ادله جواز عملیات استشهادی فقیهان اهل سنت در نهضت‌های استشهادی بر اساس آیاتی از قرآن کریم

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 12، دوره 10، شماره 40، اسفند 1398، صفحه 279-302   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

یعقوب توکلی¹؛ سعید حسن زاده²

¹دانشیار دانشگاه معارف اسلامی

²عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت حیدریه

چکیده

ایدئولوژی اولیه اسلامی در میان اهل سنت با قرآن و شش کتاب بخاری، مسلم، ابوداود، ترمزی، ابن ماجه، نسائی که از منابع احادیث آن‌هاست آغاز گردیده، و فقیهان اهل سنت در گفتمان‌های مختلف فقاهتی خود، عملیات استشهادی را با ذکر ادله‌ای چند مجاز دانسته‌اند، و این پژوهش که مبتنی بر مطالعه کتابخانه‌ای و مستند به داده‌های نظری است به روش توصیفی تدوین شده، و پس از ارائه ادله جواز عملیات استشهادی در میان اهل سنت، و جوب چنین جهادی را با تفاسیر گوناگون آن‌ها از قرآن و سنت و حوادث صدر اسلام، با قیود و شرایطی لازم شمرده است.

کلیدواژه‌ها

عملیات استشهادی؛ فقیهان؛ اهل سنت؛ آیات قرآن

مراجع

قرآن کریم.

ابن ابی شبیه، عبدالله. 1414ق، المصنّف فی الاحادیث والآثار، ج 8، بیروت: دار الفکر.

ابن عابدین. 1415ق،حاشیة رد المحتار، ج 4، بیروت: دار الفکر.

احمد بن حنبل. 1389ق، مسند احمد، ج 1، بیروت: دار صادر.

باقری، حسن و مرتضی سالمی. ۱۳۸۱ش، عملیات استشهادی چرا و چگونه، قم: نشر تذیر.

البخاری، محمد بن اسماعیل. 1401ق، صحیح بخاری، ج 1، بیروت: دار الفکر.

البوطی، محمد سعید رمضان. 1393ق، ضوابط المصلحة فی الشریعة الاسلامیة، مصر: موسسة الرساله.

بیهقی، احمد. بی تا، السنن الکبری، ج 9، بیروت: دار المعرفه.

ترمذی. 1395ق، سنن ترمذی، مصر: مکتبة الحلبی.

ثعالبی، ابوزید. 1418ق، الجوهر الحسان فی تفسیر القرآن، ج1، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

خطیب شربینی، محمد. 1377ق، مغنی المحتاج، ج 1 و 4، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

رازی، فخر. بی تا، التفسیر الکبیر، ج 5، چاپ دوم، تهران: دار الکتب العلمیه.

الزحیلی، وهبه. 1419ق، آثار الحرب فی الفقه الاسلامی، دمشق: دار الفکر.

سرخسی، محمد بن احمد. ۱۹۷۱م، شرح السیر الکبیر، ج۱، بی جا: الشرکة الشرقیة للإعلانات.

شوکانی، محمد. 1412ق، فتح القدیر الجامع بین فنی الروایة والدرایة من علم التفسیر، ج2، بیروت: دار الفکر.

طنطاوی، محمد. 1425ق، الجوهر فی تفسیر القرآن الکریم، ج6، مصحح:شاهین محمد عبد السلام، بیروت: دار الکتب العلمیه.

عسقلانی. بی تا، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، ج 6، چاپ دوم، بیروت: دار المعرفه للطباعه والنشر.

غیبه، محمد سعید. ۱۴۲۱ق، العملیات الاستشهادیة وآراء الفقهاء فیها، چاپ دوم، دمشق: دار المکتبی.

فیض، علیرضا. 1379ش، مبادی فقه و اصول، چاپ یازدهم، انتشارات دانشگاه تهران.

قرطبی. 1417ق، الجامع لأحکام القرآن، چاپ پنجم، بیروت: دار الکتب العلمیه.

قرطبی، محمد بن احمد. ۱۴۰۵ق، الجامع لأحکام القرآن، ج۲، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

کاشف الغطاء، شیخ جعفر. 1422ق، کشف الغطاء، ج 4، قم: بوستان کتاب قم.

مجلسی، محمدباقر. 1403ق، بحار الأنوار، ج67، چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

مدیر شانه چی، کاظم. 1376ش، علم الحدیث ودرایة الحدیث، چاپ دوازدهم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

ملامحمدعلی، امیر. 1385ش، مبانی فقهی عملیات استشهادی، بی جا: انتشارات زمزم هدایت.

نجفی، محمد حسن. بی تا، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج 11، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

هایل تکروری، نواف. 1997‌م، العلمیات الاستشهادیة فی المیزان الفقهی، چاپ دوم، دمشق: دار الفکر.

جمعیت علماء فلسطین، 11/ صفر/ 1422 هـ.ق قابل دسترسی در:

 http://www.Palestine-Persian.Info/fatava/fatavi.html