ارزیابی و تحلیل اثرات عناصر بازسازی پس از سانحه بر بعد کالبدی – فیزیکی شهرها (مورد مطالعه: شهر منجیل)

آمایش محیط

مقاله 10، دوره 12، شماره 46، آذر 1398، صفحه 199-217   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

فرشته نویدی مجد¹؛ علیرضا عندلیب^{* 2}؛ حمید ماجدی³

¹(دانشجوی دکترای شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

²(دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

³(استاد گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

چکیده

 
یکی از مباحث مهم در هنگام وقوع سوانح طبیعی در شهرها، بازسازی شهرها پس از وقوع این سوانح است. در فرآیند بازسازی پس از سانحه، عناصر و عوامل مختلفی تأثیرگذار هستند و مجموعه این فرآیندها تأثیرات متعددی بر ابعاد مختلف توسعه شهری به ویژه بعد کالبدی – فیزیکی دارد. شهر منجیل، یکی از شهرهای شهرستان رودبار استان گیلان است که در اثر زمین لرزه سال 1369، به شدت آسیب دید. فرآیند بازسازی این شهر پس از وقوع این سانحه، تأثیرات متعددی بر بعد کالبدی – فیزیکی شهر گذاشته است که در این پژوهش به بررسی اثرات عناصر بازسازی پس از سانحه بر این بعد و تأثیرپذیری شاخص‌های کالبدی – فیزیکی از این عناصر، پرداخته شده است. برای این منظور تأثیرات این عناصر و شاخص‌ها از طریق پرسشنامه با 25 تن از کارشناسان مربوطه مورد ارزیابی قرار گرفته و از طریق آزمون آماری ناپارامتریک دو جمله‌ای و شاخص‌های آماری تحلیل شد. نتایج نشان داد میزان تأثیرگذاری عناصر بازسازی پس از سانحه بر بعد کالبدی – فیزیکی شهر منجیل، بسیار زیاد و تأثیرگذاری شاخص‌های کالبدی – فیزیکی بر این عناصر نیز بالا بوده است. همچنین بیشترین تأثیرات عناصر بازسازی مربوط به مشارکت‌های بومی‌، کارآفرینی و تسهیلات بوده و در بخش شاخص‌های کالبدی – فیزیکی نیز استحکام و مقاومت ساختمان‌ها، معابر و دسترسی به خدمات و غیره دارای بیشترین تأثیرپذیری از فرآیند بازسازی پس از سانحه بودند.
 

کلیدواژه‌ها

بازسازی؛ سانحه؛ شهر منجیل؛ بعد کالبدی – فیزیکی

مراجع

 

1. سرتیپی پور، م.، هاشمیان، ع.س.، حسینی، م. 1394. تبیین الزامات بازسازی پس از سانحه برسیاست جابه‌جایی در سکونتگاه‌های روستایی (نمونه موردی: روستای اسطلخکوه). مجله مسکن و محیط روستا، 151: 18-3.
2. پاشاپور،ح.،قربانی،ر.،فرهادی،ا.،درودی نیا،ع.1398.پهنه‌بندی خطر زلزله با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مطالعه موردی کلان شهر تبریز. فصل نامه آمایش محیط، 45(12):69-49.
3. فتوحی،ص.،کیانی،س.1394. ریزپهنه بندی ریسک سیلاب شهری با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی مطالعه موردی شهر نهاوند. فصل نامه آمایش محیط،29(8):152-133.
4. رحمتی،ص.،گندمکار،ا.،خوشکلام پور،ا.1393. ارزیابی متغیرهای تأثیر گذار بر آسیب‌پذیری مساکن شهری در برابر زلزله مطالعه موردی: شهر بروجرد. فصل نامه آمایش محیط،24(7):103-83.
5. فراهانی، ح.،خوشرفتار، ر.، حاجی‌پور، م.1392. ارزیابی فرآیند مشارکت مردم در بازسازی سکونتگاه‌های زلزله زده(مطالعه موردی: دهستان شیروان). مجله مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی (چشم انداز جغرافیایی در مطالعات انسان)، 16: 85-71.
6. مدیری، آ.، اشرفی زنجانی، آ. 1393. باززنده سازی خاطرات جمعی در بازسازی پس از بلایای طبیعی و غیره با تکیه بر هویت و مکان. مجله مسکن و محیط روستا، 145: 62-45.

 

1. Barakat، Sultan. 2003. Housing Reconstruction after Conflict and Disaster. London، Overseas Development Institute.
2. Bilau، A.A.، Lill، Witt، E.، Lill، I. 2017. Analysis of Measures for Managing Issues in Post-Disaster Housing Reconstruction. Buildings, 7 (29):1-26.
3. Cain، A. 2007. Housing microfi nance in post-confl ict Angola. Overcoming socioeconomic exclusion through land tenure and access to credit،Environment and Urbanization، 19 (2): 361-389.
4. Carins، L. 2003. Post-war Reconstruction:forever Re-inventing the Wheel? At http://www.rgs.org through land tenure and access to credit، Environment and Urbanization 19: 361.
5. Heath، R. 1995.The kobe earthquake: some realisties of strategic management of crises and disasters، Disast Prev Manag، 4(5): 11-24.
6. Johnson، C. 2011. Kernels of change: Civil Society challenges to state-Led strategies for recovery and risk reduction in Turkey. Environment and Urbanization، 23(2): 415-430.
7. Kates، R.W.، Colten، C.E.، Laska، S.، Leatherman، S.p. 2006. Reconstruction of New Orleans after Hurricane Katrina: A research perspective، PNAS، 103 (40): 14653–14660.
8. Kondo، T. 2008. Planning for post.disaster Recovery in New Orleans after Hurricane Cathrina". In International Symposium on City Planning، Tokyo. Available at: http://www.tamiyokondo-lab.jp. Department of Housing and Urban Development.
9. Olshansky، R.B. 2005. How do communities recover from disasters: a review of current knowledge and an agenda for future research، presented at 46th annual conference of the association of collegiate schools of planning Kansas City.
10. Pande، R.K.، Pande، R. 2007. Resettlement and rehabilitation issues in Uttaranchal (India) with reference to natural disasters، Disast Prev Manag، 16 (3): 361-369.
11. Pelling، M. 2011. Urban governance and disaster risk reduction in the Caribbean: the experiences of Oxfam GB، Environment and Urbanization، 23 (2):383-400.
12. Roney، B. 2011. Earthquakes and civil society: A comparative study of the response of China’s nongovernment organizations to the Wenchuan earthquake، Environment and Urbanization، 25 (1):83-104.
13. Rowland، J. 1995. rebuilding Sarajevo, disaster prevention and management، 4 (1): 32-37.
14. Thiruppugazh V. 2007. Post – Disaster reconstruction: A case study of Gujarat earthquake Reconstruction، Environmental Hazards، 10 (3-4): 332-351.
15. Xie، W.، Li، N.، Wu، J.D.، Hao، L. 2014. Modeling the economic costs of disasters and recovery: analysis using a dynamic computable general equilibrium model، Nat. Hazards Earth Syst. Sci، 14: 757-772.