تعیین فلور باکتریایی خارجی ماهیان بازاری (300 تا 500 گرم) مزارع پرورشی قزل آلای رنگین کمان در شهرستان آمل

نشریه علمی میکروبیولوژی دامپزشکی

مقاله 6، دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 38، شهریور 1398، صفحه 61-74   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی (اصیل)

نویسندگان

محمدجواد شکوهیان¹؛ بابک شعیبی عمرانی^{* 2}؛ سهیل علی نژاد³

¹دانش آموخته دانشکده دامپزشکی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج

²گروه بهداشت آبزیان، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج

³موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

چکیده

فلور باکتریایی آب و سطح بدن ماهی نقش مهمی در بروز بیماری‌های باکتریایی داشته و بعنوان عوامل بیماریزای ثانویه باکتریایی نامیده می‌شوند. این باکتری‌ها در صورت ایجاد شرایط مساعد ناشی از استرس‌های مختلف فعال شده و می‌توانند تلفات بالایی را ایجاد نمایند. در این تحقیق از سطح بدن (پوست و باله) و آبشش 70 قطعه ماهی قزل آلای رنگین کمان 300 تا 500 گرمی از 7 مزرعه پرورش ماهی قزل آلای رنگین کمان واقع در جاده هراز حد فاصل لاریجان-پلور توسط سواپ‌های استریل نمونه‌برداری انجام شد. آب کلیه مزارع از رودخانه هراز تامین می‌شد.
سوآپ‌های سطح بدن و آبشش هر ماهی بطور جداگانه در ظروف شیشه‌ای درپوش دار حاوی PBS (Phosphate Buffer solution) استریل به آزمایشگاه حمل شدند و روی محیط‌های کشت TSA (Tryptic Soy Agar)، Plate Count Agar و MacConkey Agar کشت داده شدند. هر کدام از نمونه‌ها در دو پلیت TSA جهت نگهداری در شرایط هوازی و بیهوازی در دمای 25 درجه سانتیگراد و یک پلیت مک کانکی فقط در شرایط هوازی جهت اطمینان از عدم حضور باکتریهای گرم منفی کشت داده شد. برای جداسازی باکتری‌های مزوفیل و ساکروفیل از محیط Plate count agar در شرایط دمایی 13 و 37 درجه سانتیگراد استفاده شد.
9 گونه باکتری از سطح بدن و آبشش ماهیان جدا شد (شامل: Staph. areus, Staph. saprophyticus, Staph. epidermidis, E.coli, Bacillus cereus, Aeromonas hydrophila, Proteus mirabilis, Pasteurella multocida, Psuedomonas aeruginosa). باکتری E. coli در تمامی نمونه های کارگاه‌ها از پوست و آبشش جداشد. درکارگاه‌های مختلف اختلاف معنی‌دار از نظر تعداد گونه باکتری جدا شده بین سطح بدن و آبشش مشاهده نشد (P>0.05). بین کارگاه‌های مختلف نیز، اختلاف معنی داری بین نوع باکتری‌های جداشده وجود ندارد (P>0.05).
بجز باکتری E. coli که در همه کارگاه‌ها از پوست و آبشش تمامی نمونه‌ها جدا گردید و نیز باکتری P. aeruginosa که از فراوانی منظمی برخوردار نبود، در بقیه موارد درصد آلودگی به گونه‌های جداشده از کارگاه‌های بالادست بسمت پایین از روند افزایشی برخوردار بود. جداسازی این باکتری‌ها می‌تواند نشان از آلودگی آب رودخانه به فاضلاب‌های شهری و خانگی باشد.

کلیدواژه‌ها

فلور باکتریایی؛ پوست؛ آبشش؛ قزل آلای رنگین کمان؛ رودخانه هراز؛ آمل

مراجع

 

1. بحری، ا.ه.، فلاح، ف.، یاسمی فر، پ. وآفتاب سوار، ی. (1394). بررسی باکتریولوژیک فلور طبیعی پوست و آبشش در ماهی شورت Sillago sihama ( و ارتباط آن با آلودگی سواحل بندرعباس )شمال خلیج فارس. مجله آبزیان و شیلات سال ششم، شماره 23 پاییز 94.

