تحلیل اثرات گردشگری خانه‌های دوم بر اقتصاد خانوارهای روستایی (مطالعه‌ی موردی: روستاهای دارای خانه دوم گردشگری، شهرستان ایجرود؛ استان زنجان)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 19، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 49، اسفند 1398، صفحه 1149-1165   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جمشید عینالی^{* 1}؛ مهدی چراغی²؛ فریبا عباسی³

¹استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

²دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

گردشگری خانه‌های دوم بیانگر یک روند دو سویه اقتصادی و اجتماعی بین نواحی روستایی و شهری است که می‌تواند دربرگیرند اثرات مثبت و منفی اقتصادی در سکونتگاه‌های روستایی باشد. هدف پژوهش حاضر تحلیل اثرات گردشگری خانه‌های دوم بر اقتصاد روستاهای گردشگرپذیر در شهرستان ایجرود است. تحقیق حاضر کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی مبتنی بر گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه است. جامعه‌ی آماری تحقیق 11 روستای دارای گردشگری خانه‌های دوم در شهرستان ایجرود می‌باشد که براساس سرشماری (1390) دارای 1846 خانوار می‌باشد که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 282 مورد به عنوان نمونه انتخاب گردید. روایی صوری پرسشنامه از دیدگاه متخصصان بررسی شده و پایایی متغیرها از طریق ضریب آلفا‌ی کرونباخ به میزان 77% محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل کمی داده‌ها از آزمون‌های آماری نظیر t تک نمونه‌ای و دو گروهی، تحلیل واریانس یکطرفه و تحلیل عاملی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که توسعه گردشگری خانه های دوم در روستاهای نمونه تاثیر مثبتی بر روی شاخص های اقتصادی ایجاد کرده است. همچنین نتیجه واریانس بین دو گروه نیز در شاخص افزایش قیمت زمین و مسکن و ایجاد اشتغال معنادار می باشد. علاوه بر این، بر اساس نتایج بدست آمده از تحلیل عاملی، که در 6 عامل دسته‌بندی شدند، عامل نخست با توجه به متغیرهای تشکیل‌دهنده عامل سرمایه‌گذاری نام گرفت و با تبیین (237/19) درصد واریانس به عنوان مهمترین عامل معرفی شد. این عامل همراه با عوامل تنوع فعالیت‌های اقتصادی، تغییرات کاربری اراضی، جمعیت‌پذیری، بهبود خدمات گردشگری و انتقال تکنولوژی در مجموع 67 درصد از واریانس را تبیین کردند.

کلیدواژه‌ها

گردشگری روستایی؛ اقتصاد روستایی؛ استان زنجان

مراجع

Ahmed, I., & Jahan, N. (2013). Rural tourism-prospects in rustic Bengal. European Journal of Business and Management, 5(16), 163-172.

Andereck, K. L., Valentine, K. M., Knopf, R. C., & Vogt, C. A. (2005). Residents’ perceptions of community tourism impacts. Annals of tourism research, 32(4), 1056-1076.

Arntzen, J., Setlhogile, T., & Barnes, J. (2007). Rural livelihoods, poverty reduction, and food security in Southern Africa: Is CBNRM the answer. Washington, DC: International Resources Group.

Beeton, S. (2006). Community development through tourism. Landlinks Press.

Bozarjmehri, K. Mawdudi Arkhud, M. (2015). Comparative evaluation of various powers aimed at golestan rural tourism. Human Settlements Planning Studies, 10(31), 1-31. (in Persian)

Buckley, R., Shakeela, A., & Guitart, D. (2014). Adventure tourism and local livelihoods. Annals of Tourism Research, 48(C), 269-272.

Bulin, D. (2011). Sustainable rural tourism strategies. A tool for development and conservation, Quality-Access Success, 2, 102-111.

Crouch, D. (2006). Tourism, consumption and rurality. Handbook of rural studies, 25, 355-363.

Drăgulănescu, I. V., & Druţu, M. (2012). Rural tourism for local economic development. International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences, 2(1), 196-203.

Dwyer, L., Edwards, D., Mistilis, N., Roman, C., & Scott, N. (2009). Destination and enterprise management for a tourism future. Tourism management, 30(1), 63-74.

Dykes, S., & Walmsley, A. (2015). The reluctant tourist? An exploration of second home owners’ perceptions of their impacts on north Cornwall, UK. European Journal of Tourism, Hospitality and Recreation, 6(2), 95-116.

