نقش گردشگری کویری در توسعه روستایی‌(مطالعه موردی شهرستان گرمسار)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 1، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 45، بهمن 1398، صفحه 1-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

حسن رهایی¹؛ علیرضا استعلاجی^{* 2}؛ محسن رنجبر^{* 3}؛ مجید ولی شریعت پناهی^{* 4}

¹دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد یادگار امام خمینی‌(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³دانشیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی‌(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

⁴دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، واحد یادگار امام خمینی‌(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

چکیده
هدف از این پژوهش تبیین نقش کویر در توسعه گردشگری مناطق روستایی شهرستان گرمسار بود. در این راستا با اتخاذ پارادایم ترکیبی و غور در نظریه‌ها و مدل‌های مختلف گردشگری، گردشگری کویر و پایداری روستایی، گردشگری پایدار روستایی اقدام به مفهوم‌سازی سازه‌های مفهومی تحقیق گردید. جامعه آماری پژوهش در سطح کلان شهرستان گرمسار و کارشناسان اجرایی و سیاست‌گذاران گردشگری مرتبط با موضوع پژوهش، اعضای شورای اسلامی و دهیاران دهستان حومه و لجران شهرستان گرمسار به تعداد 20 نفر و گردشگران پارک ملی کویر به تعداد 200 نفر بود. از روش تحلیل فازی، تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و معادلات ساختاری در تحلیل داده‌ها استفاده گردید. یافته‌های تحقیق نشان داد مدل بهینه توسعه گردشگری کویر با محوریت پارک ملی کویر در محدوده مورد مطالعه نشان از برتری و اهمیت مدل ژئومورفوتوریسم در فرایند توسعه گردشگری ارک ملی کویر با توجه به ماهیت و دارایی آن می‌باشد. این مدل از بین شش مدل مشهود و منتخب جهانی در توسعه گردشگری یعنی مدل گونه‌شناسی کوهن، مدل چرخه عمر باتلر، مدل رنجش داکسی، مدل توسعه تفرجگاهی پریدوکس، مدل رقابت‌پذیری تفرجگاهی کراچ و ریچی و مدل ژومورفوتوریسم تحلیل و انتخاب گردید. همچنین شناسایی پیشران‌های قابل اتکا برای برندسازی گردشگری در توسعه گردشگری مناطق روستایی نشان داد که شش پیشران اصلی در این امر تأثیر راهبردی دارد که از آگاهی تا کیفیت اقتصادی-راهبردی را در بر می‌گیرد. همچنین پایداری گردشگری مناطق روستایی در محدوده مورد مطالعه از طریق شش شاخص یعنی پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی، پایداری فرهنگی، پایداری سیاسی، پایداری اکولوژیکی و پایداری تکنولوژیکی مورد تحلیل قرار گرفت. در آخر، یافته‌های تحقیق بر این استوار بود که آیا مدل ژئومورفوتوریسم می‌تواند به تحقق برند گردشگری مناسب با توسعه گردشگری مناطق روستایی و همچنین پایداری گردشگری مناطق روستایی در شهرستان گرمسار کمک کند؟ این فرایند از طریق سنجش ساختار ارتباطی بین این دو در قالب مدل­سازی معادلات ساختاری انجام گرفت و نتایج نشان داد که مدل ژئومورفوتوریسم می­تواند در ساخت برند گردشگری و پایداری مناطق روستایی شهرستان گرمسار مؤثر باشد. بر اساس یافته‌های تحقیق، با توجه به دستاوردهای نظری و عملیاتی آن، اقدام به ارائه مدل تبیین کننده نهایی موضوع و هدف پژوهش گردید که از دو بخش کلان (سیاست‌ها) و خُرد (راهبردها) و راهکارهای تحقق بخشی خاص هر سطح تشکیل شده است.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: گردشگری روستایی؛ گردشگری کویر؛ گردشگری پایدار روستایی؛ گرمسار

مراجع

References

Jahanian, Manouchehr, and Ebtehal Zandi (2014), Investigation of Ecotourism Potentials of Desert and Desert Areas around Yazd Province Using SWOT Analysis Model. Human Geography Research, No. 74, pp. 61-74

Parchkani, Parvaneh and Sayed Saeed Hashemi and Abdolreza Rakneddin Eftekhari and Mohammad Hossein Imani Khoshkhoo (2017), Evaluation of Sustainable Brand Indicators in Coastal Tourism Purposes (Case Study: Chabahar Coastal Area). Journal of Tourism and Development, Volume 6, Number 1, pp. 1-6.

Khadat al-Rasoul, Zahra and Reza Ghazavi and Seyed Hojat Mousavi (2016), Feasibility of Sustainable Desert Ecotourism Development in Shiraz Desert. Iranian Rangeland and Desert Research: 2016, Volume 23, Number 1, pp: 70-79.

Seedworker, Afshin and Baitullah Mahmoudi (2013), Nature Tourism: Development and Design Criteria. University of Tehran Publications. First Edition.

Rezvani MR and Mehrnoush Moradi (2010), Feasibility Study of Tourism Development by Systematic Approach in the Desert Villages of Miqan Arak Desert, Space Economy and Rural Development, Volume 1, Number 2, pp. 15-40.

Alizadeh, Hadi and Mohammad Ali Firoozi and Mohammad Ejaza Shokouhi and Seyedeh Narges Naqibi Rokni (2003), Measurement and Evaluation of Sustainability Indicators in Tourism in Ahvaz. Space Planning and Preparation Volume 17, pp: 145-172.