2. خورشیدی، ز.، کلباسی، م.، بهروزی، ش.(1394). بررسی تغییرات فلور باکتریایی روده و پوست ماهی کپورعلفخوار (Ctenopharyngodon idella) تحت تاثیر نانوذرات نقره کلوئیدی. فیزیولوژی و بیوتکنولوژی آبزیان. سال سوم، شماره چهارم، 94-79

3. رضویلر، و. (1395). میکروبهای بیماریزا در مواد غذایی و اپیدمیولوژی مسمومیت‌های غذایی، ناشر : دانشگاه تهران

4. سالنامه آماری سازمان شیلات ایران . 1392 -1382. (1393). تهیه و تدوین: دفتر برنامه و بودجه، واحدآمار و مطالعات توسعه شیلاتی، سازمان شیلات ایران.

5. سالنامه آماری سازمان شیلات ایران 1396-1391. (1397). تهیه و تدوین: دفتر برنامه و بودجه، واحدآمار و مطالعات توسعه شیلاتی، سازمان شیلات ایران.

6. سلطانی، م.، شریف پور، ع.، قیاسی، م. (1382). جداسازی و شناسایی عوامل بیماریزای باکتریایی در ماهی. انتشارات بین الملل شمس. 92 صفحه

7. سهیل نقشی، س.، زمینی، ع.، شناورماسوله، ع.، پورعلی فشتمی، ح.، یزدانی سادات، م.، روشن ضمیر، ن. (1391). اثرات ماده ضدعفونی کننده‌هالامید بر روی بار باکتریایی پوست و آبشش بچه تاسماهیان ایرانی (Acipenser persicus) مجله توسعه آبزی پروری، سال ششم، شماره 1، 65-57

8. شریف روحانی، م. (1374). تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری‌ها و مسمومیت‌های ماهی (ترجمه)، انتشارات معاونت تکثیروپرورش آبزیان شیلات ایران، ص 256.

9. فاطمی، س.ا.، میرزرگر، س.س. (1386). فارماکولوژی کاربردی ماهیان. انتشارات دانشگاه تهران، 624 صفحه.

10. قلجایی فرد، ا.، خارا، ح.، شناور ماسوله، ع. (1395). اثر باکتری KC426951) Lactobacillus plantarum) جداسازی شده از روده قزل آلای رنگین کمان استان گیلان بر فاکتورهای رشد، فلور باکتریایی روده وترکیب شیمیایی لاشه بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان (mykiss Oncorhynchus )

11. مشتاقی، ب.، خارا، ح.، پژند، ذ.، شناور ماسوله، ع.، فتح الهی، ر. (1393) اثرات سولفات مس و پرمنگنات پتاسیم بر بار باکتریایی آب، پوست و آبشش بچه تاسماهی

12. Alsalvar C., Shahidi F., Miyashita K., Wanasundara U. (2011). Handbook of Seafood Quality, Safety and Health Application, Wiley Blackwell, 226 pp.

13. Arashisara S., Hisara O., Kayab M., Yanik T. (2004). Effects of modified atmosphere and vacuum packaging on microbiological and chemical properties of rainbow trout (Oncorynchus mykiss) fillets. International Journal of Food Microbiology 97: 209–214.

14. Austin, B. (2006). The Bacterial Microflora of Fish, Revised, The Scientific World Journal 6: 931–945.

15. Baron, E. J., Finegold, S.M. (1990). Diagnostic Microbiology: Textbook for the Isolation and Identification of Pathogenic Micro-organisms 8th Edition, Mosby. 861 pp.

16. Birkbeck, T.H., Ringo, E. (2005). Pathogenesis and gastrointestinal tract of growing fish. In: Holzapfel, W.; Naughton, P. (Eds): Microbial Ecology in Growing Animals. Elsevier, Edinburgh, UK, pp.208-234.

17. Boyd, C.E., Massut, L. (1999). Risks associated with the use of chemicals in pond aquaculture. Aquaculture engineering 20: 113-132.

18. Boziaris, I.S. (2014). Seafood Processing Technology, Quality and Safety, Wiley Blackwell, UK. 488p.

19. Burr, G., Gatlin, S., Ricke, S. (2005). Microbial ecology of the gastrointestinal tract of fish and the potential application of prebiotics and probiotics in finfish aquaculture. Journal of the World Aquaculture Society 36:425–436.

