دستیابی به مفهوم رضایتمندی درمسکن ارزان قیمت شهری برمبنای اصلاح محیطی رفتارهای نامطلوب(نمونه موردی:مجموعه زیستی مهرگان قزوین)

آمایش محیط

مقاله 7، دوره 12، شماره 47، اسفند 1398، صفحه 125-145   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

تورج جلیلی¹؛ رضا بهبهانی^{* 2}؛ شوکا خوشبخت بهرمانی³

¹(پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

²دکتری معماری، استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

³(دکتری معماری، استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران )

چکیده

 
‌ رفتارشناسی‌ ساکنین‌ مجموعه‌های‌ زیستی‌ ارزان‌ شهری‌ به‌ دلیل‌ چیرگی‌ عامل‌ اقتصاد‌ در‌ ساخت‌ این‌گونه‌ محیطها‌ مغفول‌ واقع‌ شده‌ که‌ مهمترین‌ نتایج‌ آن‌ عدم‌ رضایت‌ از محیط‌ مسکونی‌ و‌ عدم‌ تعلق‌ به‌ مکان‌ زندگی‌ می‌باشد.‌ هدف‌ از‌ انجام‌ این‌ پژوهش‌ شناسایی‌ انواع‌ و سطوح‌ گستردگی‌ رفتارهای‌ نامطلوب‌ ساکنین‌ مسکن‌ مهر‌ شهرک‌ مهرگان‌ قزوین‌ و‌ در‌ نهایت‌ حصول‌ راه‌ حلهای‌ محیطی‌ به‌ منظور‌ اصلاح‌ رفتاری‌ و‌ دستیابی‌ به‌ الگوهای‌ زیست‌ در‌ مجموعه‌های‌ مسکونی‌ مبتنی‌ بر رفتارشناسی‌ ساکنین‌ می‌باشد.‌ روش‌ پژوهش‌ در‌ تدوین‌ این‌ تحقیق‌ از نوع‌ ترکیبی‌ (کمی‌ وکیفی)‌ و‌ روش‌ گردآوری‌ داده‌ها‌ به‌ صورت‌ مرحله‌ به‌ مرحله‌ و‌ بر‌ مبنای‌ پرسشنامه‌های‌ باز‌ و‌ بسته‌،‌ مطالعه‌ منابع‌ دست‌ اول‌ و‌ فرادستی‌ و‌ مصاحبه‌های‌ عمیق‌ و‌ مشاهدات‌ عینی‌ خود‌ پژوهشگران‌ می‌باشد.‌ سوال اصلی در بخش کیفی پژوهش آن است که آیا اصلاحات در طراحی محیط ‌می‌تواند در کاهش رفتارهای نامطلوب ساکنین و بروز احساس رضایتمندی از محیط مؤثر باشد؟ نتایج‌ حاصل‌ از‌ این‌ پژوهش‌ بر مبنای فرضیات بخش کمی پژوهش و سوال اصلی در بخش کیفی نشان میدهد که‌ در‌ صورت‌ اصلاح‌ رفتارهای‌ نامطلوب‌ از طریق بازطراحی محیط و‌ دستیابی‌ به‌ الگوهای‌ رفتاری‌ در‌ بین‌ ساکنین‌ فعلی‌ و‌ لحاظ‌ الگوی‌ رفتار‌- محیط‌ در‌ مرحله‌ شروع‌ طراحی‌ معماری‌ در‌ آینده‌،‌ رضایتمندی‌ از محیط‌ و‌ ارتقاء‌ کیفیت‌ محیط‌ زندگی‌ در‌ مجموعه‌های‌ زیستی‌ ارزان‌ قیمت‌ به‌ طور‌ نسبی‌ و‌ در‌ کنار‌ سایر‌ عوامل مرتبط‌ با‌ آن‌ حاصل‌ ‌می‌شود.‌
 

کلیدواژه‌ها

مسکن‌؛ مهرگان قزوین؛ زیستی‌؛ رضایتمندی

مراجع

 

