{* 1}؛ اصغر اصغری مقدم²

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی دانشگاه تبریز

²استاد گروه زمین شناسی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز

چکیده

ارزیابی آسیب پذیری آبخوان برای توسعه، مدیریت و تصمیمات کاربری اراضی، نحوه پایش کیفی منابع آب زیرزمینی و جلوگیری از آلودگی این آب­ها بسیار مفید است. در این پژوهش آسیب پذیری آبخوان دشت کهریز در برابر آلودگی، به کمک مدل دراستیک و سامانه اطلاعات جغرافیایی(GIS) ارزیابی شد. در این روش، هفت عامل هیدرولوژیکی مؤثر بر آلودگی آب­های زیرزمینی ترکیب شدند. این هفت عامل عبارتند از: عمق سطح ایستابی، تغذیه خالص آبخوان، محیط آبخوان، محیط خاک، توپوگرافی، منطقه غیر اشباع و هدایت هیدرولیکی. نقشه­ پهنه بندی آسیب پذیری، برگرفته از نتایج بدست آمده، دو پهنه عمده­ی آسیب پذیری کم و متوسط را نشان می­دهد. گسترش پهنه­ی با آسیب پذیری متوسط، حدود78 درصد و گسترش پهنه با آسیب پذیری کم، حدود22 درصد است. صحت سنجی مدل با استفاده از پراکندگی یون نیترات در محدوده آبخوان انجام گردید. که تقریباً تمامی نقاطی که دارای نیترات بالا هستند، در محدوده­ی با استعداد متوسط قرار گرفته­اند. با تحلیل حساسیت به روش حذف متغیر و نیز تحلیل حساسیت به روش تک متغیری، میزان تأثیر گذاری هر کدام از متغیرها در آلوده سازی آبخوان مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج هر دو تحلیل نشان می­دهند که مهم­ترین متغیر تأثیر گذار بر شاخص آسیب پذیری، اثر منطقه غیر اشباع است.

کلیدواژه‌ها

آسیب پذیری؛ دراستیک؛ دشت کهریز؛ نیترات؛ GIS

مراجع