مرور تاریخی نظریه‌های مختلف دربارۀ عدالت و پی‌جویی شواهد قرآنی مؤید هر نظریه

مطالعات تاریخی قرآن و حدیث

مقاله 12، دوره 25، شماره 66، بهمن 1398، صفحه 215-240   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

سید موسی هاشمی تنکابنی^*

استادیار گروه معارف، واحد یادگار امام، دانشگاه آزاد اسلامی، شهر ری، ایران.

چکیده

مفهوم عدالت یکی از دغدغه‌های پایدار اندیشمندان در طول تاریخ بوده‌ که در قرآن نیز مورد توجه قرار گرفته است. مطالعۀ حاضر به بررسی سیر تاریخی قرآنی مفهوم عدالت پرداخته، و وجوه معنایی و گسترۀ کاربردی این واژه در تاریخ و قرآن را بررسی کرده است. این مطالعه بدست داده است که مفهوم عدالت در متون کهن به برابری با گروه‌های برابر، مساوات و حذف طبقات، تأمین حداقل‌ها برای همه، برابری در اجرای قانون، حداکثر کردن سود، حمایت از گروه‌های محروم، برابری فرصت‌ها و آزادی انتخاب، معنا شده است. این مفهوم به مثابۀ یکی از واژگان کلیدی قرآن در عرصۀ ارتباطات اجتماعی بکار رفته است. بررسی این واژه در قرآن حاکی از این است که تعدیل کردن، به مساوات رفتار کردن، به رعایت انصاف در داوری، و عوض دادن از وجوه فعلی معنای عدالت به­شمار می‌آید. معناهای برابر، مقدار، دادگری، فدیه، تحریف‌ناپذیری، و زوال‌ناپذیری از وجوه اسمی آن است. از منظر قرآن عدالت در تمام زوایای زندگی ساری است که گسترۀ سخن، رفتار با دشمنان، همسرداری، تعاملات اقتصادی، شهادت، داوری، قیام و عمل را دربر می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

کلید واژها : قرآن؛ عدالت؛ قسط؛ عدل

سایر فایل های مرتبط با مقاله

066-10, HashemiTonkaboni, 215-240.pdf

مراجع