واکاوی کمّی روابط شهر و روستا (مطالعه موردی: شهرستان ایلام)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 20، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 49، اسفند 1398، صفحه 1167-1183   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عظیم علی شائی¹؛ احمدعلی خرم بخت^{* 2}؛ عبدالرسول قنبری²

¹دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان ، ایران

²استادیار گروه جغرافیا، واحد لارستان، دانشگاه آزاد اسلامی، لارستان، ایران

چکیده

پپیوندهای روستا- شهری قسمتی از واقعیت های زندگی روزانه یک خانوار ساکن نواحی روستایی است. از این رو پیوندهای روستایی– شهری در تنظیم و بیان سیاست های توسعه با هدف کاهش فقر و حمایت از نقش مثبت مراکز شهری در توسعه نواحی روستایی پیرامونی مورد تاکید قرار دارد؛ بنابراین مطالعه و بررسی روابط شهر و روستا از مهمترین مباحث در برنامه ریزی‌های فضایی و منطقه ای می باشد. لذا تحقیق حاضر به تحلیل روابط شهر و روستا به منظور تعیین حوزه نفوذ شهر ایلام در سطح شهرستان پرداخته است. روش تحقیق در پایان‌نامه حاضر توصیفی، تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی و تحلیل و تجزیه اطلاعات پرسشنامه از آزمون های T-test و مدل AHP و VIKOR استفاده شده است. یافته‌ها نشان میدهد با توجه به آزمون T-test که متغیر جریان های اقتصادی با میانگین 959/2، جریان های مهاجرتی با 5518/2 پایین تر از حد مبنا و جریان های اجتماعی- فرهنگی با میانگین 5677/3، جریان های کالبدی- فضایی با 3259/3 و جریان های اداری-سیاسی 8337/3 بالاتر از حد مبنا می-باشد. نتایج مدل AHP نشان داد که شاخص سیاسی- اداری از نظر اهمیت در رتبه اول قرار دارد. با تحلیل مدل VIKOR گروه روستایی که کمترین فاصله با شهر داشته است در رتبه اول قرار و گروهی که بیشترین فاصله با شهر داشت در رتبه آخر گرفته است. در نهایت با توجه به نتیجه تحقیق می توان گفت که شهر ایلام نقش قطبی در سطح شهرستان دارد اما با افزایش فاصله سطح نفوذ این شهر نیز کاهش پیدا می کند.

کلیدواژه‌ها

روابط شهر و روستا؛ مدل AHP؛ مدل VIKOR؛ شهرستان ایلام

مراجع

Akbarpour Sarascanrood, M. Najafi, A. (2010). The concept of sustainable development in rural areas of the metropolitan area (case study: Tehran metropolis). Journal of Housing and Environment of the Village, 29 (130), 79-64. (in Persian).

Alizadeh, K. Emigration, Mohammad hassan Ahmad Abadi, M. (2013) Study of City-Village Interaction (Case Study: Ashkhabad Village Villages with Neyshabur Township). Geographic Perspective in Human Studies,. 8, 145-133. (In Persian).

Bastia, J. (1998). City. Translation Ali Ashrafi, Tehran: Art University Press. (in Persian).

Courtney, P., Mayfield, L., Tranter, R., Jones, P., & Errington, A. (2007). Small towns as ‘sub-poles’ in English rural development: Investigating rural–urban linkages using sub-regional social accounting matrices. Geoforum, 38(6), 1219-1232.

Farid, Yadollah (1989). Geography and Urbanism. Tabriz University, Tabriz. (In Persian).

Ghadiri, Reza, Asayesh, Hossein (2009). Geographical analysis of spatial distribution-Spot of rural settlements Case study: Lajan section - Piranshahr city. Geographical area of ​​the land, 6, (4), 41-54. (In Persian).