1. آلتمن، ا. 1382. محیط و رفتار اجتماعی (خلوت، فضای شخصی، قلمرو و ازدحام).ترجمه: علی نمازیان.چاپ دوم.انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.صفحه 135.
2. اکبریان فر، ف.‌هادیانی، ز. حیدری، ج. 1395. ارزیابی کیفیت ذهنی مسکن شهری بر مبنای قلمروهای درونی و بیرونی (مطالعه موردی: شهر بوشهر). فصلنامه علمی، پژوهشی آمایش محیط،32 (9) :39-23.
3. بیرهوف، ه. 1384. رفتارهای اجتماعی مطلوب از دیدگاه روانشناسی اجتماعی. ترجمه: رضوان صدقی نژاد. چاپ سوم. انتشارات گل آذین. صفحه 34.
4. پاکزاد، ج، بزرگ، ح. 1391. الفبای روان‌شناسی محیط برای طراحان. چاپ دوم. انتشارات آرمانشهر. صفحه 123.
5. پورموسوی، م. زیوریار، پ. علیزاده، ت.1394. رابطه‌ی بین کیفیت فضاهای کالبدی و کارکردهای اجتماعی مطالعه موردی: منطقه 19 شهرداری تهران (محله احمدیه). فصلنامه علمی، پژوهشی آمایش محیط،28 (8) : 46-23.
6. سعیدفر، ا. 1394. نگاهی آماری بر وضعیت شهرک مهرگان. قزوین. نشریه فنی اداره کل راه و شهرسازی قزوین، 5 (3): 14-8.
7. شایان ‌مهر، ع. 1377. دائرةالمعارف تطبیقی علوم اجتماعی. چاپ اول. انتشارات کیهان. صفحه 203.
8. عضدانلو، ح. 1384. مفاهیم اساسی جامعه شناسی. چاپ اول. انتشارات نی. صفحات 67-13.
9. کوزر، ل. 1383. زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی. ترجمه: محسن ثلاثی. چاپ اول. انتشارات علمی. صفحات 89-36.
10. گولد، ج، کولب، و. 1376. فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه مصطفی ازکیا. چاپ دوم. انتشارات مازیار. صفحات 95-27.
11. لنگ، ج. 1381. آفرینش نظریه معماری. ترجمه علی‌رضا عینی‌فر. چاپ دوم. انتشارات دانشگاه تهران. صفحات 68-50.
12. محمدی، ج. حسینی خواه، ح. محمدی دوست، س. 1395. سنجش میزان رضایت از کیفیت زندگی در نواحی شهری با استفاده از تکنیک روش تشابه به گزینه ایده آل فازی (مطالعه موردی: شهر دوگنبدان(. فصلنامه علمی، پژوهشی آمایش محیط،35 (9) :22-1.                                                                     
13. مرتضوی، ش. 1380. روانشناختی محیط و کاربرد آن. چاپ اول. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.صفحات 79-56.
14. مطلبی، ق. 1380. روانشناسی محیطی دانشی نو در خدمت معماری و طراحی شهری. نشریه علمی- پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 12(14):23-11.
15. مک، ا، فرانسیس، ت. 1387. روانشناسی محیطی. ترجمه غلامرضا محمودی. چاپ دوم. انتشارات زرباف اصل.صفحات 78-67.
    1. Amerigo, M., Aragones, J. 1997. a Theoretical and Methodological Approach to the Study of Residential Satisfaction. Journal of Environmental Psychology, 17(1) : 47-57.
    2. Amole, D. 2009. Residential Satisfaction and Levels of Environment in Students’ Residence environment and behavior, 41(6) :866 - 879.
    3. Amole, D. 2009. Residential satisfaction in student’s housing, behavior, 41(2) : 866 - 879.
    4. Bonaiuto, M., Mirilia, B. 2003. Indexes of perceived residential environment quality and neighbourhood attachment in urban environments: a confirmation study on the city of Rome. Journal of Environmental architecture and urban design , 19(4) :101-124.
    5. Casakin, H. , Bikkig, M. 2009. Effect of settlement Size and Religiosity on sense of place in communal settlements. Journal of Environment and Behavior, 43(5) :821-835.
    6. Choudhury, I. 2005. A conceptual model of resident satisfaction with reference to neighborhood. Journal of Environment and Behavior, 43(8):789-802.
    7. Hergenhahn, b. 2000.Introduction to the history of psychology.first Edition. wads worth publishing co.853.
    8. Rivm, K., Van Kamp, A. 2002. Ministry of Housing, Hysical planning and the Environment. Journal of Environmental architecture, 22(3) :221-230.