20. Cahill, M. M. (1990). Bacterial flora of fishes: A Review. Microbial Ecology 19: 21–41.

21. Celene Salgado-Miranda, Elizabeth Palomares, Mirsam Jurado, Ai´Damari´n, Fernando Vega, Edgardo Soriano-Varga (2010). Isolation and Distribution of Bacterial Flora in Farmed Rainbow Trout from Mexico. Journal of Aquatic Animal Health 22: 244–247.

22. Cipriano R.C., Dove A. (2011). Publication of an organizationother than the U.S. Geological Survey. Cipriano, RC, Bruckner, AW. Shchelkunov, IS. (Ed) Far From Superficial: Microbial Diversity Associated with the Skin and Mucus of Fish. Khaled bin Sultan Living Oceans Foundation publisher. Landover, USA. 156-167

23. Crouse-Eisnodr, R. A., Cone, D. K., Odense, P. H. (1985). Studies on relations of bacteria with skin surface of Carassius auratus and Poecilia reticulate. Journal of Fish Biology 27: 395-402.

24. Diler, O., Altun, S., Çalikusu, F., Dilera, A. (2000). A Study on Qualitative and Quantitative Bacterial Flora of the Rainbow Trout (Oncorhynchus mykiss) Living in Different Fish Farms. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 24: 251–259.

25. Ekpo I.A., Agbor R.B., Osuagwu A.N., Ekanem, A.P., Okpako, E.C., Ekanem, B.E. (2013). Relationship between bacteria associated with fish pond sediment, water and the fish, Journal of current research in science 1: 50-54.

26. El-Shafai, S.A., Gijzen, H.J., Nasr, F.A., El-Gohary, F.A. (2004). Microbial quality of tilapia reared in fecal contaminated ponds. Environmental Research 95: 231–238.

27. Erondu, E.S.; Ayanwu, P.E. (2005). Potential hazards and risks associated with the aquaculture industry. African Journal of Biotechnology 4: 1622-1627.

28. Fleisher, J.M., Kay, D., Wyer, M.D., Godfree, A.F. (1998). Estimates of the severity of illnesses associated with bathing in marine recreational waters contaminated with domestic sewage. International Journal of Epidemiology 27: 722-727.

29. Gonzalez, C.J., Santos, J.A., Garcia-Lopez, M.L., Gonzalez, N., Otero, A. (2001). Mesophilic aeromonads in wild and aquacultured freshwater fish. Journal of Food Protection 64: 687–691.

30. Gosh, K., Sen, S.k., Ray, A.K. (2002). Growth and survival of Rohu, Labeo rohita (Hamilton) spawn fed diets supplemented with fish intestinal microflora. Acta Ichthyologica et Piscatoria 32: 83- 92.

31. Gram L., Wedell-Neergaard C. and Huss, H. H. (1990). The bacteriology of fresh and spoiling Nile perch. International Journal of Food Microbiology 10, 303–316.

32. Horsley, R.W. (1973). The bacterial flora of the Atlantic salmon (Salmo salar) in relation to its environment. Journal of Applied Bacteriology 36: 377–386.

33. Huss, H.H. (1995). Quality and Quality Changes in Fresh Fish. FAO Fisheries Technical Paper. No. 348, Rome. 195p.

34. Jorgensen, J.H., Pfaller, M.A. (2015). Manual of Clinical Microbiology (2 vol) 11th Edition, ASM Press. Washington DC. 2892 pp.

35. Joseph, S.W., Carnahan, A. (1994). The isolation, identification, and systematics of the motile Aeromonas species. Annual Review of Fish Diseases 4: 315–343.

36. Karunasagar, I., Karunasagar, I. (1999). Diagnosis, treatment and prevention of microbial diseases of fish and shellfish. Current Science 76: 387–399.

37. Kitao, T., Aoki, T. (1976). Microbial flora of artificial fish diets. Fish Pathology 10: 181–185.

38. Lesel, R., (1990). Thermal effect on bacterial flora in the gut of rainbow trout and African catfish. In: Lesel, R. (Ed) Microbiology in Poecilotherms. Elsevier, Amsterdam, pp. 33-38.

