طراحی الگوی برنامه درسی با رویکرد جهانی شدن و حفظ هویت فرهنگی از منظر قرآن کریم

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 16، دوره 10، شماره 39، آذر 1398، صفحه 309-330   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کبری قاسمی¹؛ علاءالدین اعتماد اهری²؛ بدیع الزمان مکی آل آقا²

¹دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران

²استادیار دانشکده علوم تربیتی و مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش طراحی الگوی برنامه درسی با رویکرد جهانی شدن و حفظ هویت فرهنگی بوده است. این پژوهش بر اساس معیار هدف کاربردی است، روش‌ گردآوری اطلاعات کیفی می­باشد. شیوه انتخاب نمونه­ها هدفمند از نوع گلوله­برفی بوده است. برای جمع آوری داده‌ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. در این پژوهش اشباع نظری در نفر یازدهم بود. روش تجزیه و تحلیل روش نظریه داده بنیاد می‌باشد. تحلیل‌ها به وسیله سه نوع کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی بوده است. در این پژوهش 13 مقوله اصلی، 27 مقوله فرعی و 129 خرده مقوله برنامه درسی برای جهانی شدن و حفظ هویت فرهنگی مشخص شد و پس از روایی سنجی کلیه گویه­ها، 14 خرده مقوله در بخش ضرورت و نیاز، 12 خرده مقوله در بخش اهداف، 19 خرده مقوله در بخش محتوا، 16خرده مقوله در بخش روش­های یاددهی- یادگیری، 8 خرده مقوله در بخش نقش معلم و ... شناسایی شد و مدل ترسیمی ارائه شده مدل پارادیمی برنامه درسی رویکرد جهانی شدن و حفظ هویت فرهنگی بر اساس نظریه داده بنیاد ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

جهانی سازی؛ نظام جهانی قرآن؛ الگوی برنامه درسی؛ نظریه داده بنیاد

مراجع

مقالات و پایان نامه‌ها

آتشک، محمد و رضا نوروززاده و محمد قهرمانی و محمود ابوالقاسمی و مقصود فراستخواه. 1392ش، «واکاوی پیامدها و ساز و کارهای جهانی شدن برنامه­های درسی آموزش عالی»، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 2(11)، صص 14-1.

آرام، محمدرضا. 1390ش، «قرآن، جهانی سازی و جهانی شدن»، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 2، شماره 4.

آیتی، محسن. 1387ش، «مبانی اجتماعی برنامه­های درسی در عرصه جهانی شدن»، هشتمین همایش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران: جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی؛ چالش­ها فرصت­ها.

بقائی پور، پریسا و محمد اکبرنژاد. 1394ش، «فرهنگ و هویت یابی فرهنگی در برنامه درسی مدارس»، دومین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روان‌شناسی آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران.

جهانیان، رمضان. 1389ش، «نظریه جهانی شدن و نقش آن در تعلیم و تربیت»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، ش 13، صص 24-5.

حمیدی، همایون و مهرزاد سرافرازی. 1390ش، «جهانی شدن و مدیریت منابع انسانی»، مطالعات راهبردی شدن جهان، 2(2)، صص 40-1.

خاصه، علی اکبری. 1395ش، «بررسی جایگاه مطالعات قرآنی در تولید علم جهانی با استفاده از فنون علم‌سنجی»، فصلنامه مطالعات قرآنی، 7 (28)، صص69-47.

خانیکی، هادی. 1392ش، «جهانی شدن و ارتباطات؛ زمینه‌ها و چشم اندازهای نظری»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن، 4(10)، صص33-7.

رستمی، ساسان و مریم سعدی و فاطمه شیاسی. 1391ش، «پیامدهای جهانی شدن برنامه درسی»، کنفرانس علمی- بین­المللی آموزش و جهانی شدن مرکز ملی مطالعات جهانی شدن.

سبحانی نژاد، مهدی و علیرضا یوزباشی. 1387ش، «بررسی کیفی پیامدهای علمی جهانی شدن و تغییرات متضمن آن در محتوای برنامه­های درسی آموزش عالی از دید اعضای هیأت علمی دانشگاه­های تهران»، هشتمین همایش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران: جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی؛ چالش­ها و فرصت­ها.

سپهرنیا، رزیتا. 1390ش، «بررسی نقش جهانی شدن در شکل گیری خاص گرائی‌های فرهنگی»، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 2(5)، صص 144-121.

صادقی، علیرضا. 1391ش، «ویژگی‌ها و ضرورت‌های تدوین برنامه درسی چندفرهنگی در ایران»، راهبرد فرهنگ، ش 17 و 18، صص121-93.

صبوری خسروشاهی، حبیب. 1389ش، «آموزش و پرورش در عصر جهانی شدن؛ چالش‌ها و راهبردهای مواجهه با آن»، مطالعات راهبردی جهانی شدن، 1(1)، صص 196-153.

عارفی، محبوبه و باقر حجازی و راضیه قاهری. 1387ش، «تأثیرات ارتباطات بین­المللی آموزش عالی در برنامه­های درسی آموزش عالی»، دو فصلنامه مدیریت و برنامه­ریزی در نظام­های آموزشی، 1(1)، صص 28-15.

