تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 9,995 |
تعداد مقالات | 83,546 |
تعداد مشاهده مقاله | 77,356,193 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,389,256 |
تحلیل فضایی نظام شهری منطقة شمال ایران (سال های 1335 تا 1395) | ||
مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی | ||
مقاله 4، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 49، اسفند 1398، صفحه 869-889 اصل مقاله (1.36 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
عامر نیک پور* 1؛ میلاد حسنعلی زاده2 | ||
1دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
2دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
چکیده | ||
با مطالعه سیستم های شهری نحوه پخشایش و میزان تعادل در توزیع جمعیّت مشخص تر می شود. این مقاله با هدف بررسی تحوّلات نظام شهری منطقه شمال کشور جهت مشخص کردن وضعیّت تعادل آن تدوین شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی - تحلیلی بوده و مبنای آماری داده ها، نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن کشور در 8 دوره گذشته است. در این مقاله ضمن طبقه بندی شهرهای منطقه طی 60 سال گذشته، از شاخص های نخست شهری شامل نخست شهر، دو شهر، کینزبرگ، مهتا، موماو و الوصابی، تسلّط موسوی و شاخص های تمرکز شامل هرفیندال، هندرسون و شاخص های تعادل شامل آنتروپی، ضریب تغییرات و رتبه - اندازه جهت بررسی نظام شهری منطقه استفاده شده است. نتایج حاصل از شاخص های نخست شهری و تمرکز نشان می دهد که میزان نخست شهری و تمرکز از سال 1335 تا 1365 روندی کاهشی داشته امّا از سال 1365 تا 1390 روند صعودی یافته است تا اینکه در سال 1395 مجدداً روند نزولی در پیش می گیرد. نتایج شاخص های تعادل نیز نشان می دهد که عدم تعادل و توازن در توزیع فضایی جمعیّت در نظام شهری منطقه از سال 1335 تا سال 1395 همواره افزایش یافته است. نتایج شاخص رتبه - اندازه نیز بیانگر وجود اختلاف نسبتاً زیاد بین جمعیت واقعی و جمعیّت مطلوب شهرهای منطقه طی سال های مورد مطالعه و همچنین اهمیت نسبی شهرهای میانی از سال 1335تا سال 1355 و تسلط نخست شهری از سال 1355 تا سال 1395 می باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
نظام شهری؛ نخست شهری؛ تمرکز؛ تعادل؛ منطقه شمال | ||
مراجع | ||
Abedin darkosh, S. (2003). Income on urban economics, (1th Ed.), Tehran: Academic publishing center. (In Persian) Ali akbari, S., Taleshi, M. & Faragi darabkhani, M. (2015). Balanced establishment and unbalanced development: An analysis on the metropolitan watershed of the zagros region, emphasizing the instability and inefficiency of small towns, Journal of geography and environmental sustainability, 5(16), 55-72. (In Persian) Anamoradnezhad, R. (2011). An analytical investigation of the urban hierarchy of kurdistan province and its changes by using the rank - size rule and adjusted model of behforooz, Journal of Human Geography, 3 (2), 45-57. (In Persian) Anamoradnezhad, R. (2016). Analysis of the spatial planning and urban development pattern in Iran, Journal of Research and Urban planning, 7 (26), 93-112. (In Persian) Azimi, N. (2002). Scanning urbanization and basics of urban system, (1th Ed.), Tehran: Nika. (In Persian) Badraghnezhad, A., hoseinnezhad, M. & KHosravi, S. (2013). Analyzing spatial distribution population in city hierarchies of golestan province (time period 1986-2006), Journal of studies of human pettlements planning, 8(24), 85-101. (In Persian) Batty, M. (2005). Cities and Complexity, The Mit Press, Cambridge, Massachusetts. Berry, B.J.L. (1964). Cities as Systems within Systems of Cities, Regional Science Association, 13(1), 147-163. (In Persian) Deichmann, U. & Henderson, V. (2000). Urban and Regional Dynamics in Poland. Policy Research Working Papers, Retrieved 2017, 12. Oct, from http://dx.doi.org/10.1596/1813-9450-2457 Deng, J., wang, k., Hong, Y. & G. Qi, J. (2009). Spatio temporal Dynamics and evolution of land use change and land scape pattern in response to rapid Urbanization, Land scape and urban planning, 92, 187-198. Fallman. J. (2007). Human Geography; landscape of Human Activites, (6th Ed.), Mcgrew. Farhudi, R., Zanganeh Shahraki, S. & Saed Moucheshi, R. (2009). The situation of spatial distribution of population in Iranian urban (1956-2006), Journal of human geography research, 42 (68), 55-68. (In Persian) Farid, Y. (1996). Geography and urbanology, (3th Ed.), Tabriz: Tabriz University. (In Persian) Ghadiri, M. & Shakeri, F. (2015). Comparative analysis of population distribution pattern in urban system of Iran decuple regions, Journal of geography and development, 13(40), 43-58. (In Persian) Gilbert, A. & Gugler, ZH. (1996). Cities, poverty, development (P. Kariminaseri, Trans.), (1th Ed.), Tehran: General office of public and international relations of the Tehran