شناخت و سطح بندی شاخص های موثر مکانِ حساس در برنامه ریزی پدافندغیرعامل روستاهای کشور (نمونه موردی: روستاهای مرزی استان اردبیل)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 12، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 49، اسفند 1398، صفحه 1021-1033   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لطف اله ملکی^{* 1}؛ بهرام ایمانی²؛ قاسم فتحی³؛ دلاور معصومی³

¹دانش آموخته دکتری، عضو غیر هیئت علمی، گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²استادیار، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

³دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

پدافند غیرعامل به معنای کاهش آسیب‌پذیری در هنگام بحران، بدون استفاده از اقدامات نظامی و صرفا با بهره‌گیری از فعالیت‌های غیرنظامی، فنی و مدیریتی است. معیشت و اشتغال پایدار و فعالیت انسانی در گرو امنیت در تمامی ابعاد هر جامعه ای هست، مخاطرات طبیعی و انسانی ، همواره زندگی، زیربناها و تأسیسات شهری و روستایی را تهدید می‌کند.علی الخصوص روستاهای مرزی کشور، احتمال آسیب‌های جدی و در وسعت زیاد در زمان‌های بحرانی مانند جنگ زیاد است. از این رو، حفاظت روستایی برای کاهش آسیب‌های احتمالی ناشی از خطرات جنگ به روش‌های پدافند غیرعامل، امری حیاتی و ضروری است. با بررسی ادبیات موضوع و بر مبنای مدل مخاطرات طبیعی – موقعیت جغرافیایی – مخاطرات انسانی و مدل عوامل جمعیتی – موقعیت جغرافیایی – مخاطرات طبیعی، 16 زیر معیار در قالب 4 عامل اصلی شناسایی شد. این عوامل و زیرمعیارها با نظر سنجی از 60 نفر از خبرگان، اساتید دانشگاهی و کارشناسان و با کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی رتبه بندی گردید. طی بررسی ادبیات موجود معلوم گردید که با توجه به جدید بودن موضوع، هیچ مطالعة داخلی یا خارجی این تعداد معیار را شناسایی نکرده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که از نظر خبرگان، هنگام تصمیم گیری در خصوص عوامل موثر مکان حساس در برنامه ریزی پدافندغیرعامل روستاهای مرزی استان اردبیل بایستی عوامل مخاطرات طبیعی، انسانی، عوامل جمعیتی و مخاطرات انسانی به ترتیب مد نظر قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

پدافندغیرعامل؛ مکان حساس؛ روستای مرزی؛ سلسله مراتبی فازی

مراجع

Akhbari, M. & Ahmadi, M.M. (2015). Passive Defense in Urban Management, International Quarterly of Geopolitics, 10 (34), 36-39 (In Persian).

Ayatollah, A. (2009). Defending the cities against the factors of modern warfare, Proceedings of the Passive Defense Organization website (In Persian).

Azar, A. (2010). Fuzzy Management Science, Mehraban Publishing Book Publishing, Tehran (In Persian).

Chong, A. Y. L. & Chan. F. T. S. (2012). Structural equation modeling for multistage analysis on Radio Frequency Identification (RFID) diffusion in the health care industry. Expert Systems with Applications, 39 (10), 8645–8654.

Farzam-Shad, M. (2010). Considerations for Designing Environments from Passive Defense Perspectivee, Quarterly Journal of Non-Operative Defense, 2(4), 57-67.

Farzam-Shad, M. (2007). Theoretical Foundations of Architecture in Inactive Defense, Second Edition, Tehran: Jahan Jam World Press (In Persian).

Gogus O. & Boucher T. (1998). Strong transitivity, rationality and weak monotonicity in fuzzy pairwise comparisons, Fuzzy Sets and Systems, 94 (1), 133–144.

Hosaini-Amini, H. & Kamran, H. (2012). Position analysis of Shahriar official city based on passive defense principles, Geography and Environmental planning, 23 (3), 163-176 (In Persian).

Koul, S. & Hashemi-Bazaraki, J. & Shabaman-Nesh, A. (2011). Urban design from the point of view of non-operating defense, First edition, Tehran: Bostan Hamid Publications (In Persian).

Lotfi Rezvani, Z. (2011). Assessment and Immediate Response in the Safety of Water Supply Systems, Autumn Pen (In Persian).

Mozaffari, A. (2010). Crisis Management in Water Supply Systems with Seismic Immunization Approach, Khaniran Publishing (In Persian).

Parizadi, T. & Hosseini-Amini, H. (2011). Using Natural Urban Environment to Protect Urban Facilities and Equipment with a Non-Operating Defense Approach (Case Study Sanandaj), National Conference on Nature, Architecture and City, Islamic Azad University, Mahdi Shahr Branch Semnan, 45-63 (In Persian(.

Pashayizad, H. (2007). A Glance at Delphi, Tehran, Peyk-Noor Magazine-Humanities, 6 (2), 63-79 (In Persian).

Rakesh, V. (2011). Dynamic vendor selection based on fuzzy AHP. Journal of Manufacturing Technology Management, 22 (8), 963-971.

Shakibamanesh, A. & Hashemi-Fesharaki, S. J. (2009). Passive Defense Considerations at Urban Facilities, First National Conference on Engineering and Infrastructure Management, Tehran Technical University (In Persian).

Siyami, G. & Khalilabadi, H. (2011). Urban Geopolitics: A new Approach in Geopolitical Analysis of Iran, Journal of Geography and Regional Development, 9 (16), 145-169 (In Persian).

Zanjiri, S. M. (2012). The process of analyzing the cellular phase of the phase. Tehran: Sanei Shahmirzadi (In Persian).