سنجش میزان پایداری اجتماعی در نواحی روستایی (مطالعة موردی: دهستان پایین‌ولایت شهرستان کاشمر)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 11، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 48، آذر 1398، صفحه 717-733   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

الیاس چهرازی^{* 1}؛ علی منظم اسماعیل پور²؛ مهدی قانعی زارع³

¹دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

²استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³دانش آموخته کارشناسی ارشد معماری، واحد کاشمر، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشمر، ایران

چکیده

مفهوم توسعه پایدار را می‌توان حالتی از تعادل و توازن میان ابعاد مختلف توسعه دانست که هدف آن برآورده کردن احتیاجات و بهبود بخشیدن به شرایط کیفی زندگی انسان است. از این روی دستیابی به توسعه پایدار، به منظور بهره‌برداری مناسب از منابع و ایجاد رابطه متعادل و متوازن میان انسان، اجتماع و طبیعت، هدف آرمانی برنامه‌ریزان و مدیران توسعه و به ویژه توسعه روستایی تلقی می‌شود. جامعة روستایی ما تحت تأثیر روندها و سیاست‌های دهه‌های اخیر دچار تحولات گسترده‌ای شده است، اما شواهد به گونه‌ای است که نشان از حرکت روستاها به سمت ناپایداری و به ویژه ناپایداری اجتماعی دارد. بر این اساس با بررسی نظری نوشتارهای توسعة پایدار و پایداری اجتماعی، اقدام به طراحی پرسشنامه ای جهت سنجش شاخص‌های ذهنی پایداری اجتماعی نواحی روستایی گردید که شاخص‌های آن با استفاده از روش دلفی فازی ارزش‌گذاری شده که با بکارگیری تکنیک تاپسیس فازی در سطح روستاهای بالای 1000 نفر ساکن و 384 نفر نمونه در دهستان پایین ولایت شهرستان کاشمر تحلیل شد، لذا روش شناسی تحقیق توصیفی و تحلیلی می‌باشد. در واقع در این مطالعه به دنبال یافتن بهترین روش برای تحلیل داده‌های ذهنی می‌باشد که یکی از سوالات اساسی پژوهش نیز می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که وضعیت مجموع شاخص‌های ذهنی پایداری اجتماعی روستاهای کسرینه و زنده‌جان در خوشة پایدار واقع شده‌اند و روستای عشرت‌آباد، خوشة مربوط به پایین ترین سطح پایداری اجتماعی را شکل می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

شاخص ذهنی؛ پایداری اجتماعی؛ روش دلفی فازی؛ تکنیک تاپسیس فازی؛ نقاط روستایی بالای 1000 نفر

مراجع

Assefa, G., & Frostell, B. (2007). Social sustainability and social acceptance in technology assessment: A case study of energy technologies. Technology in Society. 29(1), 63-78.

Atkisson,A,and Hatcher, R. (2001). the Compass lndex of Sustainnability; Prototype for a C omprehensive Sustainability  lnformationtion System, Journal of Environomental As sessment policy Management,vol.3,No4.

Bryden, J. (2002). Rural Development Indicators and Diversity in the European Union, The European Unions Statistical Office, based in Luxembourg.

Cameron, M.P. Barrett, P. Cochrane, W. & McNeill, K. (2007). Agricultural change and social sustainability in riral New­Zealand, The International Journal of Environmental, Culture, Economic and Social Sustainability, 6(3), 77-92.

Colantonio, A. (2009). Social Sustainablility: Linking Research to policy and Practice, Working paper England, Oxford Publication.

Cornelissen, A.M.G., Van den berg, W.J., Koops, M. Grossman. M., & Udoa. H.M.J. (2007). Assessment of the contribution of sustainability indicators to sustainable development: a novel approach using fuzzy set theory, Agriculture, Ecosystems and Environmen, 86, 173–185.

Counryside agency Eurostat. (2002). National Rural Indicators ‘Key Rural Indicators’ as Identified by the Rural White Paper, Defra.

Counsulting engineers of design and perspective. (2006). Development and construction plan (comprehensive) Kashmar city. (in Persian)

CSIR. (2003). Towards a Framework for Analysing the Sustainability of Human Settlements in the South Africa, Chapter 4, Pretoria.

Dempsey Nicolas, C. Brown b, & Bramley, G. (2012). The key to sustainable urban development in UK cities? The influence of density on social sustainability, Progress in Planning, 77: 89-141.

European Commission. (2001). A Framework for Indicators for the Economic and Social Dimensions of Sustainable Agriculture and Rural Development, Commission of the Eoropean Communities, London.

