بررسی برخی ویژگی‌های بوم شناختی گیاه دارویی (Artemisia sieberi Besser.) و تخمین تراکم آن به روش شبکه‌های عصبی در بخش روداب سبزوار

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 7، دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 28، اسفند 1398، صفحه 97-109   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علیرضا قاسمی آریان^{* 1}؛ سیدفاضل فاضلی کاخکی²؛ حسین روحانی³

¹عضو هیات علمی مرکز تحقیقات وآموزش کشاورزی خراسان رضوی

²عضوهیات علمی مرکز تحقیقات واموزش کشاورزی خراسان رضوی

³مدیرگروه مدیریت وتوسعه کشاورزی مرکز تحقیقات واموزش کشاورزی خراسان رضوی

چکیده

چکیده
    درمنه دشتی (Artemisia sieberi Besser) از تیره Asteraceae گونه­ای دارویی در فلور ایران بوده که اسانس آن در درمان بیماری­های انگلی و عفونی کاربرد دارد. طی سالیان اخیر، بخش­هایی از رویشگاه­های درمنه، توسط عوامل انسانی تخریب شده است. این تحقیق با هدف بررسی نیازهای آت اکولوژی و برآورد تراکم درمنه در سال 1396 در منطقه روداب سبزوار انجام گرفت. ابتدا محدوده درمنه­زار بر روی عکس­های ماهواره­ای، تعیین و اطلاعات بوم شناختی آن، شامل (توپوگرافی، اقلیم، خاک، زمین­شناسی و فنولوژی) جمع­آوری گردید. در مرحله­ی بعد، تراکم درمنه در مراتع تخریب­ شده با استفاده از مدل شبکه عصبی مورد آزمون قرار گرفت. بدین منظور 70 نمونه تصادفی خاک متشکل از متغیرهای مستقل (بافت، EC،SAR ، pH،N ،P ،K ، کاتیون­ها، ماده آلی و درصد آهک) و نیز تراکم درمنه (متغیر وابسته) برای ساخت مدل­ استفاده گردید. نتایج نشان دادند که درمنه دشتی، ارتفاعات 1400 تا 1800 متر، شیب­های صفر تا 12%، بارندگی 160 تا 200 میلی‌متر و خاک­های لومی تا لومی­ماسه­ای آهک­دار با شوری کم را ترجیح می‎‎دهد. فعّالیت رویشی درمنه از اواخر اسفند شروع شده و تا اوایل آذر بذرها می­رسند. همچنین نتایج پیش­بینی مدل نشان داد، کمترین تراکم درمنه با 11/0 در مترمربع مربوط به اراضی می­باشد که 40 سال تحت تنش شخم قرار داشته­اند و بیشترین تراکم درمنه با 4/0 در مترمربع مربوط به اراضی است که دو سال از تخریب آنها می­گذرد.مدل رگرسیون (R²) نشان داد که متغیرهای مستقل، 95% در تعیین تراکم درمنه نفش دارند.

کلیدواژه‌ها

درمنه دشتی؛ آت اکولوژی؛ تراکم؛ شبکه عصبی

مراجع

Reference

1.Adam, P., Piotrowski., Jarosław, J. and Napiorkowski, A. 2013. A comparison of methods to avoid overfitting in neural networks training in the case of catchment un off modeling. Journal of hydrology, 476: 97-111.

2.Aghaiee, R., Alvani-Nezhad, S., Basiri, R. and Zolfaghari, R. 2013. Relationship between plant ecological groups and environmental factors (Case study: Wezg habitat in southeaste of Yasuj). Iranian Journal of Applied Ecology, 1(2): 53-63.

3.Arianfar, M., Akbari Nodehi, D., Khodayar, H. and Rostampour, M. 2018. Effect of height and aspect on essential oil yield and some phytochemical properties of medicinal plants. Artemisia aucheri Bois., and Artemisia sieberi .Besser in South Khorasan rangelands. Journal of Rangeland, 11(3): 281-294.

4.Azimi, M., Heshmati, G.A., Farahpour, M. and Bahremand, A.B. 2014. Application of SWAT to model forage production of Sagebrush rangelands in steppe and semi-steppe regions of Iran. Iranian Journal of Range and Desert Research, 21(2): 336-346.

5.Azimi, M.S., Farahpour, M. and Heshmati, Gh.A. 2012. Predicting of Artemisia sieberi phenology and growth stage values in steppic rangelands using growing degree-day and soil moistur. Journal of Range and Watershed Management, Iranian Journal of Natural Resources, 64(4): 423-435.

6.Azarnivand, H., Ghasemi Arian, Y., Yari, R., Zare-Chahouki, M.A. and Jahantab, E. 2012. Investigation of allelopathic activity of mountain sagebrush (Artemisia aucheri) on seed germination and seedling features of Festuca ovina in green house condition, Iranian Journal of Natural Research, 19(2): 297-305.

7.Bafghi, F. 2016. Investigation of the relationship between canopy cover, height and volume with biomass of Artemisia sieberi and Verbascum songaricum. (Case study: rangelands of Cheshmeh-Pooneh region of Mashhad). M.Sc Thesis in University of Birjand, Faculty of Natural Resources and Environment, Birjand.

