رابطه بین سرسختی و سبک های مقابله: نقش واسطه ای حرمت خود

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 1، دوره 16، شماره 63، فروردین 1399، صفحه 251-262   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

زهرا بناءطهرانی¹؛ محترم نعمت طاوسی^{* 2}

¹کارشناس ارشد روانشناسی شخصیت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران-جنوب

²دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران-جنوب

چکیده

هدف این پژوهش تعیین نقش واسطه‎ای حرمت خود در رابطه بین سرسختی و سبک‎های مقابله بود. بر مبنای یک طرح همبستگی، 200 نفر از معلمان چهار منطقه آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند و به زمینه‎یاب دیدگاه‎های شخصی (مؤسسه سرسختی، 1985)، سیاهه مقابله با موقعیت تنیدگی‎زا (اندلر و پارکر، 1994) و سیاهه چندبعدی حرمت خود (اوبراین، 1988) پاسخ دادند. نتایج نشان داد که حرمت خود با سرسختی و سبک مقابله مسئله‎محور همبستگی مثبت و با سبک مقابله هیجان‎محور همبستگی منفی دارد اما با سبک مقابله اجتنابی همبستگی معنادار ندارد. همچنین سرسختی با هر سه سبک مقابله همبستگی منفی داشت. نتایج آزمون تحلیل مسیر نیز نشان داد حرمت خود در رابطه بین سرسختی با مقابله مسئله‎محور و اجتنابی نقش واسطه‎ای دارد اما در رابطه بین سرسختی و مقابله هیجان‎محور نقش واسطه‎ای ندارد. بر اساس یافته‎های این پژوهش می‎توان نتیجه گرفت اگرچه سرسختی به‎طور مستقیم با نوع مقابله رابطه ندارد، اما از طریق تأثیر بر حرمت خود، انگیزش لازم برای متوسل شدن به سبک مقابله مسئله‌محور را فراهم می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

تنیدگی؛ سرسختی؛ حرمت خود؛ سبک‎های مقابله

مراجع

برزگر بفرویی، ک. و اربابی، ی. (1394). رابطه بین منبع کنترل و تنیدگی شغلی با رضایت شغلی در معلمان و کارکنان مدارس استثنایی. فصلنامه تعلیم و تربیت استثنایی، 1، 24 -15.

تیموری، س. (1383). بررسی رابطه سخت‌رویی با ویژگی‎های شخصیتی NEO در دانش‎آموزان نابینایان اکتسابی. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‎شناسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران.

حقیقی، ج.، عطاری، ی.، رحیمی، ع. و سلیمی‎نیا، ل. (1378). رابطه سرسختی و مؤلفه‎های آن با سلامت روان در دانشجویان پسر دوره کارشناسی. مجله علوم تربیتی و روان‎شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 3 و 4، 18 -1.

حیدری، پ. (۱۳۹۸). نقش واسطه‌ای اضطراب اجتماعی در رابطه بین نظام‎های مغزی‎ـ‌رفتاری و حرمت خود با افسردگی. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب.

شکری، ا.، تقی‎لو، ص.، گراوند، ف.، پاییزی، م.، مویدی، م.، عبدالله‎پور، م. و اکبری، ه. (1387). ساختار عاملی و ویژگی‎های روان‎سنجی نسخه فارسی پرسشنامه مقابله با موقعیت‎های استرس‎زا. مجله تازه‌های علوم شناختی، 3، 33 -22.

شکری، ا.، صادقی وزین، ا.، باقریان، ف. و پورشهریار، ح. (1393). تنیدگی شغلی، راهبردهای مقابله‎ای و فشارها: الگوی تغییرناپذیری جنسی. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 10(40)، 408 -393.

گیویریان، ح.، دیندار فرکوش، ف. و سلطانی، ش. (1390). عوامل مؤثر بر تنیدگی شغلی معلمان و مدیریت آن. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 2(3)، 188 -177.