Holy Sultan, R. (2007). The role of metropolitan linkage and physical transformation - spatial development of peripheral villages. Ph.D. Geography and Rural Planning, Faculty of Earth Sciences, Shahid Beheshti University, Tehran. (In Persian).

Housing Foundation of Islamic Revolution (2004). Guidance Rural Plan. The first volume, office planning and coordination of projects. Pp33-1. (in Persian).

Iranian Center for the History of Iran, 2016. (In Persian).

Mirza'i Ghale, F., Kalantari, B., Moladi, M. Azmi, A. (2012). Analysis of City-Village Interactions in the Development of Villages in the Harsin County Suburb. (In Persian).

Mojdefar S., Akbari, S. (2006). Relationships of the Village with the City and its Developmental Impact, Case Study: Savojbolagh Town. Applied Geosciences Research (Geosciences), 6 (9-8), 96-75. (In Persian).

Ovebeek. G & Terlin. I, (2006). Rura Area under Urban pressure, case studies of rural-urban Relationship across Europe, The huge, Agricultural Economics Research Institute(LEI), report.7.06.01.

Overbeek. G and Vader. J (2005): Rural goods and services (RGS) in rural areas under urban pressure. paper for xx congress of European society for rural sociology, pp22-27.

Pour Ahmad, A., Farhoudi, R., Ziari, K., Soleimani, M., Faraji Mollaie, A. (2013). A Study of Regional Balanced Development Model with an Emphasis on City-Village Relationships (Case: Qazvin Area). Geography, 39, 53 - 77. (In Persian).

Pressure, P. (1996). Rural Geography (General). Tehran: Payam Noor Publications. (In Persian).

Rezvani, M.R. (2011). Introduction to Rural Development Planning in Iran. Tehran: Gomes publishing house. (In Persian).

Saeedi, A. (2003). Relations between urban and rural areas and rural-urban (a study of perceptions). Journal of Geography, 1(1), 71-91. (In Persian).

Saidi, Abbas (2006). The Basics of Rural Geography, Tehran: Poster, Fifth Edition.

Sa'idi, A. (2008). "Space", in: Saeedi, Abbas (Supervisor), Encyclopedia of Urban-Rural Management, Encyclopedia Center of Farsi, Tehran. (In Persian)

Sarrami, H. (2005). Center of the periphery and the relationship between the city and the countryside. Geographical Survey Quarterly, 77. (In Persian).

Shamsedini A. Shokor A., Rezaei M.R., Panahi L. (2011). Geographic analysis on rural-urban cross-flows. Case study: Marvdasht and peripheral villages. Environmental planning, 4(12), 79-99. (In Persian).

Shokouti, H. (2004). New Perspectives in Urban Geography. Volume I, Tehran: Publication of the Party. (In Persian).

Soltani Moghdas, R. (2007). Position of Investment in Rural Space, with Emphasis on Linking Rural Areas to, Rural-Urban, Case Study: A Rural Area Trghbh (Khorasan Razavi). PhD thesis, University of Shahid Beheshti. (In Persian).

Sultanzadeh, H. (1988). An Introduction to Urban History in Iran. Tehran: Amir Kabir Publishing.

Tacoli, C. (2003). The links between urban and rural development. April 2003, Vol 15 No 1.

Tacoli, C. (1998). Rural-urban interactions: a guide to the literature. Environment and urbanization, 10(1), 147-166.

Taghizadeh, F. (1996). Template for organizing the villages of Fars Province (revised rural collection). Quarterly Poysh Shiraz, Plan and Budget Organization of Fars province, Issue 3(6), 45-58. (In Persian).

Ulied, A., Biosca, O., & Rodrigo, R. (2010). Urban and rural narratives and spatial development trends in Europe. Report. Mcrit, Barcelona.

Ziavanaha, M. H., Shamsdalinini, A. (2010). Urban functions in rural development, Case: Nourabad and its surroundings. Human Resource Quarterly, 2(3), 61-45. (In Persian).