8.Bagheri, R., Chaichi, M., Mohseni-Sarvi, G.R. and Zahedi, G.R. 2007. Grazing affects essential oil Composition of Artemisia Sieberi. Pakistan Journal of Biological Sciences, 10(5): 810 -813.

9.Behmanesh, B., Barani, H., Ownegh, M., Mohammad-Esmaeili, M. and Abedi-Sarvestani, A.  2013. Investigating biophysical indicators of land degradation: interpreting two points of view of rangeland ecological specialists and pastoralists. Journal of Soil Management and Sustainable Production, 3(1): 95-112.

10.Binyam, A. 2015. The effect of land use land cover change on land degradation in the highland of Ethiopia. Journal of Environment and Earth Science, 5(1): 125-136.

11.Forest Range and Watershed Management Organization (FRWO). 2015. Iran.

12.Ghasemi-Arian, A. 2016. Effect of land management on ecological characteristics of Dorema ammoniacum, Ph.D. Dissertation in Ferdowsi University, Faculty of Agriculture, Mashhad.

13.Ghasemi Arian, A. and Izy, J. 2013. Range inventory with application of artificial neural networks in vegetation, Publication: Niko-Nashr. Mashhad, Iran.

14.Growsi, E., Behmanesh, B., Mohammad Esmaeili, M. and Ariam Norouzi, R. 2016. Investigation of some ecological factors affecting distribution of the most important medicinal plants in rangeland of Golestan province. Journal of Plant Ecosystem Conservation, 4(8): 103-121.

15.Jean, N.N., Graham, J. and Mark, G. 2018. Effects of land use and land cover changes on water quality in the Umngeni river catchment, South Africa. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 105: 247-264.

16.Khaledian. H. and Nikkami, D. 2017. The role of land use operation in reducing the potential of erosion and sedimentation using linear programming model (Case study: Chehel-Gazi basin in Sanandaj). Journal of water and soil science, 21(1): 95-111.

17.Mahboubi, M. 2017. Artemisia sieberi essential oil and treatment of fungal infection. Biomedicine & Pharmacotherapy, 89: 1422-1430.

18.Mahboubi, M., Feizabadi, M. and Safara, M. 2008. Antifungal activity of essential oils from Zataria multiflora, Rosmarinus officinalis, Lavandula stoechas, Artemisia sieberi and Pelargonium graveolens against clinical isolates of Candida albicans. Pharmacognosy Mag, 415 (Supp l): 15-18.

19.Mesdaghi, M. and Ghobadi, M. 2010. Effects of management operations on functions and structures of rangeland ecosystems (Case study: Roudshoor steppe rangelands, Iran). IranianJournal of Natural Ecosystems, 1(2): 108-120.

20.Pazhohan, E. 2014. The effects of climate change on the spatial distribution of Artemisia species in Isfahan province using species-prediction models (Case study: Isfahan province), Msc Thesis in Isfahan University of Technolog, Faculty of Natural Resources, Isfahan.

21.Pinke, G., Pal, R. and Botta – Dukat, Z. 2010. Effect of environmental factors on weed species composition of cereal and stubble fields in western Hungary. Journal of Biologie, 5(2): 283-292.

22.Rafi'i Al Husseini, M. and Shamsi, F. 2014. Medicinal plants and its role in Iranian exports. National conference on non-operating defense in agriculture, pp1-5.

23.Rashtian, A. and Karimian. A.A. 2014. Effects of exclosure on some vegetative characteristics and distribution pattern of Artemisia sieberi in central steppes of Iran (Case study: Nodoushan rangelands of Yazd province). Iranian Journal of Range and Desert Research, 21(4): 747-775.

24.Riyahi, M., Dashti, H., Rahimi, A. and Dehghan, E. 2013. Effect of salinity on seed germination of Artemisia plant. First National Conference on Medicinal Plants and Sustainable Agriculture. Hamadan, Iran.

25.Sangoni, H., Vahabi, M., Tarkesh, M., Eshghizade, H. and Soltani, S. 2017. Determination of ecosystem characteristics and geographic distribution of two species of rangelands using randomized modeling method in central Zagros region. Journal of Plant Ecosystem Conservation, 5(10): 1-17.

26.Saffari, A., Nouri, A. and Karami, J. 2018. Investigating the effect of land cover and land use changes on soil erosion potential of Ghara Souogh Ganrood Basin, Journal of Spatial Analysis Environmental Hazarts, 5(1): 83-96.

27.Valipour, M., Karimian Iqbal, M., Malekoti, M.J. and Khoshgaftarama, A.H. 2009. The trend of salinity and agricultural land degradation in Shamsabad district of Qom province. Journal of Water and Soil Science (Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources), 12(46): 683-691.

28.Zolfaghri, A.A. and Hajabbasi, M. 2008. The effects of land use change on physical properties and water repellency of soils in Lordegan forest and Freidunshar pasture. Soil & Water Res, 22 (2): 55-61.