municipality. Gregory, D., Johnston, R., Pratt, G., Watts, M., & Sarah, Wh. (2009). The dictionary of Human Geography, (5th Ed.), Blackwell Publishing. Hall, P. & Feiffer, U. (2009). Urban future of the 21st century (E. Sadeghi & N. Sadeghi, Trans.), (1th Ed.), Tehran: Iran Consulting Engineers Society. Hekmatniya, H. & Mosavi, M. (2006). Application of the model in geography with emphasis on urban and regional planning, (1th Ed.), Yazd: Elm novin. (In Persian) Hoshyar, H. (2010). Evaluation of urban hierarchy of west azarbaijan province during the period (1956 - 2006), Journal of geography and planning, 14(30), 1-26. (In Persian) Kim, S. (2009). Institutions and U.S. Regional Development: A Study of Massachusetts and Virginia, Journal of Institutional Economics, 5(2), 181-205. Lotfi, S., ahmadi, F. & gholamhoseini, R. (2012). Analyzing urban network and spatial distribution of population in mazandaran urban centers, Journal of planning geographical of space, 2(4), 1-18. (In Persian) Lotfi, S., Irandoost, Q., Babakhanzadeh, E. (2013). Evaluating changes of primate city and urban system in zagros region (1976–2006), Journal of planning geographical of space, 3 (8), 23-45. (In Persian) Mahdavi, M., & Taherkhani, M. (2004). Application of statistics in geography, (1th Ed.), Tehran: GHomes. (In Persian) Mojtahedzadeh, GH. (2004). Urban planning in Iran, (1th Ed.), Tehran: Payam noor university. (In Persian) Moomaw, R.M. & Alwosabi M.A. (2004). An Empirical Analysis of Competing Explanations of Urban Primacy Evidence from Asia and the America, The annuals of Regional Science, 38, 149-171. Nazarian, A. (1998). Urban geography of Iran, (4th Ed.), Tehran: payam noor. (In Persian) Nazmfar, H. (2012). An analysis of urban system with emphasis on entropy model (case study: the cities of East Azerbaijan Province), Indian Journal of Science and technology, 5(9), 3340-3344. Parter, R. & Evanz, S. (2005). City in the developing world (Q. Irandost., M. Dehghanmenshadi & M. Ahmadi, Trans.), (1th Ed.), Tehran: Organization of municipalities of the country. Rahnmaee, M., Manouchehri, A. & Ebarahim Poor, A. (2011). Evolution of urban primacy and regional urban system of Azerbaijan (1956 - 2006), Journal of town and country planning, 3(5), 5-31. (In Persian) Radstrom, S. (2005). Urban Identify in Slow City, Master Thesis of City Planning, Department of City Planning, University of Manitoba. Shaikhi, M. & vaisi, R. (2016). Checking and analysis of spatial organization and structure of urban habitations of gilan province, Journal of human geography research, 48(4), 717-732. (In Persian) Shamai, A. & Hajinejad, S. (2014). Spatial analysis of khorasan urban network (1956- 2011), Journal of geography and regional development, 12(22), 1-29. (In Persian) SHokoei, H. (1994). New viewpoints on urban geography, (1th Ed.), Tehran: Samt. (In Persian) Siciliano, Giuseppina (2012). Urbanization strategies, rural development and land use changes in china: Multiple-level integrated assessment, land use policy, 105, 105-178. Statistics center of Iran. (2017). The results of general census of population and housing for years 1956 to 2016, Tehran: Statistics center of Iran. (In Persian) Taghvaie, M. & Saberi, H. (2010). An analysis of Iran urban systems during the period of 1956 to 2006, Journal of urban regional studies and research, 2(5), 55-76. (In Persian) Taghvaie, M. & Mosavi, M. (2011). A criticism on indexes of private primate city and introduce new index (by looking analytic on indexes of primate city in Iran), Journal of geography and environmental studies, 1(1), 25-34. (In Persian) Tahmasbi, SH. (2005). Techniques and methods for analyzing urban and regional issues, (1th Ed.), Hamedan: Organization Management and Planning Hamedan Province. (In Persian) The United Nations (2007). World urbanization prospects, New York: United Nations publication. Tofigh, F. (1997). City network and services, first volume: Theoretical basics and existing literature, (1th Ed.), Tehran: Center of studies and research of Urbanism and architecture of Iran. (In Persian) Van der Laan, L. (1998). Changing Urban Systems: An Empirical Analysis at Two Spatial Levels, Regional Studies, 32(3), 235- 247. Small, J., Ross, S. & Witherick, M. (2001). A Modern Dictionary of Geography, (4th Ed.), London: Routledge. Zebardast, S. (2007). Evolution changes of primate city in Iran, Journal of honarhaye ziba, 29(29), 29-38. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 916 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 796 |