تحلیل راهبردی عوامل داخلی اثرگذار بر آمایش سرزمینی در کشور افغانستان مبتنی بر استدلال‌های ژئوپلیتیکی

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 41، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 45، بهمن 1398، صفحه 798-824   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

کیومرث یزدان پناه درو^{* 1}؛ عتیق اله قمری²؛ حسین حاتمی نژاد³

¹استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

²دانش آموخته جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

³دانشیار جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

چکیده
ترقی و تکامل جوامع بشری یکی از مهم ترین دغدغه انسانی در طی تاریخ بوده و هست و هم چنان رسیدن به توسعه یکی از اهداف اساسی مردم در جوامع است. امروزه توسعه در ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به خصوص توسعه به روش مدرن یکی از فراگیر ترین موضوعات در جوامع بشری به خصوص کشور های در حال توسعه است. کشور افغانستان از جمله کشورهایی است که تحت تأثیر سیاست و امنیت داخلی و خارجی از حرکت در مسیر توسعه بازمانده است. بنابراین برنامه­ریزی جهت توسعه سرزمینی این کشور نیز در گرو حل و چاره­اندیشی مسائل سیاسی- امنیتی است. برنامه­ریزی راهبردی با چهارچوب و ملاحظات سیاسی و امنیتی می­تواند سبب کاهش تهدیدات امنیتی و چالش­های سیاسی و در نتیجه توسعه سرزمینی گردد. بنابراین در این مقاله سعی شده است تا عوامل داخلی اثرگذار بر آمایش سرزمینی در کشور افغانستان از منظر ژئوپولیتیکی مورد تحلیل قرار گیرد. در این راستا این سوال قابل طرح است که: از منظر ژئوپولیتیکی چه عوامل داخلی (قوت­ها و ضعف­ها) و چگونه برآمایش سرزمینی در کشور افغانستان اثر می­گذارند؟ این مقاله به شیوه­ای توصیفی- تحلیلی نگاشته شده است و داده­های مورد نیاز نیز به شیوۀ کتابخانه­ای، اسنادی و بهره­گیری از پایگاه­ها و سایت­های معتبر اینترنتی گردآوری شده است.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: آمایش سرزمین؛ ژئوپلیتیک؛ قوت‌ها و ضعف‌ها؛ افغانستان

مراجع

References

Afghanistan Statistics Center, (2016), Afghanistan in the mirror of the figures, Available at: http://cso.gov.af/fa. [In Persian]

Bozorgmehri, Majd, (2010), The Presence of NATO in Afghanistan and its Leading Challenges, Strategic Studies Quarterly, Vol.13, No.2. [In Persian]

Chomsky, Noam, (2014), Failed States, Translated by: Akram Pedramnia, Tehran:Ofogh Publications. [In Persian]

Cohen, Saul B. (2003), “Geopolitical Realities and United States Foreign Policy”,
Political Geography, No. 22, pp. 1–33. [In English].

Hataminejah, Hossein, Seyed Mohammad Hosseini & Seyed Ali Hosseini, (2010), The Position and Role of Geography in Spatial Planinng [In Persian], Geography Growth Education Magazine, Vol. 25, No.1; 46-51. [In Persian]

Hekmatnia, Hasan (2004), “Afghanistan; Heartland of Asia”, Payk-e Nour, Vol.2, No. 1, pp. 97-110. . [In Persian]

Raja, A. A, (2007), Talibanism ; Taliban Movement among Islamic Movements; Research on Afghanistan'sHistory,Availableat:http://afghanistanhistory.net/home/index.php?option=com_content&task=view&id=34&Itemid=1. [In Persian]

Rashid, Ahmad, (2001), The Taliban; Islam, Oil and New Great Game, translated by A. Shafaie, S. Bagheri & H. Rezaei Khavari, Tehran: Danesh Hasti Publications. [In Persian]

Rashidi, Mostafa, (2014), Geopolitical Pathology of the Planning in Iran's Territorial Space with the Spatial Planning Approach and Providing Strategic Model, Ph.D. dissertation on Political Geography, University of Tehran, Faculty of Geography. [In Persian]

Rahnamaei, Mohammdtaghi, (1993), Environmental strengthsof Iran, Tehran: Center for Urban and Architecture Studies of Iran. [In Persian]

Iran Drug Control Headquarters, (1995), Statistical and analytical report on the state of the world drug, Tehran. [In Persian]

Iran Drug Control Headquarters, (1998), International Dimensions of Drugs [In Persian], Tehran.

Sarvar, Rahim, (2005), Applied Geography and Land Use Planning­, Tehran: SAMT Publications. [In Persian]

Azimi, Mohammadazim, (2012), Ecotourism in Afghanistan,Kabul: Siraj Publishing. [In Persian]

Farajirad, A, Mehdi Darkhor & S.H Sadati, (2011), Survey of the State-Nation-Building Process in Afghanistan and the Future Barriers, Encyclopedia Journal, No. 80. [In Persian]

Kohzad, Ahmad.A, (2002), Afghanistan History, Stockholm. [In Persian]

Mottaghi, Afshin & Mostafa Rashidi, (2012), To Survey and Analyze the Geopolitical Backgrounds and Factors of the Formation and Extension of Taliban in Afghanistan , Journal of Khorasan Great, Vol.3, No. 8; Pages 79-97. [In Persian]

