تبیین عدالت فضایی از منظر تمهید خدمات سلامت در فضاها و کاربری‌های شهری برای قشر سالمند (مورد پژوهی: منطقه 15 تهران)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 18، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 45، بهمن 1398، صفحه 345-362   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

محمدتقی پیربابایی^{* 1}؛ پریسا ‌ هاشم‌پور²؛ پیمان زاده باقری³

¹دانشیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

²استادیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

³دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

چکیده

چکیده

امروزه توجه به جایگاه و نقش سالمندان در نظام برنامه‌ریزی شهری و معماری از یک طرف و تحقق‌پذیری شهرهای دوستدار سالمند، از اولویت‌های اساسی در فرایند برنامه‌ریزی شهری و معماری است. خدمات شهری ساختار‌دهنده‌ی شکل و ماهیت کالبدی، اجتماعی و فضایی شهر است؛ لذا بی­عدالتی در نحوه‌ی توزیع آن، تأثیر جبران ناپذیری بر ساختار، ماهیت شهر به ویژه سالمندان را با چالش‌های جدی روبرو می‌کند. تحقیق حاضر به بررسی وضعیت عدالت فضایی در سطح نواحی منطقه 15 تهران پرداخته شد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف در زمره پژوهش‌های کاربردی و به لحاظ روش تحقیق پیمایشی می‌باشد. در روند تحقیق ابتدا با طراحی پرسشنامه و برداشتهای میدانی به بررسی میزان دسترسی شهروندان به ویژه سالمندان در سطح نواحی شهر تهران پرداخته شد و سپس جهت رتبه‌بندی نواحی شهر به لحاظ دسترسی به خدمات از مدل VIKOR استفاده شد و در نهایت از مدل نزدیکترین همسایه جهت ارزیابی الگوی پراکندگی خدمات در سطح نواحی شهر استفاده گردید. نتایج مدل­ها حاکی از آن است که پراکنش فضایی خدمات شهری در نواحی منطقه 15 از الگویی منظم پیروی نمی‌کند و توزیع‌ها به صورت تصادفی و خوشه‌ای می‌باشد. همچنین تخصیص خدمات شهری در رابطه با قشر سالمند در نواحی منطقه مذکور تفاوت معنی داری دارد. در بررسی‌های به عمل آمده از لحاظ دسترسی به خدمات ناحیه 3 بیشترین دسترسی و برخورداری و ناحیه 5 و 6 کمترین دسترسی برخوردارند.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: عدالت فضایی؛ مدل نزدیکترین همسایه؛ کاربری‌ شهری؛ منطقه 15

مراجع

References

Alalhesabi, M , Rafiei, F. (2011), Assessing of elder essentialities in urban spaces (case study: Khal Barin Park), [In Persian], Journal of Arman Shahr,5(9):247-257

Ball MS. (2012), Livable Communities for Aging Populations: Urban Design for Longevity. John Wiley & Sons.

Bass, R. (1998). Evaluating environmental justice under the National Environmental Policy Act. Environmental Impact Assessment Review,18: 83–92.

Beriaji, F, Hatami Nezhad, H, Eghbali, N. (2019), Spatial inequality and its impact on urban space quality, Journal of New Attitudes in Human Geography,11(3):1-24.

Cameral, Navies, (2014), The human development in urban space, Thailand press.

Daneshpour, Z. (2003), Analysis of spatial justice in environments of Tehran peri-urban, [In Persian], Journal of Fine arts, Tehran University,28: 5-14.

Dalayimilan, E, Kheyraldin, R, 2017, Measurement of spatial justice in the context of public transport system with network analysis model, Journal of New Attitudes in Human Geography,9(3):19-39.

Design and spatial plan consultant engineers, (2005), 15th district development pattern.

Dutta‚ V. (2012) ‚ War on the Dream‚ How Land use Dynamics and Peri-urban Growth Characteristics of a Sprawling City Devour the Master Plan and Urban Suitability‚ A Fuzzy Multi-criteria Decision Making Approach‚ proceeded In 13th Global Development Conference Urbanisation and Development: Delving Deeper into the Nexus‚Budapest‚hungary.

