ارزیابی نقش نواحی صنعتی در توسعه‌ی‌ پایدار روستایی(مطالعه موردی: دهستان مشک‌آباد شهرستان اراک)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 7، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 46، فروردین 1399، صفحه 117-131   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

سعید صالحیان¹؛ زهرا مسلمی^{* 2}؛ حمیدرضا شیبم³؛ اسماعیل نجفی⁴

¹دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

²کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

³کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار،دانشگاه آزاد اسلامی ،گرمسار، ایران.

⁴استادیار ژئومورفولوژی دانشگاه دامغان، دامغان، ایران.

چکیده

چکیده­
احداث صنایع در قالب شهرک­ها در نواحی روستایی با هدف دستیابی به توسعه­ی پایدار روستایی باعث تنوع ‌بخشی به فعالیت­های غیرکشاورزی، تنوع بخشیدن به اقتصاد روستا، تعدیل مهاجرت‌های بی‌رویه از روستا به شهرها، کاهش نابرابری‌های فضایی بین مناطق شهری و روستایی می‌شود. در این پژوهش آثار اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کالبدی شهرک صنعتی خیرآباد در محدوده­ی روستایی دهستان مشک‌آباد واقع در بخش معصومیه شهرستان اراک مورد بررسی قرار گرفته است. روش انجام پژوهش به‌صورت توصیفی- تحلیلی و جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) صورت گرفته است. طبق آمار سال 1395 محدوده دارای 9860 نفر جمعیت و 3190 خانوار بوده که حجم نمونه مطابق با فرمول کوکران برابر با 370 پرسشنامه برآورد شده است. روایی پژوهش از طریق مصاحبه با متخصصین و پژوهش­های دیگر در این زمینه به اثبات رسیده و پایایی گویه­های پژوهش نیز گرچه در سه بعد (اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی) دارای پایایی بالا و گویه کالبدی پایایی پایینی را نشان می‌دهد ولی در کل داده‌های پژوهش در سطح بالایی معنادار می­باشند. برای تحلیل داده‌ها از طریق آزمون‌های t مستقل تک نمونه‌ای و آزمون Anova تفاوت میانگین و معناداری ابعاد مختلف مورد سنجش قرارگرفته است. نتایج آثار شهرک صنعتی بر منطقه مورد مطالعه، مجموع میانگین شاخص‌های اقتصادی را عدد 55/4، در بعد اجتماعی 72/3، در بعد زیست‌محیطی 56/3 و در بعد کالبدی 49/3 نشان می­دهد. تأثیرگذاری در شاخص‌های اقتصادی بالاتر از ابعاد اجتماعی، کالبدی و محیطی بوده است..

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: شهرک صنعتی؛ توسعه پایدار روستایی؛ اقتصاد روستایی؛ استان مرکزی

مراجع

References

-      Afrakhteh, H. & Qasemi Syani, M. (2015) The Role of Industrial areas in rural development (case study: Koohpayeh industrial area, Isfahan city). House and the Environment of the Village Quarterly,148.

-      Bozarjamhari, KH. & yousefi, N. (2014) Human Settlement Planning Studies، mashhad, iran, 9(28).

-      Chadwilk, W. (2007)  Spatial Organization in Rural Areas. NewYork :Prentice-Hall.

-      D’Amatoa, D. Rekolaa, M. Wanb, M. Caia, D. Toppinena, A. (2017) Effects of industrial plantations on ecosystem services andlivelihoods: Perspectives of rural communities in China, Journal of Elsevier, 63 ,pp. 266–278.

-      Darban Astaneh, A. (2006)   Concepts and principles, the organization of industries in rural regions. Tehran: Municipalities and Rural Municipalities Organization of the Country.

-      Ghadiri masoum, M. & rezvani, M. & hajilou,  M. (2015) Assessing the impact of industrial settlements on the quality of life of peripheral rural areas ,Case Study: Sharif Industrial Town, Abhar County، Quarterly journal of human geography, 47(2), pp.297-313.

