نقد و تحلیل غزل های عاشورایی جامه دران

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 6، دوره 11، شماره 42، دی 1398، صفحه 133-156   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کتایون حبیبی¹؛ کبری نودهی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان،دانشگاه آزاد اسلامی ، گرگان، ایران.

²گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد گرگان، دانشگاه آزاد اسلامی، گرگان، ایران.

چکیده

واقعة­ عاشورا، حماسه­ای بزرگ در تاریخ بشر است و همواره نویسندگان و شاعران به تبیین جنبه­های گوناگون آن پرداخته و احساسات درونی خود را بیان کرده­اند. از زمرة این شاعران، در دورة معاصر می­توان «سعید بیابانکی» را نام برد. گستردگی شعر عاشورایی، آشنایی با شاعران برجسته عاشورایی معاصر و شناسایی غزل های عاشورایی شاخص پس از انقلاب  و نیز بهره گیری از زبان تصویری برای تبیین مفاهیم عاشورایی در قالب غزل، نشان از اهمّیّت این پژوهش است.  بررسی  این  مجموعه نشان می­دهد که شاعر مفاهیمی چون عطش، شهادت و مظلومیّت سیّد الشهداء (ع) و یاران  وفادارش را با بهره­گیری از عوامل تصویرساز در محور افقی به تصویر کشیده که  نماد و استعاره در رأس آن است. پژوهش حاضر، به بررسی، نقد و تحلیل غزل های عاشورایی این شاعر، از منظر درونمایه و شگردهای هنری، بر اساس کتاب «جامه­دران» با روش تفصیلی- تحلیلی پرداخته تا درونمایه ها و شگردهای هنری آن را بیان کند.

کلیدواژه‌ها

نقد و تحلیل؛ غزل های عاشورایی؛ سعید بیابانکی؛ جامه دران؛ تصویرگری

مراجع

کتاب­ ها

1. قرآن کریم. (1381). ترجمۀ بهاالدین خرمشاهی. چاپ چهارم. تهران: نیلوفر و جامی
2. انصاری، نرگس. (1389). عاشورا در آیینه شعر معاصر (بررسی و تحلیل شعرهای عاشورایی فارسی و عربی). چاپ اول. تهران: مجتمع فرهنگی عاشورا.
3. بیابانکی، سعید.  (1395) جامه­دران. چاپ پنجم. تهران: فصل پنجم.
4. حسینخانی، نورالله. (1387). خورشید برنیزه. تهران: نشرخیرالله.
5. داودی، سعید، رستم نژاد، مهدی. (1387). عاشورا، ریشه­ها، انگیزه­ها، رویدادها و پیامدها. قم: انتشارات امام علی بن ابی طالب.
6. سنگری، محمدرضا. (1389). آیینه در کربلاست، پژوهش و نگارش نو از باز شناخت نهضت عاشورا. چاپ دوم. تهران: انتشارات قربانی.
7. شفیعی­کدکنی، محمدرضا. (1383). صور خیال و شعر فارسی. چاپ نهم. تهران: آگاه.
8. ----- ---،-------. (1385). موسیقی شعر. چاپ نهم. تهران: آگاه.
9. علایی، سعید. (1387). جریان شناسی شعر انقلاب اسلامی. چاپ اول. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

10. قمی، عباس. (1386). منتهی الامال. تهران: پیام عدالت.

11. کافی، غلامرضا. (1386). شرح منظومه ظهر. تهران: مجتمع فرهنگی عاشورا.

12. گردآورنده: گروه حدیث پژوهشکدة باقر العلوم. (1387). مقتل امام حسین(ع). ترجمۀ جواد محدثی. تهران: انتشارات بین الملل.

13. محمدزمانی، جواد. (1393). فرهنگ نامه هنر و ادبیات آیینی. جلد7. تهران: دانشگاه آزاد.

  مقاله­ ها

1. پاک­نیا، عبدالکریم. (1381). «فرازهایی از زندگی عقیله­ی بنی هاشم». مبلغان.  شمارة 31. صص 12-22.

   سایت­ های اینترنتی

1. بیابانکی، سعید. (18 اکتبر 2017) سایت ویکی پدیا به نشانی:   

Htt://www.fa.wikipedia.org/.16