عاملی، سعیدرضا. 1380ش، «تعامل جهانی شدن، شهروندی و دین»، نامه علوم اجتماعی، شماره 18،‌ صص 167-200

عیوضی، محمدرحیم و محمدجواد هراتی. 1388ش، «تأملّی در تأثیر توسعه بر هویت فرهنگی»، راهبرد یاس، ش 19، صص 130-104.

غلامی، علی و قادر اعلمی و اکبر صالحی و فردین مراداوغلی. 1394ش، «بررسی تأثیر جهانی شدن بر آموزش و پرورش»، اولین کنفرانس بین المللی علوم انسانی با رویکرد بومی- اسلامی و با تأکید بر پژوهش‌های نوین.

لطف آبادی، حسین و وحید نوروزی. 1383ش، «بررسی نگرش دانش‌آموزان دبیرستانی ایران به جهانی شدن و تأثیر آن بر ارزش‏ها و ‌هویت دینی و ملی آنان»، فصلنامه نوآوری آموزشی، شماره 9، صص 119-88.

لطفی، حیدرزاده و آزاده محمدزاده. 1389ش، «فرآیند جهانی شدن و بررسی این پدیده در کشورهای جهان اسلام»، مجموعه مقالات چهارمین کنگره جغرافی­دانان بین المللی جهان اسلام، صص 10-1.

مجله پیام صادق. مهر تا دی 1382، «قرآن، جهانی شدن و هویت مجازی»، شماره 48 و 49.

مشگی، الناز. 1394ش، «طراحی الگوی توانمندسازی خانواده در برابر آسیب‌های ناشی از جهانی شدن بر اساس مؤلفه‌های فرهنگی»، رساله دکتری تخصصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان).

منصوری گرگر، رحیمه و اکبر صالحی و عفت عباسی. 1395ش، «ویژگی‏های برنامه‏های درسی در عصر جهانی شدن و بین المللی کردن برنامه درسی»، فصلنامه پژوهش در برنامه ریزی درسی، 13(50)، صص 13-1.

میری، سیّد محسن. 1393ش، «منابع فرهنگ متعالی از منظر قرآن کریم»، سراج منیر، سال4، شماره12.

هویدا، رضا و محبوبه جمشیدی کوهساری و محسن جمشیدی کوهساری. 1390ش، «نقش آموزش و پرورش در حل معضل بحران هویت عصر جهانی شدن با تأکید بر پرورش فرهنگ ایثار و شهادت»، همایش ملی فرهنگ ایثار و شهادت.

یوسف زاده چوسری، محمدرضا و مرتضی مرادی. 1395ش، «نقش برنامه درسی سیاسی در پرورش هویت فرهنگی»، همایش ملی فرهنگ و برنامه درسی، رساله دکتری تخصصی برنامه درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان).

 

مقالات انگلیسی

Altugan, A. S. (2015). The effect of cultural identity on learning. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 190, 455-458.

Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2012). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.pp395-405

Durib, M. J. (2014). Challenges of globalization to school curricula from the point of view of faculty members with suggestions of how to deal with it. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 112, 1196-1206.

Gilbert, G. E., & Prion, S. (2016). Making sense of methods and measurement: Lawshe's Content Validity Index. Clinical Simulation in Nursing, 12(12), 530-531.

Gilder, Eric (2004) Book Reviews and Studies, Higher Education in Europe, Vol. XXIX, No.1, April,2004, pp 147-152.

Gooneratne, I. K., Munasinghe, S. R., Siriwardena, C., Olupeliyawa, A. M., & Karunathilake, I. M. K. (2008). Assessment of psychometric properties of a modified PHEEM questionnaire. Ann Acad Med Singapore, 37, 993-7.

Gopinathan, S., & Mardiana, A. B. (2013). Globalization, the state and curriculum reform. In Globalization and the Singapore curriculum (pp. 15-32). Springer, Singapore.

Hancock, R. E. (2015). All of this is yours: Global citizenship education as emancipatory practice for African American preschoolers (Doctoral dissertation, Teachers College, Columbia University).

Knight, J. (2004). Internationalization remodeled: Definition, approaches, and rationales. Journal of studies in international education, 8(1), 5-31.

Lunenburg, F., & Ornstein, A. (2011). Educational administration: Concepts and practices. Nelson Education.‏

Moizumi, E. M. (2010). Examining Two Elementary-Intermediate Teachers' Understandings and Pedagogical Practices About Global Citizenship Education (Doctoral dissertation).

Pugliese, G. D. (2015). Preparing students for citizenship in a global society: A case study. Southern Connecticut State University.

Santos, M. A. (2004). Discovering new paths for global citizenship education in Brazil: Three case studies.

Schiro, M. S. (2008). Curriculum theory. Conflicting Visions and Enduring Concerns: Sage Publications.

‏Yang, R. (2003). Globalisation and higher education development: A critical analysis. International Review of Education, 49(3-4), 269-291.