سنجش پایداری بافت‌های شهری (نمونه موردی: شهر اردبیل)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 15، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 49، اسفند 1398، صفحه 1073-1093   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حجت الله رشیدکلویر^* ؛ حسن اکبری

استادیار گروه معماری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

بافت‌های شهری به عنوان محدوده‌های شهری که در ادوار مختلف شکل می‌گیرند و می‌توانند چند محله را در دل خود جای دهند، جزو اندام‌های سازنده شهر محسوب می‌شوند که برای دستیابی به شهری پایدار و قبل از هر نوع برنامه‌ریزی برای شهر، لازم است پایداری آنها مورد سنجش قرار گیرد. از همین رو هدف تحقیق حاضر سنجش پایداری محلات و بافت‌های شهری اردبیل می‌باشد. جامعه‎ی آماری تحقیق را شهروندان تشکیل می‎دهند که390 نفر بر اساس فرمول کوکران- به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه‎گیری به صورت تصادفیِ ساده بوده و پرسشنامه برای آنها توزیع و تکمیل شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‎های حاصل از عملیات میدانی از آزمون‌ آماری t تک نمونه‌ای برای سنجش وضعیت پایداری، از تحلیل واریانس برای مقایسه بافت‌های شهری در قالب نرم‌افزار SPSS و از مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (MCDM)، الکتر، ویکور، تاپسیس و کپلند برای رتبه‌بندی بافت‌های شهری در قالب EXCEL استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون t تک نمونه‌ای نشان داد که پایداری محله‌ای با میانگین عددی 02/3 در حد متوسط می‌باشد و تحلیل واریانس یک‌طرفه حاکی از وجود تفاوت بین بافت‌های شهر از نظر سطح پایداری می‌باشد، بگونه ای که در آزمون تعقیبی شفه بافت‌های شهری اردبیل در دو دسته ناپایدار و نسبتاٌ پایدار قرار گرفتند. نهایتاً اینکه مدل‌های تاپسیس، الکتر، ویکور و مدل ادغامی کپلند نشان داد که به ترتیب بافت‌های برنامه‌ریزی‌شده، ارگانیک، نیمه ارگانیک، روستاهای ادغامی به شهر و حاشیه‌نشین در رتبه های اول تا پنجم پایداری قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

پایداری؛ محله؛ بافت‌های شهری؛ مدل‌های تصمیم‌گیری چندمتغیره؛ شهر اردبیل

مراجع

Alibakhshi, A. (2014). Khoozestan province cities development measuring by using Capland’s method, M.A. Thesis, Geography and urban planning course, Geography department, Humanity college, Mohaghegh Ardebili University. (in Persian)

Alliot, J. (1999). Introduction of sustainable development at developed countries, Translated by Abdolreza Roknoddin Eftekhari, Hossien Rahimi, 1^st edition, Tehran, Rural development publication. (in Persian)

Ataei, M. (2009). Multiple decision making, 1^st edition, Shahroud, Shahroud industrial University. (in Persian)

Azar, A. & Rajabzadeh, A. (2012). MADM survey applied decision making; 5^th edition, Tehran; Negah-e- Danesh publication. (in Persian)

Azizi, M.M. (2006). Stable resident sector, Case study: Narmak, Aesthetic arts, 27: 35-46. (in Persian)

Beumer, C. (2010), Social Cohesion in a Sustainable Urban Neighborhood, SUN project Interred IV-A, ICIS, JUNE 2010.WWW. sun.euregio.eu.

Fanni, Z. & Saremi, F. (2013). Sector stability development survey at Tehran metropolitan, Case study: Bahar sector (7 region), Gepgraphy and development, 30: 56-35. (in Persian)

Farzaneh-Sadat, J. (2018). Stability measurement in informal residents (Case study: Ardebil city informal residents), M.A. Thesis, Geography and urban planning course, Geography department, Humanity college, Mohaghegh Ardebili University. (in Persian)

Geravand, L. (2016). Comparative study of satisfaction in resident environment for urban tissues type (Case study: Ardebil city), M.A. Thesis, Geography and urban planning course, Geography department, Humanity college, Mohaghegh Ardebili University. (in Persian)

Hashemi, R. (2017). Analysis of sector centers spatial – framework position and proper guidelines presenting (Case study: Pirmadar sector range, Ardebil city), M.A. Thesis, Geography and urban planning course, Geography department, Humanity college, Mohaghegh Ardebili University. (in Persian)

Kiani, A., Gholami, H. & Vahdati, M. (2012). Sectors social biology capacity evaluation and measurement in small cities by using Electer model (Case study: Daragh city), Urban planning and researching magazine, 3(11): 59-72. (in Persian)

Momeni, M. (1998). Regional planning methods and principles, Tehran: Gooya Publication. (in Persian)

Muhammadi, A. & Pashazadeh, A. (2015). Stability level measurement at Ardebil city sectors by focusing on rural centers, Urban studies Magazine, 11: 64-51. (in Persian)

Padarvandi, B. (2013). Investigating and leveling development stability position at Lorestan province cities, M.A. thesis, Mohaghegh Ardebili University. (in Persian)

Rafieian, M., Forouzandeh, M. & Dadashpour, H. (2012). Sector-based planning recognition in urban old tissues. Case study: Tehran Sanglaj sector, Urban and regional studies and researches, 25: 89-106. (in Persian)

Sasanpour, F., Movahhed, A., Mostafavisaheb, S. & Yousefi-Fashaki, M. (2014). Urban stability sectors evaluation at Saqqez city, urban planning geography studies magazine, 1(2): 73-94. (in Persian)

Stouten, P. (2014) Features for Sustanable Urban Neighborhood Development, Department of Urbanism, Faculty of Architecture Delft University of Technology Delft, Netherlands, Int. Journal for Housing Science, 38(2): 71-79.

Tavakkolinia, J. & Ostadi, M. (2009). Tehran metropolitan sectors stability analysis by focusing on councils performance (Case study: Evin, Darakeh and Velenjak sectors), Human geography studies journal, 73: 29-70. (in Persian)

Wates, N. (2006), The Community Planning Handbook How People Can Shape Their Cities, Towns And Villages In Any Part Of The World. First published in the UK in 2000 by Earth scan Reprinted 2006.

Yigitcanlar, T., Kamruzzaman, Md. & Teriman, S. (2015), Neighborhood Sustainability Assessment: Evaluating Residential Development Sustainability in a Developing Country Context, Sustainability, 7: 2570-2602.

Yıldız, S., Yılmaz, M., Kıvrak, S. & Gultekin, B. A. (2016), Neighborhood Sustainability Assessment Tools and a Comparative Analysis of Five Different Assessment Tools, Plan lama, 26(2): 93–100.

 Zheng, H. W., Shen, Q.  G., Song Y., Sun B. & Hong, J. (2016), Neighborhood sustainability in urban renewal: An assessment framework, Urban Analytics and City Science, 44(5): 903-924.