تحلیل کاربست مؤلفه‌های وحی و سنت در گشایش مسائل وحی در فلسفه صدرایی

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 6، دوره 10، شماره 40، اسفند 1398، صفحه 139-162   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

فاطمه انصاری

دانشجوی دکتری رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه ادیان و مذاهب قم

چکیده

وحی در نظر ملاصدرا، اتصال و اتحاد روح نبی با عالم عقل و خیال‌ است. برای اینکه این اتصال صورت گیرد، انسان باید ضمن بی‌توجهّی به‌ امیال حیوانی و نباتی، به ادراک‌های عقلی روی بیاورد و عقل را بر امیال‌ حیوانی حاکم نماید. ملاصدرا برای اثبات این مسأله، از مبانی فلسفی خود مانند اتحاد عقل و عاقل و معقول و مراتب وجودی عقل، خیال و حس استفاده می‌کند و بدین ترتیب نواقص نظریه مشّایین را برطرف می‌نماید. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی در صدد بررسی شیوه برخورد و مواجهه ملاصدرا با مؤلفه وحی(آیات) و سنت(روایات) در حل مسائل فسلفی است.

کلیدواژه‌ها

ملاصدرا؛ آیات؛ روایات؛ فلسفه؛ وحی

مراجع

ابراهیمی دینانی، غلامحسین. 1372ش، قواعد کلی در فلسفه اسلامی، جلد دوم، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.

داوری اردکانی، رضا. 1387ش، نگاهی دیگر به تاریخ فلسفه اسلامی، تهران: دانشگاه تهران.

سروش، عبد الکریم. 1368ش، مصاحبه با هوبینگ، رادیو هلند، به آدرس اینترنتی‌ www.farsnews.Com

شریف، محمد. 1362ش، تاریخ فلسفه در اسلام، ترجمه زیر نظر نصر اللّه پورجوادی، تهران:‌ نشر دانشگاهی.

عاشور پور چمندانی، ریحانه. 1392ش، تحلیل و تبیین روش شناسی صدر المتألهین در استفاده از آیات و روایات، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

عبودیت، عبدالرسول. 1392ش، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، چاپ ششم، جلد اول، تهران: سمت.

نصر اصفهانی، محمد. 1380ش، معرفت دینی، اصفهان: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی فرهنگ مردم.

 

مقالات

اژیر، اسدالله. 1376ش، «بررسی و تحلیل برداشت‌های صدرالمتألهین از آیات قرآن در مباحث فسلفی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام.

رضازاده، رضا و هدی حبیبی منش. 1398ش، «سرچشمه‌های معرفتی حکمت اشراقی و نقش و تأثیر قرآن و منابع روایی»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دوره 10، شماره 37، بهار 1398، صص 59-79.

رهبری، مسعود. 1388ش، «بررسی امکان معرفت بخشی وحی از دیدگاه فلسفه و کلام اسلامی(با تأکید بر آرای ابن سینا، سهروردی، ملاصدرا، غزالی و قاضی عبدالجبار معتزلی)»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

سیدی دمیرچی، ابوالفضل. 1384ش، «سیر تفسیر فلسفی قرآن کریم از ابن سینا تا ملاصدرا(با تأکید بر ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا)»، پایان نامه کارشناسی ارشد، مؤسسه آموزش عالی باقر العلوم علیه السلام.

طالب، یلدا. 1389ش، «تأثیر قرآن و روایات بر اندیشه ملاصدرا در باب بهشت و جهنم»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور واحد تهران.

عابدینی، آزاده. 1389ش، «بررسی مقایسه‌ای روش ابن سینا و ملاصدرا در الهیات»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه قم.

قاسم پور، حسن. 1394ش، «بررسی تحلیلی روش تفسیری صدر المتألهین»، دو فصلنامه مطالعات روش شناسی دین، سال دوم، شماره اول، بهار و تابستان، صص 18- 33.

قاسمی درجه، طاهره بیگم. 1389ش، «تأثیر آیات و روایات بر انسان شناسی و معاد شناسی در فلسفه ملاصدرا»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.

قاسمی، جلیل و عزیزالله فیاض صابری و حسن نفی زاده. 1394ش، «تأثیر مبانی فلسفی ملاصدرا در برداشت‌های حدیثی او در حوزه مباحث نفس و معاد»، مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام، سال 47، شماره پیاپی 94، صص 91- 111.

قدران قراملکی، محمد حسن. 1382ش، «کیفیت نزول قرآن و رهیافت‌های گوناگون‌ آن»، قبسات، تهران، ص54.

گوهری، عباس، 1377ش، «فهرستواره ابتکارات ملاصدرا در فلسفه اسلامی با ذکر مأخذ و منابع در تقریر نوین آن»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق علیه السلام، ص 65.

مهدوی راد، محمد و نرگس زرگر. 1390ش، «نقش عقل در فهم آیات قرآن(مقایسه دو دیدگاه ملاصدرا و احسایی)»، فصلنامه فلسفه دین، سال هشتم، شماره 10، صص 139- 169.

میر احمدی سلوکروئی، عبدالله. 1389ش، «روش شناسی شرح صدرالدین شیرازی بر اصول کافی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، ص 99.

نادی زاده، رضا. 1388ش، «بررسی کارکردهای فلسفه در حوزه اعتقادات دینی»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات، دانشگاه قم.