نعمت‌طاوسی، م. (1387). تأثیر آموزش تنش‎زدایی تدریجی بر مدیریت تنیدگی‎های ناشی از رویدادهای زندگی روزمره. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 4(16)، 332 -321.

نعمت‌طاوسی، م. (1388). سرسختی به منزله یک منبع حمایتی در محیط کار: یک متغیر پیش‎بین عوامل تنیدگی‎زای حرفه‎ای. فصلنامه تحقیقات روان‎شناختی، 4، 62 -49.

نعمت‌طاوسی، م. و ابراهیمی، م. (1397). نقش واسطه‎ای طرحواره‎های سازش‎نایافته اولیه در رابطه بین شخصیت با سرسختی. مجله روان‌شناسی و روان‌پزشکی شناخت، 5(1)، 114 -96.

نعمت‌طاوسی، م. و محمدعلی شریفی، م. (1388). سرسختی به منزله یک منبع حمایتی در محیط کار: یک متغیر پیش‎بین عوامل تنیدگی‎زای حرفه‎ای. فصلنامه تحقیقات روان‎شناختی، 4، 62 -49.

نعمت‌طاوسی، م. و محمدعلی شریفی، م. (1396). مقیاس هسته ارزشیابی خود: شکل‎گیری یک سازه. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 13(51)، 256 -245.

 

Avero, P., Corace, K. M., Endler, N. S., & Calvo, M. G. (2003). Coping style and threat processing. Personality and Individual Differences, 35(4), 843-861.

Barendregt, C. S., Vanderlaan, A. M., Bongers, I. L., & Van Nieuwenhuizen. Ch. (2014). Adolescents in secure residential care: The role of active and passive coping on general well-being and self-esteem. European Child & Adolescent Psychiatry, 24(7), 845-854.

Barton, C. P. T., Hystad, S. W., & Brevik, J. I. (2012). Psychological hardiness and coping style as risk resilience factors for alcohol abuse. Military Medicine, 177(5), 517-524.

Beasley, M., Thomson, T., & Davidson, J. (2003). Resilience in response to life stress: The effects of coping style and cognitive hardiness. Personality and Individual Differences, 34(1), 77-95.

Coopersmith, S. (1967). The antecedents of self-esteem. San Francisco: W. H. Freeman.

Dabrowska, A., & Pisula, E. (2010). Parenting stress and coping styles in mothers and fathers of preschool children with autism and down syndrome. Journal of Intellectual Disability Research, 54(3), 266-280.

Denisoff, E., & Endler, N. S. (2000). Life experiences, coping, and weight preoccupation in young adult women. Canadian Journal of Behavioral Science, 32(2), 98-103.

Elise, C., Pas, C., Bradshaw, P. H., Harshfeldt, P., & Leaf, J. (2010). A multi-level exploration of the influence of teacher efficacy and burnout on response to student problem behavior and school-based service use. School Psychology Quarterly, 25(1), 13-27.

Endler, N. S., & Parker, J. D. A. (1990a). Multidimensional assessment of coping: A critical evaluation. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5), 844-854.

Endler, N. S., & Parker, J. D. A. (1990b). Coping Inventory for Stressful Situation (CISS): Manual. Toronto: Multi-Health systems.

Endler, N. S., & Parker, J. D. A. (1994). Assessment of multidimensional coping: Task, emotion, and avoidance strategies. Psychological Assessment, 6(1), 50-60.

Esehleman, K. J., Bowling, N. A., & Alarcon, G. M. (2010). A meta-analytic examination of hardiness. International Journal of Stress Management, 17(4), 277-307.

Grafton, E., Gillespie, B., & Henderson, S. (2010). Resilience: The power within. Oncology Nursing Forum, 37(6), 698-705.