Einali, J. & Rumiani, A. (2015). Analysis of the effects of second home tourism in rural areas Case Study: Rural fence Vali city Buin Zahra. Geographical Space of Ahar, 49, 136-115. (in Persian)

Einali, J., Farahani, H. & Rumiani, A. (2013). Assess the role of social capital in rural tourism development with an emphasis on second homes Case Study: Rural fence Vali city Buin Zahra. Journal of Tourism Development Planning, 2(6), 76-52. (in Persian)

Feroznia, Q. Ruknal-Din Eftkhari, A.R., & Vali Khani, M. (2011). Open consequences Villa (KhanhHay II) in rural areas: rural Tarvd city of Damavand. Geography (Geographic Society's Journal), ninth year, 3, 170-149. (in Persian)

Festus, I. A., & Omoboye, I. F. (2015). Rural tourism in ekiti state, Nigeria: Issues, Trajectories, Opportunities Entrepreneurship and Implications for Rural Business Development. American Journal of Tourism Management, 4(1), 18-25.

Figueiredo, E., Kastenholz, E., Eusébio, M. C., Gomes, M. C., Carneiro, M. J., Baptista, P., & Valente, S. (2011). O Rural Plural–olhar o presente, imaginar o futuro. Castro Verde: Editora, 100.

Gallent, N., Mace, A., & Tewdwr-Jones, M. (2017). Second homes: European perspectives and UK policies. Routledge.

Ghadiry Masom, M. Estala, A.R. & Pazoki, M. (2010). Grdshgr Sustainable (Rural and Nomadic), Tehran: Tehran University Press. (in Persian)

Goebel, P., Reuter, C., Pibernik, R., & Sichtmann, C. (2012). The influence of ethical culture on supplier selection in the context of sustainable sourcing. International Journal of Production Economics, 140(1), 7-17.

Hall, C. M., & Müller, D. K. (Eds.). (2004). Tourism, mobility, and second homes: Between elite landscape and common ground (Vol. 15). Channel View Publications.

Hall, C. M., Müller, D. K., & Keen, D. (2001, September). Second homes in rural areas: blessing or curse? Revisited. In conference New Directions in Managing Rural Tourism and Leisure: Local Impacts, Global Trends, SAC Auchincruive, Ayrshire, Scotland, UK.

Hoogendoorn, G., Mellett, R., & Visser, G. (2005, April). Second homes tourism in Africa: Reflections on the South African experience. In Urban forum (Vol. 16, No. 2-3, pp. 112-154). Springer-Verlag.

Hudson, R. (2005). Economic geographies: Circuits, flows and spaces. Sage.

Ionela, G. P., Constantin, B. M., & Dogaru, L. D. (2015). Advantages and limits for tourism development in rural area (Case Study Ampoi and Mureş Valleys). Procedia Economics and Finance, 32, 1050-1059.

Jay, W. and Scott, B. (2011). Essential Environmental. San Francisco, Pearson.

Kastenholz, E., Carneiro, M. J., Marques, C. P., & Lima, J. (2012). Understanding and managing the rural tourism experience—The case of a historical village in Portugal. Tourism Management Perspectives, 4, 207-214.

Kim, S., & Jamal, T. (2015). The co-evolution of rural tourism and sustainable rural development in Hongdong, Korea: complexity, conflict and local response. Journal of Sustainable Tourism, 23(8-9), 1363-1385.

Leal, J. E. S. Ú. S. (2006, July). Multiple residential practices and second homes in southern Europe: the Spanish case. In ENHR Conference–Housing in an expanding Europe: theory, policy, participation and implementation (pp. 2-5).

Lian Chan, J. K., & Baum, T. (2007). Ecotourists' perception of ecotourism experience in lower Kinabatangan, Sabah, Malaysia. Journal of sustainable tourism, 15(5), 574-590.

Maksimovic, M., Mihajlovic, D., & Urosevic, S. (2015). Economic effects of rural tourism in Eastern Serbia based on the concept of sustainable development. Quaestus, (6), 41.

Marjavaara, R., & Nordin, U., (2010). What about social capital in a mobile world? The impact of second home tourism on the development of associations in the Stockholm archipelago, Nordic Rural Futures: pressures and possibilities, Research conference on the future of Nordic rural areas, May 3–5-2010, Uppsala, Sweden, Book of Abstracts.

Mili, N. (2012). Rural Tourism Development: An Overview of Tourism in the Tipam Phakey Village of Naharkatia in Dibrugarh District, Assam (India). International Journal of Scientific and Research Publications, 2(12), 1-3.

Müller, D. K., Hall, C. M., & Keen, D. (2004). Second home tourism impact, planning and management. Tourism, mobility and second homes: Between elite landscape and common ground, 15-32.

