مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان مبتنی بر شفقت بر احساس تنهایی

روانشناسی اجتماعی

مقاله 12، دوره 8، شماره 55، مرداد 1399، صفحه 152-162   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

امیرپاشا کاظمی¹؛ حسن احدی^{* 2}؛ حمید نجات³

¹گروه روانشناسی، واحد بین‌الملل کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران

²استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

³استادیار، گروه روانشناسی، واحد قوچان، دانشگاه آزاد اسلامی، قوچان، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان مبتنی بر شفقت بر احساس تنهایی انجام شد. مطالعه حاضر نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش بیماران مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه‌کننده به درمانگاه مرکزی آجودانیه شهر تهران در سال 1397 بودند. نمونه پژوهش 45 نفر بودند که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و با روش تصادفی به سه گروه 15 نفری تقسیم شدند. هر یک از گروه‌های آزمایش هشت جلسه 90 دقیقه‌ای با روش‌های درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان مبتنی بر شفقت آموزش دیدند و گروه کنترل در لیست انتظار برای آموزش قرار گرفت. ابزار پژوهش ویرایش سوم پرسشنامه احساس تنهایی راسل (1996) بود. داده‌ها در نرم‌افزار SPSS-21 با روش اندازه‌گیری مکرر تحلیل شدند. نتایج نشان داد که هر دو روش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان مبتنی بر شفقت در پس‌آزمون باعث کاهش احساس تنهایی در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو شدند و نتایج درمان در مرحله پیگیری حفظ شد (05/0P). بر اساس یافته‌ها توصیه می‌گردد که درمانگران و روانشناسان بالینی از روش‌های مذکور برای کاهش احساس تنهایی استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد#درمان مبتنی بر شفقت# احساس تنهایی

مراجع

 

ایمان‌زاده، علی و علیپور، سریه. (1396). واکاوی تجربیات زنان سالمند از احساس تنهایی: مطالعه‌ای پدیدارشناختی. مجله روان‌شناسی پیری، 3(1)، 43-31. ##

برقی ایرانی، زیبا؛ بگیان کوله‌مرز، محمدجواد و بختی، مجتبی. (1395). اثربخشی درمان شناختی مبتنی بر ذهن شفقت‌ورز بر تعدیل روان‌سازه‌های ناسازگار و کاهش عواطف منفی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال ریاضی. مجله روانشناسی معاصر، 11(1)، 117-103. ##

حیدری، محمد؛ قدوسی بروجنی، منصوره و ناصح، لادن. (1395). مقایسه خودکارآمدی و احساس تنهایی در سالمندان ساکن و غیرساکن آسایشگاه سالمندی. سالمند: مجله سالمندی ایران، 11(1)، 151-142. ##

سعادتی، نادره؛ رستمی، مهدی و دربانی، سیدعلی. (1395). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و درمان متمرکز بر شفقت (CFI) در تقویت عزت نفس و سازگاری پس از طلاق زنان. مجله روانشناسی خانواده، 3(2)، 58-45. ##

شفیعی، معصومه؛ اکبری، شیرین و حیدری‌راد، حدیث. (1397). اثربخشی آموزش خوددلسوزی بر احساس تنهایی و تاب‌آوری در زنان مطلقه بی‌بضاعت. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 5(6)، 84-71. ##

عسگری، اسماعیل؛ جمهری، فرهاد؛ تاجری، بیوک؛ برماس، حامد و حکمی، محمد. (1398). تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر احساس تنهایی و سبک‌های اسنادی همسران معتادین. فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، 13(1)، 150-123. ##

فتح‌اله‌زاده، نوشین؛ سعیدی، فاطمه؛ ایپچی حق، سیمین؛ سعادتی، نادره و رستمی، مهدی. (1395). اثربخشی گروهی آموزش درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش احساس تنهایی در سالمندان با سندرم آشیانه خالی. فصلنامه پرستاری سالمندان، 3(2)، 102-89. ##

نجاری، فیروزه؛ خدابخشی کولایی، آناهیتا و فلسفی‌نژاد، محمدرضا. (1396). اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر احساس تنهایی و سازگاری روانشناختی زنان مطلقه. مجله دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه، 5(3)، 75-68. ##