Mahdizadeh Kaboli, M.R, (2003), An Introduction to Afghanistan's History, First Printing , Qom: Ehsani Binding Press. [In Persian]

Nasri Meshgini, GH, (1998), Taliban insurgency on Afghanistan and national security of the Islamic Republic of Iran, Monthly Political-Economic Information, No. 133-134 (October and November). [In Persian]

Vaezi, Hamzeh, (2002), Afghanistan and incomplete structures of national identity, Tehran: Erfan Publications. [In Persian]

Ministry of information and culture Directorate of tourism regulatory affairs, (2018), History of the Tourist Office, Available at: http://tourism.gov.af/persian/index.php, retrieved: 2018/04/01. [In Persian]

McLachlan, Keith (1997), “Afghanistan: the Geopolitics of a Buffer State”,
Geopolitics, Vol. 2, No. 1, pp. 82-96, [In English]

Borchgrevink, K. (2010). Beyond Borders: Diversity and Transnational Links in Afghan Religious Education. The International Peace Research Institute. Human Security Report Project. [In English]

British Geological Survey, (no date), Minerals in Afghanistan, The potential for copper, Available at: https://www.bgs.ac.uk/AfghanMinerals/docs/Copper_A4.pdf, retrieved: 2017/11/24. [In English]

BritishMuseum,(2018),Afghanistan,availableat:http://www.britishmuseum.org/whats_on/exhibitions/afghanistan.aspx, retrieved: 2018/05/18. [In English]

Afghanistan waters portal, (2003), Afghanistan Agriculture, Available at: http:// afghanwaters.net/en/map- afghanistan- agriculture/[ In persian]. 

Deutsche Zusammenarbeit mit Afghanistan, (2007-2020), Erneuerbare Energien für Afghanistan, Verkrijgbaar bij: http://www.germancooperation-afghanistan.de/de/project/erneuerbare-energien-für-afghanistan, opgehaald: 2017/11/26. [In English]

FAO, (2003), First-ever livestock census in Afghanistan, Available at: http://www.fao.org/english/newsroom/news/2003/25511-en.html, retrieved: 2017/12/20. [In Persian]

Foreign Policy,(2016), Fragile States: Rankings and Map, Available at: https://foreignpolicy.com/fragile-states-index-2016-brexit-syria-refugee-europe-anti-migrant-boko-haram/.[In Persian]

Hiebert, F & P Cambon,(2008), Aghanistan Hidden Treasures from the National Museum, Kabul, Washington: National Geographic, ISBN: 978-1-4262-0295-7. [In English]

Kilcullen, D.(2009). Taliban and Counter-insurgency in Kunar. In Decoding the New Taliban: Insights from the Afghan Field. Edited by Antonio Giustozzi (New York: Columbia University Press, 2009). 243. [In English]

Kuo, Chin, (2006), The Mineral Industry of Afghanistan, Minerals Yearbook, AFGHANISTAN, U.S. Geological Survey. [In English]

Stephen G, Peters, Trude V.V. King, Thomas J. Mack, and Michael P. Chornack, (2011), Summaries of Important Areas for Mineral Investment and Production Opportunities of Nonfuel Minerals in Afghanistan, US Geological Survey, Avilable at: https://pubs.usgs.gov/of/2011/1204/, retrieved: [In English]

Blair, Dennis C.( 2010), Annual Threat Assessment of the US Intelligence. [In English]

Sengupta, kim,(2010), Afghanistan's resources could make it the richest mining region on earth, Independent, Diplomatic Correspondent,available at: https://www.independent.co.uk/news/world/asia/afghanistans-resources-could-make-it-the-richest mining-region-on-earth-2000507.html : retrieved 2017/11/22. [In English]

Censin Resources,(2010), Afghanistan discovered an oilfield containing an estimated 1.8 billion barrels of crude in the north of the country, Censin Resources, Available at: https://web.archive.org/web/20120425161815/http://www.censin.com/afghanistans-new-oil-discovery/, retrieved: 2017/11/24. [In English]

Reuters Staff, (2011), UPDATE 1-Afghanistan signs major oil deal with China's CNPC, Reuters, Available at: https://www.reuters.com/article/afghanistan-cnpc/update-1-afghanistan-signs-major-oil-deal-with-chinas-cnpc-idUSL3E7NS40J20111228, retrieved: 2017/11/22. [In English]

McSweeney, C., M. New & G. Lizcano, (2016/10/06), UNDP Climate Change Country Profiles Afghanistan, Available at: https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc226769/m2/1/high_res_d/Afghanistan.hires.report.pdf, retrieved: 2017/12/22. [In English]

Barghnews, (2017), Construction of the largest solar energy project in Afghanistan [In Persian], Available at:http://barghnews.com/fa/news/25919/احداث-بزرگترین-پروژه-انرژی-خورشیدی-در-افغانستان, Retrieved: 2018/04/01.[In Persian]

AIMS: https://www.aims.edu. [In English]

 www.bbc.co.uk/persian/indepth/cluster_zs_afghan_ringroad_project.shtml. [In English]

http://www.elections.pajhwok.com/dr/content.[In Persian]

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Afghanistan_physical_en.png.[In Persian]

http://www.bbc.co.uk/persian/indepth/cluster_zs_afghan_ringroad_project.shtml .[In Persian]

http://www.salamwatandar.com.[In Persian]

https://www.dw.com/fa-ir/-38744591.[In Persian]

https://www.nrel.gov/international/ra_afghanistan.html. [In Persian]