Maleki, Saeed and Hadi Alizadeh (2015), Analysis and Forecasting of Sustainability Indicators in Iranian Tourism Industry. Journal of Geographical Space, Volume 15, Number 50, pp. 39-58.

Ahmadi, Manijeh and Mehdi Cheraghi and Mina Soltani (2017), Analysis of Factors Affecting Ecotourism Development in Rural Areas of Semnan City Case: Sohrain Plain Villages. Space Economics and Rural Development, pp. 215-231.

Boroumand, Babak and Ali Kazemi and Bahram Ranjbariani (2018), Development of an Indigenous Model of Measuring Tourism Competitiveness of Iranian Tourism Intentions. Modern Marketing Research Journal. Issue 2, pp: 105-122.

Jafarashash, Barzin and Nasrin Pouyanzadeh (2018), Evaluating and Prioritizing the Competitiveness Indicators of Iranian Tourism Industry, Journal of Development Management Process, Issue 3, pp: 85-105.

Jalalian, Hamid and Mohammad Reza Razvani and Asghar Tahmasebi and Hassan Oruji (2018), Explaining Rural Tourism System Development Model Using Chaotic Theory and Butler Model (Case Study: Egyptian Village, Khor and Biabank City), Journal of Rural Research 9, No. 9, pp. 1-6.

Razvani, Mohammad Reza and Hassan Ali Faraji Stabbar and Alireza Darban Astana and Seyed Hadi Karimi (2017), Analysis of the Role of Factors and Environmental Quality Indicators in Effective Branding of Rural Tourism Destinations. Journal of Tourism Planning and Development, Successive 1, pp. 2-1.

Razvani Mohammad Reza and Javad Safaei (2005), Tourism in Second Homes and its Impact on Rural Areas: Opportunity or Threat: Case: Rural Areas of North Tehran (؛ Geographical Research, no. 5).

Rezvani, MR (2009), Rural Tourism Development with a Sustainable Tourism Approach, First Edition, University of Tehran Publications.

Roknoddin Eftekhari, Abdolreza and Ismail Qadri (2002), The Role of Rural Tourism in Rural Development (Critical Analysis of Theoretical Frameworks), Teacher of Humanities, Volume 6, Number 2, pp. 23-40.

Zarei Moghaddam, Somayeh and Narges Zarei Moghadam (2018), Evaluation of Urban Branding Capability Using a Tourist Perspective (Case Study: Yasuj City), No. 1, pp: 123-140.

Salari, Abdollah and Reza Arjmandi (2009), Environmental Management of Nature Tourism in Desert National Park Using GIS. Journal of Environmental Science and Technology, Volume 11, Number 1, p

Semnan Province Detailed Document (2018), Land Preparation and Related Studies Semnan Province Extension Document and its County. Budget Planning Organization.

Annabestani, Ali Akbar and Zeinab Vesal (2015), Analysis of Factors Affecting Tourism Brand Development in Rural Settlements, Case Study: Binalood City, Journal of Tourism Planning and Development, No. 16, pp: 127-148.

Ghanbari, Abolfazl and Fariba Karami and Omid Karami (2017), Geomorphic Feasibility Analysis of Saraward County with Reynard and Pereira Models, Geographical Space Quarterly, No. 57, pp. 195-211.

Lotfi, Haidar and Mandana Ghanbari (2012), Design of Garmsar Desert National Park as a Model of Tourism in the Country, Geographical Information Quarterly, Volume 21, pp. 11-16.

Nekui, Zahra and Hamid Zargham and Mohammad Hossein Imani Khoshkhoo (2009), Investigating the Relationship between Globalization and Tourism Development (Case Study: Tehran). Journal of National Studies, No. 41, pp: 109-144.

Yazdan Panah Shahabadi, Mohammad Reza and Hassan Sajjadzadeh, and Mojtaba Rafieian (2019), Explaining the Conceptual Model of Location Branding: A Review of Theoretical Literature. Bagh Nazar Journal, No. 16, pp: 13-33.

Lewis, C., and D'Alessandro, S. (2019). Understanding why: Push-factors that drive rural tourism amongst senior travelers. Tourism Management Perspectives, Volume 32, Pages: 1-19

Manrai, L., Lascu, D.,and Manrai, A. (2019). A study of safari tourism in sub-Saharan Africa: An empirical test of Tourism A-B-C (T-ABC) model. Journal of Business Research, In press, corrected

Akadiri, S.S., Alola, A.A., Akadiri, A. Ch. (2019) The role of globalization, real income, tourism in environmental sustainability target. Evidence from Turkey. Science of The Total Environment, Volume 687, Pages 423-432

Ambler,T. (1997). Do Brands Benefit Consumers? International Journal of Advertising. Volume16, Issue3, Pages 167-198

Andrades, L., Dimanche, F. (2017). Destination competitiveness and tourism development in Russia: Issues and challenges. Tourism Management, Volume 62, Pages 360-376.

Baker, B. (2007). Destination Branding for Small Cities: The Essentials for Successful Place Branding. Destination Branding Book Press.

Barnes, S. J., Mattsson, J., Sørensen, F. (2014). Destination brand experience and visitor behavior: Testing a scale in the tourism context. Annals of Tourism Research, Volume 48, September 2014, Pages 121-139