رویکردی نقادانه به جانشین مصادر منصوب در ترجمه‌های قرآنی

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 16، دوره 10، شماره 40، اسفند 1398، صفحه 379-395   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهرا ذوالفقاری فرد¹؛ فرومن حیدرنژاد²؛ موسی عبدالهی نسب³

¹مدرس دانشگاه پیام نور واحد دلفان لرستان، کارشناس ارشد زبان و ادبیات عرب

²عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور، مربی، دانشگاه پیام نور واحد دلفان لرستان، گروه الهیات، کارشناسی ارشد تفسیر قرآن

³مدرس دانشگاه پیام نور واحد دلفان لرستان، گروه الهیات، دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

مفعول مطلق از جمله حالت­های نحوی است که در زبان عربی و فارسی دارای تفاوت ساختاری است؛ این حالت نحوی در زبان فارسی قدیم دارای مشابه ساختاری بوده است اما در زبان معاصر فارسی بکار بردن این ساختار مشابه مرسوم نیست؛ بنابراین مترجمان لازم است معادل ساختاری آن را در ترجمه به کار ببرند. در پژوهش حاضر با نقد و بررسی مفعول مطلق نیابی در ترجمه آقایان پورجوادی، رضایی و طاهری، این نتیجه حاصل شده است که به علت همین تفاوت­های ساختاری مهم­ترین لغزشی که مترجمان قرآن کریم با آن مواجه بوده­اند عدم ترجمه این حالت نحوی است.

کلیدواژه‌ها

مفعول مطلق نیابی؛ معادل‌یابی؛ ترجمه؛ پورجوادی؛ رضایی؛ طاهری

مراجع

قرآن کریم.

الاسترآبادی، رضی الدین. 1384ش، شرح الرضی علی الکافیه، ج1، چ 2، بیروت: مؤسسه الصادق للطباعة والنشر.

درویش، محی الدین. 1999م، إعراب القران الکریم وبیانه، ج2، ط7، دمشق- بیروت: دار ابن کثیر.

صافی، محمود بن عبد الرحیم. 1418ق، الجدول فی إعراب القرآن، ج3، دمشق- بیروت: دار الرشید- مؤسسه الإیمان.

صالح السامرائی، فاضل. 1423ق، معانی النحو، ج 2، قاهره: شرکة العاتک للطباعة والنشر والتوزیع.

طباطبایی، سیّد محمد حسین. 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، ج5، ط5، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج3، چ2، تهران: ناصرخسرو.

طبیبیان، سیّد حمید. 1387ش، برابرهای دستوری در عربی و فارسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

فاتحی نژاد، عنایت الله و فرزانه، سید بابک. 1380ش، درآمدی بر مبانی ترجمه، تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی آیه.

قطریب، حسن. 1994م، معجم النحو العربی مرتباً علی حروف الهجاء، ط 1، دمشق: دار طلاس.

قلی زاده، حیدر. 1380ش، مشکلات ساختاری قرآن کریم، چ1، تبریز: مؤسسه تحقیقات علوم اسلامی.

قیّم، عبد النبی. 1386ش، فرهنگ معاصر عربی- فارسی، تهران: فرهنگ معاصر.

مغنیه، محمد جواد. 1424ق، تفسیر الکاشف، ج2، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

المکّی الفاکهی، جمال الدین عبد الله بن أحمد. 1429ق، مجیب الندی فی شرح قطر الندی، تحقیق: مؤمن عمر محمّد البدراین، بیروت: دار العثمانیه للنشر.

النحوی البغدادی، ابی بکر محمّد بن سهل بن السّراج. 1417ق، اصول فی النحو، تحقیق: دکتر عبد الحسین، بی جا: بی نا.

هویدی بغدادی، محمد. بی تا، التفسیر المعین للواعظین والمتعظین، قم: ذوی القربی.

یوسف هبّود، برکات. 1429ق، شرح شذور الذهب،بیروت: دار ابن کثیر.