Nagaraju, L. G., & Chandrashekara, B. (2014). Rural tourism and rural development in India. International Journal of Interdisciplinary and Multidisciplinary Studies, 1(6), 42-48.

Nemirschi, N., & Craciun, A. (2010). Entrepreneurship and tourism development in rural areas: case of Romania. Romanian Economic and Business Review, 5(1), 138.

Norris, M., & Winston, N. (2007, June). Second homes in scenic rural areas of Ireland: Preliminary results from a study of social, economic and environmental impacts. In European Network for Housing Research (ENHR) International Conference on Sustainable Urban Areas (pp. 25-28).

OECD, (2012). Promoting Growth in All Regions: Lessons from across the across the OECD.

Oliveira, J., & Costa, L. (2012). Second home tourism in the Oestes region, Portugal. Features and impacts. European Journal of Tourism, Hospitality and Recreation, 3(2), 35-55.

Papoli Yazdi, M. H., & Saqai, M. (2007). Tourism (Nature and Concepts). Tehran: SAMT Publication, Tehran. (in Persian)

Peng, B. (2006). A model of Veblenian growth. Topics in Macroeconomics, 6(1), 1-23.

Petersen, L. A. (2010). An Examination of integrated rural tourism development in the Goris Region of Armenia. All Graduate Theses and Dissertations, 607.  

Popescu, L., Badita, A., & Mazilu, M. (2014). Can rural tourism foster local development? Perspectives on the future of rural tourism in Romania. Journal of Tourism Challenges and Trends, 7(1), 69.

Ramjit, M. (2015). Sustainable regional development through rural tourism in Jammu and Kashmir. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 4(2), 1-16.

Rezvani M.R. Badri, A. Sepahvand, F. & Akbarian Roniz, S.R. (2012). Second home tourism and its impact on improving the quality of life for rural residents (Case Study: QasranRudbar, city shemiranat), Urban and Regional Studies and preceding studies, 13, 23-40. (in Persian)

Rezvani M.R., Akbarian Roniz, S.R., Ruknal-Din Eftekhari, A.R. & Badri A. (2011). Comparative analysis of the economic impacts of tourism Khanh‌Hay second day tourism on rural areas, to develop a sustainable approach (case study: Shymranat city, Tehran province). Rural Research, 4, 35-62. (in Persian)

Roca, M. D. N., Oliveira, J. A., & Roca, Z. (2009). Second Homes and Second Home Tourism in Portugal. Il Turismo Sostenibile: Turisti Comunitá Ospitanti, Ambiente, Societá, 18-20.

Rumiani, A. (2013). Rural-urban assess the role of capital flows in Sustainable Tourism Development, Case Study: Rural Hsarvlysr- city Buin Zahra. A master's thesis, Department of Geography and Rural Planning, University of Zanjan, Iran. (in Persian)

Sgroi, F., Di Trapani, A. M., Testa, R., & Tudisca, S. (2014). The rural tourism as development opportunity or farms. The case of direct sales in Sicily. American Journal of Agricultural and Biological Sciences, 9(3), 407-419.

Shamaei, A., & Mosavand, J., (2011). The cities of Isfahan province in terms of tourism infrastructure, by using AHP and TOPSIS. Urban and Regional Studies and Preceding Studies, 1, 40 23. (in Persian)

Shamsdalini, A., Amini, Z., Piroozi, E. & Rezaei, M. (2016). Strategic planning of tourism development in Kazeroun city using Swat & Butler methods. Journal of Geographic Space, 29, 42-25. (in Persian)

Sharma, K. K. (2004). Tourism and regional development. Sarup & Sons.

Sharpley, R. (2002). Rural tourism and the challenge of tourism diversification: the case of Cyprus. Tourism management, 23(3), 233-244.

Snieška, V., Barkauskienė, K., & Barkauskas, V. (2014). The impact of economic factors on the development of rural tourism: Lithuanian case. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 156(4), 280-285.

Streimikiene, D., & Bilan, Y. (2015). Review of rural tourism development theories. Transformations in Business & Economics, 14(2), 21-34.

Sydayy, E. Khosravinezhad, M. & Kayani, S. (2010). The effect of second homes on development of Baghbahadoran city Lenjan. Urban and Regional Studies, 4, 36-19. (in Persian)

Telfer, D. J., & Sharpley, R. (2015). Tourism and development in the developing world. Routledge.

Wang, X. (2006). The second home phenomenon in Haikou. China. University of Waterloo, Ontario, Canada.

Zhang, X. (2012). Research on the development strategies of rural tourism in Suzhou based on SWOT analysis. Energy Procedia, 16, 1295-1299.