بررسی الزامات بین المللی در مواجهه با قاعده نفی سبیل و تأثیر آن در بقاء نظام از منظر قرآن و فقه امامیه

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 5، دوره 10، شماره 40، اسفند 1398، صفحه 111-138   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیدمحمد میری رستمی¹؛ علیرضا سلیمی²؛ محمدحسین ناظمی اشنی³؛ سیدعلیرضا حسینی²

¹دانشجوی الهیات و معارف اسلامی گرایش فقه و حقوق اسلامی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، مرکزی، ایران

²استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی گرایش فقه و حقوق اسلامی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، مرکزی، ایران

³استادیار، گروه معارف، دانشگاه فرهنگیان.

چکیده

قاعده نفی سبیل از مهم‌ترین قواعد فقهی مورد استناد بسیاری از فقیهان شیعه و اهل سنت به شمار می‌آید که دامنه آن بسیار گسترده است، و در تفسیر و تنظیم روابط مسلمانان با غیر مسلمانان تسلط کافی را دارد. به همین دلیل تلاش برای تبیین روشن این اصل و جوانب آن مانند الزامات بین الملل بسیار حائز اهمیت است به ویژه آنکه در تلاش برای بقاء نظام و حفظ آن باشد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی می‌باشد، و هدف از این پژوهش بررسی الزامات بین الملل در مواجهه با قاعده نفی سبیل و تأثیرات آن بر حفظ و بقاء نظام از منظر قرآن و فقه امامیه است.

کلیدواژه‌ها

الزامات بین الملل؛ قاعده نفی سبیل؛ بقاء نظام؛ فقه

مراجع

جعفری لنگرودی، محمد جعفر. ۱۳۷۰ش، وصیت، چاپ دوم، بی جا: انتشارات احمدی.

راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد. 1423ق، مفردات الفاظ القرآن، قم: انتشارات ذوی القربی.

شبیری زنجانی، سید موسی. ۱۴۱۹ق، کتاب نکاح، چاپ اول، قم: انتشارات مؤسسه پژوهشی رای پرداز.

صدوق، محمد بن علی. 1385ش/1966م، علل الشرائع، قم: کتابفروشی داوری.

ضیایی بیگدلی، محمدرضا. 1397ش، حقوق بین الملل عمومی، بی جا: انتشارات گنج دانش.

طباطبایی سید محمدحسین. ۱۴۱۷ق، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، ج ۳، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

طبرسی، فضل بن حسن. ۱۳۷۲ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، تهران: ناصرخسرو.

طبری، ابو جعفر محمد بن جریر. ۱۴۱۲ق، جامع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ اول، بیروت: دار المعرفه.

عاملی محقق ثانی علی بن حسین. ۱۴۱۴ق، جامع المقاصد فی شرح القواعد، چاپ دوم، ج ۱۲، قم: انتشارت آل البیت علیهم السلام.

عمید زنجانی، عباسعلی. ۱۳۹۰ش، قواعد فقه، چاپ سوم، ج ۳، تهران: سازمان مطالعه کتب علوم انسانی.

فیرحی، داوود. 1382ش، نظام سیاسی و دولت در اسلام، تهران: سمت.

فیض کاشانی. ۱۴۱۵ق، تفسیر الصافی، چاپ دوم، ج ۱، تهران: انتشارات صدر.

قمی، ابن بابویه. 1404ق، من لا یحضره الفقیه، تصحیح علی اکبر غفاری، قم: انتشارات جامعه مدرسین.

قمی، علی بن ابراهیم. ۱۳۶۳ش، تفسیر القمی، چاپ سوم، ج ۱، قم: انتشارات دار الکتاب.

قمی، محمد بن محمد رضا. ۱۳۶۸ش، تفسیر کنز الدقائق وبحر الغرائب، چاپ اول، ج3، تهران: انتشارات سازمان چاپ و انتشارات ارشاد اسلامی.

قوام، سید عبدالعلی. 1381ش، سیاست بین‌ الملل و سیاست خارجی، تهران: سمت.

کاتوزیان، ناصر. ۱۳۶۹ش، وصیت در حقوق مدنی ایران، تهران: انتشارات کانون وکلای دادگستری مرکز، چاپ دوم

مغنیه، محمد جواد. ۱۴۲۴ق، تفسیر الکاشف، چاپ اول، ج ۲، تهران: انتشارات دار الکتب الاسلامیه.

موسوی بجنوردی، سید حسن. ۱۴۱۹ق، قواعد فقه، چاپ اول، ج ۱، بی جا: انتشارات الهادی.

موسوی خمینی، سید روح اللّه. 1381ش، ولایت فقیه، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.

موسوی خویی، سید ابو القاسم. ۱۴۱۰ق، منهاج الصالحین، چاپ 28، قم: انتشارات مدینة العلم.

نجفی، محمد حسن. ۱۴۰۴ق، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، چاپ هفتم، بیروت: انتشارات دار احیاء التراث العربی.

 

مقالات

اسدی، ایران. 1394ش، «مبانی سیاست خارجی حکومت اسلامی از دیدگاه قرآن»، فصلنامه مطالعات قرآنی، سال ششم، شماره 23.

باقی زاده، محمدجواد و عبدالله امیدی فرد. 1393ش، «ضرورت حفظ نظام و منع اختلال در آن در فقه امامیه»، فصلنامه علمی پژوهشی شیعه شناسی، شماره 47.

جعفری هرندی، محمد. 1389ش، «قاعده نفی سبیل و کاربرد آن در روابط بین الملل»، مجله تخصصی فقه و مبانی حقوق واحد بابل.

صفرخانی، مهدی و راضیه غفاری نقنه و جواد ملایی صدقیانی. ۱۳۹۶ش، «قاعده نفی سبیل از منظر قرآن و مصادیق آن در فقه و حقوق موضوعه ایران»، همایش بین المللی حقوق و فقه اسلامی، بابل.

کریمی لاریمی. الیاس، ۱۳۹۷ش، «بررسی فقهی قاعده نفی سبیل»، پنجمین همایش ملی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران(با رویکرد فرهنگ مشارکتی)، تهران، خانه فرهنگ مشارکتی ایران.

ملاکریمی، امید و محمود جلالی. 1396ش، «ماهیت برجام از منظر حقوق بین الملل»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، اصفهان.

ملک افضلی اردکانی، محسن و محمدحسن حائری و محمدتقی فخعلی و محمدجواد ارسطا. 1391ش، «مفهوم نظام و کاربرد آن در فقه و اصول»، مطالعات اسلامی: فقه و اصول.

نوائی لواسانی، اکرم. 1396ش، «بررسی فقهی قاعده نفی سبیل در روابط بین الملل»، فصلنامه علمی پژوهشی فقه و مبانی حقوق اسلامی.