انسجام متنی در ترجمه بهرامپور از قرآن کریم(مطالعه موردی: ترجمه سوره زلزال)

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 18، دوره 10، شماره 39، آذر 1398، صفحه 355-374   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سید محمدحسن موسوی فخر

مربی گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران

چکیده

صاحبنظران حوزه ترجمه بر این اعتقادند که میزان انسجام با میزان مبدأگرایی و مقصد­گرایی مترجم ارتباطی تنگاتنگ دارد. بدین معنی که هر قدر ترجمه، محتوایی، تفسیری و توضیحی­تر باشد، نسبت به ترجمه­های مقید به متن مبدأ، تحت اللفظی و وفادار، دارای انسجام بیش‌تری است. در همین راستا، ترجمه استاد ابوالفضل بهرامپور از قرآن کریم ترجمه­ای معادل و معنایی است که امتیازات لغوی، نحوی و بلاغی بارز و برجسته­ای دارد؛ ولی از منظر انسجام و یکپارچگی، تا کنون محور سؤال و پژوهش قرار نگرفته است. از جمله سوره­های کوچک قرآن، سوره "زلزال" است که کیفیت بالای انسجام در این سوره توسط برخی صاحبنظران به اثبات رسیده است. بر همین اساس، هدف اساسی این مقاله، ارزیابی موردی انسجام در ترجمه فارسی سوره یادشده به قلم ابوالفضل بهرامپور بر مبنای نظریه نقش­گرا و نظام­مندِ هلیدی و حسن 1985م و با اعتماد به روش توصیفی- تحلیلی و آماری است.

کلیدواژه‌ها

نظریه انسجام؛ هلیدی؛ سوره زلزال؛ ترجمه فارسی؛ ابوالفضل بهرامپور

مراجع

آقا گل­زاده، فردوس. 1385ش، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

بهرامپور، ابوالفضل. 1387ش، ترجمهفارسیقرآنکریم، چاپ سوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

هلیدی و حسن. 1393ش، زبان، بافت و متن، ترجمه مجتبی منشی­زاده و طاهره ایشانی، تهران: نشر علمی.

کتب انگلیسی

Halliday, M. A. K. and Ruqaiya Hasan. (1976), Cohesion in English. London: Longman.

 

مقالات

امرائی، محمّدحسن و همکاران. 1396ش، «ارزیابی مقایسه‌ای انسجام در سوره علق و ترجمه آن از حداد عادل بر اساس نظریه هلیدی و حسن»، دوفصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش­های ترجمه در زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی، دوره 7، شماره 16، صص 149- 119.

انصاری نیا، زری و انسیه خزعلی. 1396ش، «رویکردهای زبانی در تحلیل گفتمان مناظره امام رضا(ع) با ابوقره صاحب شبرمه(مطالعه موردی کلام الهی)»، فصلنامه لسان مبین، سال هشتم، دوره جدید، شماره بیست و هشتم، تابستان 1396، صص27 -1.

ایران­زاده، نعمت الله و کبری مرادی. 1393ش، «بررسی شعر «یادداشت­های شعر جاودانگی» قیصر امین پور بر اساس نظریه نقش­گرایی هلیدی»، متن پژوهی ادبی، سال 19، شماره 5، پاییز، صص 22-7.

ایشانی، طاهره. 1393ش، «تحلیل مقایسه­ای عوامل انسجام در دو غزل حافظ و سعدی و تأثیر آن بر انسجام متن»، فصلنامه علمی- پژوهشی زبان­پژوهی دانشگاه الزهرا، سال ششم، شماره 10، بهار، صص 35-9.

پاشا زانوس، احمد و مریم نبی­پور. 1396ش، «عوامل انسجام در سوره زلزال(بر اساس نظریه هلیدی و حسن)»، پژوهشنامه معارف قرآنی، سال 8، شماره 30، پاییز، صص 101-81.

سارلی، ناصر قلی و طاهره ایشانی. 1390ش، «نظریه انسجام و هماهنگی انسجامی و کاربست آن در یک داستان (قصه نردبان)»، فصلنامه زبان پژوهی دانشگاه الزهرا(س)، شماره 4.

فلاح، غلامعلی و صدیقه پوراکبر کسمایی. 1391ش، «نقش عوامل ربط غیر زمانی در انسجام متن»، فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، سال 20، شماره 73، پاییز، صص 152-72.

قوامی، بدریه و لیدا آذرنوا. 1392ش، «تحلیل انسجام و هماهنگی در شعری کوتاه از شاملو»، فصلنامه زبان و ادب فارسی دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، شماره 15.

لطفی­پور ساعدی، کاظم. 1371ش، «درآمدی بر سخن‌کاوی»، مجله زبان‌شناسی، سال 9، شماره 1، صص 122-109.