Au, T. M., Sauer-Zavala, S., King, M. W., Petrocchi, N., Barlow, D. H., & Litz, B. T. (2017). Compassion-based therapy for trauma-related shame and posttraumatic stress: Initial evaluation using a multiple baseline design. Behavior Therapy, 48(2), 207-221. ##

Baker, D. A., Caswell, H. L., & Eccles, F. J. R. (2019). Self-compassion and depression, anxiety, and resilience in adults with epilepsy. Epilepsy Behavior, 90, 154-161. ##

Ditcheva, M., Vrshek-Schallhorn, S., & Batista, A. (2018). People who need people: Trait loneliness influences positive affect as a function of interpersonal context. Biological Psychology, 136, 181-188.

##Ehret, A. M., Joormann, J., & Berking, M. (2018). Self-compassion is more effective than acceptance and reappraisal in decreasing depressed mood in currently and formerly depressed individuals. Journal of Affective Disorders, 15, 220-226.

##Gentina, E., & Chen, R. (2019). Digital natives’ coping with loneliness: Facebook or face-to-face? Information & Management, 56(6), 1031-1038.##

 

Gould, E. R., Tarbox, J., & Coyne, L. (2018). Evaluating the effects of acceptance and commitment training on the overt behavior of parents of children with autism. Journal of Contextual Behavioral Science, 7, 81-88. ##

Grodin, J., Clark, J. L., Kolts, R., & Lovejoy, T. I. (2019). Compassion focused therapy for anger: A pilot study of a group intervention for veterans with PTSD. Journal of Contextual Behavioral Science, 13, 27-33. ##

Hancock, K. M., Swain, J., Hainsworth, C. J., Dixon, A. L., Koo, S., & Munro, K. (2018). Acceptance and commitment therapy versus cognitive behavior therapy for children with anxiety: Outcomes of a randomized controlled trial. Journal of Clinical Children and Adolescent Psychology, 47(2), 296-311. ##

Haynes, K. N. (2017). Loneliness and depression: Contrasting the buffering effects of self-compassion and self-esteem adolescence. Child & Adolescent Social Work Journal, 15, 251-272.##

 Krieger, T., Reber, F., VonGlutz, B., Urech, A., Moser, C. T., & et al. (2019). An internet-based compassion-focused intervention for increased self-criticism: A randomized controlled trial. Behavior Therapy, 50(2), 430-445. ##

Lyon, T. A. (2015). Self-compassion as a predictor of loneliness: The relationship between self-evaluation processes and perceptions of social connection. Dissertation, Lakeland: Southeastern University.##

Montoliu, T., Hidalgo, V., & Salvador, A. (2019). The relationship between loneliness and cognition in healthy older men and women: The role of cortisol. Psychoneuroendocrinology, 107, 270-279. ##

Moyer, D. N., Murrell, A. R., Connally, M. L., & Steinberg, D. S. (2017). Showing up for class: Training graduate students in acceptance and commitment therapy. Journal of Contextual Behavioral Science, 6(1), 114-118.##

 O'Connell, B. H., O'Shea, D., & Gallagher, S. (2016). Mediating effects of loneliness on the gratitude-health link. Personality and Individual Differences, 98, 179-183.##

 Ong, C. W., Lee, E. B., & Twohig, M. P. (2018). A meta-analysis of dropout rates in acceptance and commitment therapy. Behavioral Research Therapy, 104, 14-33.##

 Russell, D. W. (1996). UCLA loneliness scale (Version 3): Reliability, validity and factor structure. Journal of Personality Assessment, 66(1), 20-40. ##

Wang, S., Zhou, Y., Shi, Y., Ran, L., Liu, X., & Chen, Y. (2015). Acceptance and commitment therapy and cognitive–behavioral therapy as treatments for academic procrastination: A randomized controlled group session. Research on Social Work Practice, 27(1), 48-58. ##

Wynne, B., McHugh, L., Gao, W., Keegan, D., & Byrne, K. (2019). Acceptance and commitment therapy reduces psychological stress in patients with inflammatory bowel diseases. Gastroenterology, 156(4), 935-945. ##

Yadavaia, J. E., Hayes, S. C., & Vilardaga, R. (2014). Using acceptance and commitment therapy to increase self-compassion: A randomized controlled trial. Journal of Contextual Behavioral Science, 3(4), 248-257. ##