شناسایی و تعیین میزان مشارکت مؤلفه‌ها، معیار‌ها، زیرمعیار‌ها و شاخص‌های تاب‌آوری در سیستم مدیریت کلان‌شهر تاب آور

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 13، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 46، فروردین 1399، صفحه 229-250   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

وحید نوروزی¹؛ مجید عباسپور^{* 2}؛ آیدا احمدی³

¹دانشجوی دکترای مدیریت محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

²استاد دانشکده مهندسی مکانیک، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران.

³استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

چکیده

شهرها به عنوان پیچیده‌ترین ساخته دست بشر همواره با مخاطرات زیادی مواجه بوده‌اند. امروزه رشد و توسعه شهرنشینی موجب پدید آمدن تسهیلات فراوانی شده که همراه خود عوامل بحران‌زا را افزایش داده است. با توجه به موقعیت استراتژیک کلان‌شهر تهران و بروز روزافزون پدیده‌هایی مانند وضعیت بحرانی آلودگی هوا، زلزله، تغییرات اقلیم و... توجه به مسئله تاب‌آوری می‌تواند نقاط ضعف و بحرانی را شناسایی، برنامه‌ها و اقداماتی جهت افزایش تاب‌آوری شهر را ارائه نماید. در این مطالعه پس از شناسایی ساختارهای شهری موجود در تهران و بررسی آن، مؤلفه‌های مؤثر در وضعیت تاب‌آوری شهری، معیارها، زیر معیارها و شاخص‌های هر یک از آن‌ها از طریق روش خرد جمعی خبرگان استخراج و اهمیت و ارجحیت مؤلفه‌ها و زیر مؤلفه‌های شناسایی شده از طریق تحلیل کمی آن‌ها در تاب‌آوری، مبتنی بر اصول و مفاهیم سامانه‌های تصمیم‌گیری چند معیاره[1] (MCDM) و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی[2] (FAHP) از طریق تجزیه و تحلیل و وزن دهی مشخص گردید.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی FAHP؛ تکنیک‌های سیستم پشتیبان تصمیم‌گیری MCDSS؛ مدیریت جامع کلان‌شهر تاب آور

مراجع

References

Ahren, J. (2011). From fail-safe to safe-fail: sustainability and resilience in the new urban world. Landscape and Urban Planning. 100 (4): 341-343.

Borsekova, K.; Nijkamp, P.; Guevara, P. (2018). Urban resilience patterns after an external shock: An exploratory study. International Journal of Disaster Risk Reduction. 31: 381-392.

Cutter, S., Lindsey, B., Melissa, E., Christopher B., Elijah E., (2008). A place-based model for understanding community resilient to natural distasters. Global ENVIRNMENTAL change. 18: 589-606.

Kontokosta, C. E.; Malik, A. (2018). The Resilience to Emergencies and Disasters Index: Applying big data to benchmark and validate neighborhood resilience capacity. Sustainable Cities and Society. 36: 272-285.

Li, Y.; Kappas, M.; Pavao-Zuckerman, M. (2018). Identifying the key catastrophic variables of urban social-environmental resilience and early warning signal. Environment International. 113: 184-190.

Masnavi, M. R. (2013). Environmental sustainability and ecological complexity: developing and integrated approach to analyse the environment and landscape potentials to promote sustainable development. International Journal of Environmental Research. 7 (4): 995-1006.

McEntire, D. A., Fuller, C. Weber, R. (2002). “A comparison of disaster paradigm: The search for a holistic policy”. Public Administration Review.

Pourezzat, A. A.; Nejati, M.; Mollaee, A. (2010). Dataflow model for managing urban disasters: the experience of Bam earthquake. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment. 1: 84-102.

Amani, Hamid Reza; Taghizadeh Bafrouieh, Ali; Ebrahimzadeh, Rouhollah; Babaei, Alireza. (1396). Analysis of Resilience Dimensions and Components in Urban Decay Textures with Disaster Management After Earthquake and Subsequent Fire in Tehran District 17. Third National Conference on Fire and Urban Safety. Tehran Municipality Fire and Safety Organization.

Dadashpour, Hashem; Adeli, Zainab. (2015). Measuring Resilience Capacities in Qazvin Urban Complex. Disaster Management Quarterly. Issue Eight: 73-84.

Salmani, Mohammad; Kazemi Sani Atatollah, Nasrin; Badri, Seyed Ali; (2016). Identify and analyze the impact of resilience variables and indicators. Evidence from north and northeast of Tehran. Journal of Spatial Analysis of Hazards. Third Year No. 2: 1-22.

Nazemi, Zahra; Ghale Noi, Mahmoud; Moazzi Mehr Tehrani, Amir Mohammad. (2015). Designing resilient urban spaces with emphasis on physical and functional aspects. Master thesis. Isfahan University of art. Ministry of Science, Research and Technology.

Yousefzadeh, Elham-Sotoudeh, Ahad-Parivar, Parastoo-Rezaei, Mohammad Reza. (2015). Evaluation and Management of Urban Environment Using the Concept of Resilience of Urban Ecosystem Services in Yazd. 13th National Conference on Environmental Impact Assessment of Iran. Tehran. Iranian Environmental Assessment Association.