بررسی تطبیقی عشق مجازی در اشعار حسین منزوی و نزار قبانی

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 14، دوره 13، شماره 52، بهمن 1398، صفحه 311-340   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

جواد کبوتری¹؛ عذرا موسایی²؛ فاطمه کعب اصل³

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دهدشت، دانشگاه آزاد اسلامی، دهدشت، ایران

²کارشناس ارشد ادبیات تطبیقی و دبیر آموزش و پرورش

³دانش آموخته دکترای زبان و ادبیات فارسی

چکیده

عشق یکی از مقوله‌های پرتکرار و پرطرفدار در محدوده علایق و احساسات انسانی و خصوصاً در قلمرو زبان مکتوب بشری است. هر کسی از ظن خود و از نی خویش عشق را می­سراید.گرچه از دو دریچه عشق حقیقی و مجازی به عشق نگریسته شده است و عشق مجازی صرفاً در هیأت معشوقی زمینی رؤیت شده، لکن گاهی عشق حقیقی در پیکره معشوق زمینی تجلی می­یابد از قبیل عشق فرزند به مادر یا بالعکس. عشق مجازی در چارچوب عشق زمینی و معشوقه زیبارو خلاصه نمی‌شود، بلکه به موضوعات عمیق­تری چون عشق به آزادی، وطن و فرزند و... گسترش می­یابد. نزار قبانی و منزوی شاعران عاشقانه سرایی بودند صاحب سبک، که توانسته­اند ادبیات کلاسیک را به ادبیات معاصر پیوند بزنند. هر دو شاعر در پی ایجاد زبان جدیدی برای بیان عشق هستند و عشق را امری مقدس می­دانند. نگاه نزار قبانی به زن ارتباط نزدیکی با موضوع سیاست، وطن و آزادی دارد و سعی در متعالی کردن ارزش­های انسانی زن دارد. زن در اشعار وی مصداق معینی ندارد و منظور او عموم زنان عرب است ولی در شعر منزوی از زنی مشخص سخن گفته­می شود. هر دو جوهره اصلی اشعار خود را از مادر می­دانند و اشعار زیبایی در وصف مادر، پدر، همسر و فرزند سروده­اند.

کلیدواژه‌ها

حسین منزوی؛ نزار قبانی؛ زن؛ مادر؛ عشق مجازی

مراجع

زرین کوب، عبدالحسین. 1392ش، نقد ادبی، چاپ دهم، تهران: امیرکبیر.

عرود، علی احمد محمد. 1393ش، شخصیت و مکتب شعری نزار قبانی از منظر ناقدان معاصر، ترجمه محمد جعفری و نفیسه کمالی، چاپ اول، کاشمر: سخن گستر.

فیروزیان، مهدی. 1390ش، از ترانه و تندر، چاپ اول، تهران: نشر سخن.

قبانی، نزار. 1386ش، داستان من و شعر، ترجمه دکتر غلامحسین یوسفی و یوسف بکّار، چاپ دوم، تهران: توس.

قبانی، نزار. 1388ش، صد نامه عاشقانه، ترجمه رضا عامری، چاپ سوم، تهران: نشر چشمه.

قبانی، نزار. 1389ش، در بندر آبی چشمانت، ترجمه احمد پوری، چاپ هفتم، تهران، نشر چشمه.

قبانی، نزار. 1389ش، دفتر عشق، ترجمه غلامرضا تمیمی، چاپ اول، تهران: کلک سیمین.

قبانی، نزار. 1391ش، تا سبز شوم از عشق، ترجمه موسی اسوار، چاپ سوم، تهران: انتشارات سخن.

قبانی، نزار. 1391ش، تمام کودکان جهان شاعرند، ترجمه یغما گلرویی، چاپ سوم، تهران، دارینوش.

قبانی، نزار. 1391ش، نقاشی با کلمات، ترجمه ایاد فیلی، چاپ دوم، تهران: آوگان.

قبانی، نزار. 1392ش، از من نپرس چرا دوستت دارم، ترجمه رضا عامری، چاپ سوم،‌ تهران: سرزمین اهورایی.

قبانی، نزار. 1392ش، جهان ساعتش را با چشم‌های تو تنظیم می‌کند، ترجمه سهند آقایی، چاپ دوم، تهران: نشر جوانه توس.

قبانی، نزار. 1393ش، بلقیس و عاشقانه‌های دیگر، ترجمه موسی بیدج، چاپ پنجم، تهران: نشر ثالث.

قبانی، نزار. 1393ش، عاشقانه سرای بی همتا، ترجمه رضا طاهری، چاپ اول، تهران: نشر نخستین.

قبانی، نزار. 1393ش، هزاره اول پیش از چشمانش، ترجمه ایاد فیلی، چاپ اول، تهران: آوگان.

قبانی، نزار. 1394ش، عشق با صدای بلند، ترجمه احمد پوری، چاپ اول، تهران: نگاه.

کاظمی، روح الله. 1388ش، سیب نقره‌ای ماه، چاپ اول، تهران: مروارید.

منزوی، حسین. 1391ش، مجموعه اشعار، به کوشش محمد فتحی، چاپ سوم، تهران: نگاه.

 

مقالات

خسروی، کبری و همکاران. 1391ش، «فراخوانی شخصیت‌های دینی در شعر نزار قبانی»، سال سوم، شماره 7، بهار، صص 139-162. 

دادخواه، حسن و فقیهی، شهربانو. 1388ش، «احساس و عاطفه شاعران معاصر عرب نسبت به حقوق زنان»، پژوهشنامه ادب غنایی، سال هفتم، شماره 12، تابستان، دانشگاه سیستان و بلوچستان، صص31-48.

محسنی، علی اکبر. 1391ش، «نشانه‌های استبداد از منظر قبانی»، نشریه ادبیات پایداری، سال سوم، شماره 6، بهار، دانشگاه شهید باهنر کرمان، صص430- 451.

میرقادری، فضل الله و دهقان، مهناز. 1390ش، «جلوه‌های عشق در اشعار نزار قبانی»، پژوهش‌های نقد ادبی و سبک شناسی، شماره 4، تابستان، صص187- 212.