Faraji Sabokbar H. A.  Badri, S. A.  Motiee Langroodi, S. H. & Sharafi, H. (2010). Measuring the Sustainability of Rural Areas Using Analytical Network Process (ANP), Case-study: Rural Areas of Fasa County, Human Geography Research Qurterly, 42(2), 135-156. (in Persian)

Fatahi, A.A., Bayat, N., Amiri, A., & Nemati, R. (2013). Measurement and priority social sustainability in rural regions Dalfan Township with using decision making model Vikor (Case study: district north Khaveh), Journal of Regional Planning, 3(11), 65-78.  (in Persian)

Gulland, E. J. M. & Akcakaya, H. R. (2001). Sustainability indices for exploited populations. TRENDS in Ecology and Evolution, 16(12), 686-692.

H.M.J. (2007). Assessment of the contribution of sustainability indicators to sustainable development: a novel approach using fuzzy set theory, Agriculture, Ecosystems and Environmen, 86, 173–185.

Harris,M.J (2000), Basic principles of Sustsinsbility Development, Global Development and Environment institute, Tufts University Medford MA 02166,USA.

Jamini, D., Jamshidi, A. (2014). Investigating Factors Explaining Social Sustainability in Rural Areas, Case Study: Chardavol County, Journal of Geographical Space Preparation, Golestan University, 13, 147-165

Knight, J. (2014). Economic causes and cures of social instability in China, China and World Economy, 22(2), 5-21.

Landscape Consulting Engineers. (2006). Kashmar Development and Development Plan

Littig, B, & Griessler, E. (2005). Social sustainability: a catchword between political pragmatism and social theory. International Journal of Sustaiable Developmenet, 8(1): 65-79.

Luo, X, Li, P, & Xinhe, F. (2011). Factors that affect social stability of rural areas in Ganzi District, Asian Agricultural Research, 3(6), 43-83.

Mak, M. and Clinton Peacock, J. (2011). Social Sustainability: A Comparison of Case
Studies in UK, USA and Australia. Poster presented at the 17th Pacific Rim Real Estate Society Conference, Gold Coast.

McKenzie, S. (2004). Social Sustainability: Towards some Definitions, Hawke Research Institute, Working Paper Series, 27

Murphy, K. (2012). The Social Pillar of sustainable development: a literature review and framework for policy analysis. Sustainablility: Science. Practice and policy. 8(1), 15-29.

Nastaran, M., Ghasemi, V., & Zargar, S. (2013). Evaluating Sustainable Social Indicators Using Network Analysis Process (ANP), Applied Sociology, 24(3), 155-173

Pepperdine, S.H. (2002). Social Indicators of Rural Community Sustainability: An Example from the Woady Yaloak Catchment, Department of geography and environment study, university of Melbourn.

Polese, M., & Stern, R. (2000).  Social sustsinsbility of citied: Diversity and the management of change.University of toronto paress:toronto ,Canada. Press, Oxford, UK

Poortaheri, M.,  Sojasi Qidari, H., & Sadeghlu, T. (2011). Measurement and Priority Social Sustainability in Rural Regions with Using TOPSIS-FUZZY Technique Based on Order Preference by Similarity to an Fuzzy Ideal Solution (Case Study: Khodabandeh Country Rurals in Central Part), Journal of Rural Research, 1(1), 1-31. (in Persian)

Poortaheri, M. (2010). Application of Multi Attribute Decision Making Methods in Geography, Tehran, Samt Publication. (in Persian)

Rezvani, M. (2011). Rural Development Planning in Iran. Tehran, Ghoomes Publications

SFSO Swiss Federal Statistical Office. (2002). Measuring Sustainable Development, SFSO publisher.

Sneddon, C., Howarth, R., & Norgaard, R.B. (2006). Analysis sustainable development in post brundtland, Ecological Economic, 57, 253-268.

Somper, C. & Tim, A. (2003). Indicators for a Sustainable Countryside, The countryside agency.

Statistical Yearbook of Khorasan Razavi Province. (2016). Detailed Results of the General Census of Population and Housing

The statistical annals Province Khorasan Razavi, (2016). Detailed results of the general census of population and housing. (in Persian).

Torjman, Sh. (2000). The Social Dimension of Sustainable Development, Caledon Institute Social Policy.

Zarei, Y. (2016). Measuring rural development by emphasizing some socio-cultural indicators. (Case Study: Razavi Khorasan Provincial Cities). Khorasan Cultural-Social Studies, 11(2), 50-75