Esmailpour, A, Mehrazin, H. (2018), The role of public policy-making urban viability enhancement with focus on health and sanitation, Journal of New Attitudes in Human Geography,10(4): 213-229.

Eisaloo, Sh, Jomepour, M, Khaksari, A. (2015), Requirments and problems of elder in urban spaces (case study: central streets of Qom city),2(6):1-41.

Hosseini ShahParian, N. (2015), Analysis of spatial justice with emphysis on public service of Ahvaz city, [In Persian], Master thesis, Geography and Urban Planning. Chamran university. 255 page.

Iranshahi, A, Ghalenoei, M. (2017), Assessing the accessibility of elder with physical disability to essential facility in urban spaces (Case study: Abasi Chaharbagh street in Esfahan), [In Persian], Journal of disability studies, 7(5):12-23.

Iveson, K. (2011), “Social or Spatial justice?”. Marcuse and Soja. On the right to the city. Journal of Cities, 15(2):250-259.

Koushaneh, R, Ezatpanah, B, Mousavi, M. (2019). Journal of New Attitudes in Human Geography, 11(4): 205-221.

Jui-fen, R.Lu. (2006), Horizontal Equity in Health Care Utilization Evidence from Three High-income Asian Economic, Social science & Medicine: 199– 212.

Lee Y, Hwang J, Lim S, Kim JT. (2013), Identifying characteristics of design guidelines for elderly care environments from the holistic health perspective. Indoor and Built Environment,22(1):242–259.

Moghimi N, Momeni, K. (2019), Explanation and assessment of urban space effectiveness in elder’s requirements with emphasis on urban parks, Journal of New Attitudes in Human Geography, 11(3): 397-414.

Morgan Hughey,S, Walsemann, Katrina M, Child, Stephanie, Powers, Alicia, Reed, Julian A & Kaczynski, Andrew T, (2016), Using an environmental justice approach to examine the relationships between park availability and quality indicators, neighborhood disadvantage, and racial/ethnic composition, Journal of Landscape and Urban Planning, 148:159-169.

Nasiri, E. (2018), Analysis of spatial justice of urban services distribution with approach of spatial justice by Vikor model (case study: Ghazvin city), [In Persian], Amayesh goghraphyiayi faza, 28(8):133-154.

PourAhmad, A, Hataminezhad, H. (2014), Exploration and assessment of urban landuse from viewpoint of social justice (case study: Kashan city), [In Persian], journal of Spatial planning, 6(2): 179-208.

Quaddus, M (2001), Modeling sustainable development planning: A multi criteria decision conferencing approach, Environment International, 27.

Ridzwan Othman, A, Fadzil, F. (2014), Influence of Outdoor Space to the Elderly Wellbeing in a Typical Care Centre. Procedia-Social and Behavioral Seiences, 170: 320- 329.

Sustainable Society Index - your compass to sustainability. (2012). Sustainable Society Foundation, Update SSI-3123, now available! http://www.ssfindex.com.

Tahmasebi zadeh, F , KhademHosseini, A, (2018), Analysis of social justice in urban areas (case study: urban areas of Esfahan), [In Persian], Journal of Geography and environmental studies, 26(7): 17-28.

Taleaia, M. Sliuzasb, R. Flackeb, J),2014), an integrate framework to evaluate the equity of urban public facilities, Cities 40: 56–69.

Talen, E. (1996), The Social Equity of Urban Service Distribution: An Exploration of Park Access in Pueblo, Regional Research Institute, West Virginia University.

Touze, A. (2013), Exploration and analysis of spatial justice of city in Saghez, Master Thesis of Geography and Urban planning, Tehran University, 212 page.

Tsou, Ko-Wan, Yu-Ting, H., and YaoLin C. (2005). An accessibility-based integrated measure of relative spatial equity in urban public facilities, Cities, 22(6): 424-435.

United Nations Climate Change Conference. (2014). Climate Change and Natural Disasters Displace Millions, Affect Migration Flows. December 10, 2015. Paris. available on.