-      Hasheminejad, F. (2012),Survey influence of creating and development Industrial town on regional development (case study :kheirabad Industrial town :Arak's) ,Master thesisDepartment of Regional Development Planning, Allameh Tabatabaei University, PP.173.

-      Lee, S. (2007)   Diversification of the Rural Economy:A Case Study on Rural Industrialization in the Republic of Korea, Pyongyang: INSES.

-      Moosavi Shahroodi, M. (2005) Light industries, rural development key. Tehran:

-      Moshiri, R. & Azar-abad, N. (2008)  Rural areas establishment consequences in rural regions. Village and Development Quarterly, 3, pp.181-194.

-      Motiee Langroodi, H. & Najafi Kani, A. (2012)  Rural development and industrialization of the industrial development theories and strategies. Tehran: Tehran University Publication.

-      Motiee Langroodi, H. (2004) Rural planning with the emphasis on Iran. Mashhad:University Jahad Publication.

-      Motiee Langroodi, H. Toorani, A. & Soleimangoli, R. (2012)  Industrial towns establishment spatial consequences evaluation in rural areas, Central district, Minoodasht city. The Journal ofUrban and Regional Studies and Researches, (3)9, pp.37-58.

-      Nobakht, R. & fathi, S. & karimiyan, H. (2015) The impact of industrial settlements on socio-economic development in Iran, Case Study: of Masjed Soleiman Tribal Area, Journal of Iranian Social Development Studies, 7(1).

-      Parikh, Alka. (1996)  Impact of rural industrialization on Village Life and Economy: A Social Accounting Matrix Approach, Economic Development and Cultural Change, Vol. 44, No. 2. pp. 351-377.

-      Pourtaheri ,M. & eftekhari, A. & naghavi, M. (2013) The Role of Industrial Towns In the economic development of villages around,Case study: Behshahr Industrial Town, Quarterly journal of geographic research, 22(1), pp.103-116.

-      Qorbanpoor, H. (2010) The study of socioeconomic effects of industrial towns in rural development (case study: Savadkooh city). (MSc thesis),Tehran: Islamic Azad University, Science and Research Department.

-      Radpear, G. (2008) Rural Planning (New Approach). London: Blackwell.

-      Rahimi, A. (2005)  The specification of the features of Processing and Complementary industries of agricultural department and rural industries. Tehran: The Ministry of Agriculture.

-      Riyahi, V. & pashazadeh, A. (2014)  Investigating the effects of Garmi Industrial Park on the development of areas, Journal of Applied Geosciences Research, 14(33).

-       Rezvani, M. & Ghadiri masoum, M. & Hajilou, M. (2019) Explaining the effects of industrial settlements on the quality of life of rural workers in settlements, Case Study: Sharif Industrial City, Abhar County, Zanjan Province,Journal of Planning Studies - Human Settlements, 12(4) ,PP.765-784.

-      Sahraiyan, M. (2001)  Iranian economy, light industries organization, a plan in Iranian economy reconstruction. Qom: Maaref Publication.

-      Taherkhani, M. (2000) the cornerstone of the strategy, the future development of rural small businesses, Geographical Research, No.20, pp. 168-151.

-      Taher-khani, M. (2002)  The role of industrial areas in rural regions development (case study: Rural industrial areas in Markazi Province). Tehran: Tehran University Geographical Researches Quarterly.

-      Wang, X. (2001)  Practicum Report Rural Industrialization in China, Saint Marys university.

-      Ying LIUa, Jikun HUANGb,1, Precious ZIKHALI c. (2015) The bittersweet fruits of industrialization in rural China: The cost of environment and the benefit from off-farm employment, journal of Elsevier, 38, pp.1–10.

-      Zuhui HUANG a, Xiaobo ZHANG b, Yunwei ZHU a. (2008)  The role of clustering in rural industrialization: A case study of the footwear industry I n Wenzhou,Journal of Elsevier, 19 ,pp.409–420.

Keywords: Industrial Town, Rural Sustainable Development, Rural Economy – Arak