39. Lowry, T., Smith, S.A. (2007). Aquatic zoonoses associated with food, bait, ornamental, and topical fish. Journal of the American Veterinary Medical Association 231: 876–880.

40. Mac Fariane, R.D., McLaughlin, J. J., Bullock, G. L. (1986). Quantitative and bass from estuarine and coastal marine environments. Journal of wildlife Diseases 22: 344-348.

41. Mahon, Connie R., Lehman D.C., Manuselis G. (2007). Textbook of Diagnostic Microbiology, 3rd Edition, Saunders; St Louise, MO.

42. Mittal, K.R., Lalonde, G., Leblanc, D., Oliver, G., Lallier, R. (1980). Aeromonas hydrophila in rainbow trout: relation between virulence and surface characteristics. Canadian Journal of Microbiology 26: 1501-1503.

43. Moriarty, D.J.W. (1990). Interactions of microorganisms and aquatic animals, particularly the nutritional role of the gut flora. Microbiology in poecilotherms. Elsevier, Amsterdam. pp. 217-222.

44. Nash, C.E. (2003). Interactions of Atlantic salmon in the Pacific northwest VI. A synopsis of the risk and uncertainty. Fisheries Research 62: 339-347.

45. Nedoluha, P.C., Westhoff, D. (1997). Microbiological analysis of striped bass (Morone saxatilis) grown in a recirculating system. Journal of Food Protection 60: 948–953.

46. Nieto, T.P., Toranzo, A.E., Barja, J.L. (1984). Comparison between the bacterial flora associated with fingerling rainbow trout cultured in two different hatcheries in the north-west of Spain. Aquaculture 42: 193–206.

47. Noga, E.J. (2010). Fish Disease: Diagnosis and Treatment. 2nd Edition. Wiley-Blackwell. Ames, USA: 52.

48. Olafsen, J.A. (2001). Interactions between fish larvae and bacteria in marine aquaculture. Aquaculture 200: 223–247.

49. Rhodehamel, E.J. (1992). FDA's concerns with sous vide processing. Food Technology 46: 73–76.

50. Ringo E., Birkbeck T.H. (1999). Intestinal microflora of fish larvae and fry. Aquaculture Research 30: 73–93.

51. Ringo, E., Myklebust, R., Mayhew, T.M., Olsen, R.E. (2007). Bacterial translocation and pathogenesis in the digestive tract of larvae and fry. Aquaculture 268: 251-264.

52. Ringo, E., Strom, E. (1994). Intestinal microflora of Arctic charr. (Salvelinus alpinus) (L.I.). The gastrointestinal microflora of free-living fish, and the effect of diet and salinity on Intestinal microflora. Aquaculture and Fisheries Management 25: 623-629.

53. Ringo, E.; Strom, E., Tabachek, J.A. (1995). Intestinal microflora of salmonids: a review. Aquaculture Research 26: 773-789.

54. Sealy, W.M., Gatlin, D.M. (2001). Overview of nutritional strategies affecting the health of marine fish. Lim, C., Webster, C.D. (Ed) Nutrition and fish health. Howorth press, Binghomton, U.S.A.

55. Thomas, R .W. (2015). Comparison of Bacterial Flora in Fish Mucus and Lake Water. Honors Theses. Paper 85.

56. Trust, T.J. (1975). Bacteria associated with the gills of salmonid fishes in freshwater. Journal of Applied Bacteriology 38: 225–233.

57. Tuber, M. (2001). Veterinary use and antibiotic resistance laboratory of Food microbiology, Current Opinion in Microbiology 4: 493-499.

58. Sakai, M., Atsuta, S., Kobayashi. M. (1989). Pseudomonas fluorescens isolated from the diseased rainbow trout, Oncorhynchus mykiss. Kitasato Archives of Experimental Medicine 62:157–162.

59. Zmyslowska, I., Lewandowska, D., Nowakowski, T., Kozlowski, J. (2001). Occurrence of bacteria in water and in vendace (Coregonus albula) during rearing in tanks. Polish Journal of Environmental Studies 10: 51–56.