Guarnioni, M., Belin, A., Oules, l., Graveling, R., Grawford, J., Lietzmann, J., Said, A., Konstantiopoulos, G. D., Dobras, M., & Kaminskas, K. A. (2013). Occupational health concerns: Stress related and psychological problems associated with work. Retrieved 15 Dec. 2013 from http://www.euro­parl.europa.eu/studies.

Halamandaris, K. F., & Power, K. G. (1999). Individual differences, social support and coping with the examination stress: A study of the psychosocial and academic adjustment of first year home students. Personality and Individual Differences, 26(4), 665-685.

Hardiness Institute. (1985). Personal views survey. Arlington Heights, IL: The Hardiness Institute.

Jain, A. A. K., & Cooper, C. L. (2012). Stress and organizational citizenship behaviors in Indian business process outsourcing organizations. Management Review, 24(3), 155-163.

Karstoft, K, Armour, C, Elklit, A, & Solomon, Z. (2015). The role of control and coping style in predicting longitudinal PTSD-trajectories after combat exposure. Journal of Anxiety Disorders, 32, 89-94.

Kobasa, S. C. (1979). Stressful life events, personality, and health: An inquiry into Hardiness. Personality Social Psychology, 1(37), 1-11.

Lawrence, J., Ashford, K., & Dent, P. (2006). Gender differences in coping strategies of undergraduate students and their import on self-esteem and attainment. Active Learning in Higher Education. Active Learning in Higher Education, 7(3), 273-281.

Lazarus, R. S. (1993). Coping theory and research: Past, present, and future. Journal of Psychosomatic Medicine, 55(3), 234-247.

Lo Bue, S., kintaert, S., Taverniers, J., Mylle, J., Delahoij, R., & Euwenra, M. (2016). Hardiness differentiates military trainees on behavioral persistence and physical performance. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 16(4), 354-364.

Maddi, S. R. (1999). The personality construct of hardiness: I. effects on experiencing, coping, and strain. Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 51(2), 83-94.

Maddi, S, R. (2002). The story of hardiness: Twenty years of theorizing, research, and practice. Consulting Psychology Journal, 54(3), 173-185.

Maddi, S. R. (2013). Hardiness: Turning stressful circumstances into resilient growth. New York: Springer.

Maddi, S. R., & Harvey, R. H. (2006). Hardiness considered across cultures. In P.T.P Wong & L. C. G Wong (Eds.), Handbook of multicultural perspectives on stress and coping. New York: Springer.

Maddi, S. R., & Kobasa, S. C. (1984). The hardy executive: Health under stress. Homewood Il: Dow journal-Irwin.

Maddi, S. R., & Kobasa, S. C. (2001). Personal Views Survey (3rd ed., Rev.). Newport Beach, CA: The Hardiness Institute.

Nemeth, P. M., Penckofer, S., Gulanick, M., Friedrich, B. V., & Bryant, F. B. (2009). The relationships among self-esteem, stress, coping, eating behavior, and depressive mood in adolescents. Research in Nursing and Health, 32(1), 96-109.

O’Brien, E. J., & Epstein, S. (1988). The Multidimensional Self-Esteem Inventory (MSEI): Professional manual. Psychological Assessment Resources.

O’Brien, E. J. (1980). The self-report inventory: Development and validation of a multidimensional measure of the self-concept and sources of self-esteem. Doctoral Dissertation, University of Massachusetts Amherst.

Orth, U., Robins, R. W., Meier, L. L., & Conger, R. D. (2016). Refining the vulnerability model of low self-esteem and depression: Disentangling the effects of genuine self-esteem and narcissism. Journal of Personality and Social Psychology, 110(1), 133-149.

Passe, N. A. (2006). How dyslexic teenagers cope: An investigation of self-esteem, coping and depression. Wiley Inter science.

Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent self-image. Social Forces, 44(2), 255-256.

Shen, Y. E. (2009). Relationships between self-efficacy, social support and stress coping strategies in Chinese primary and secondary school teachers.Stress and Health, 25(2), 119-138.

Shirom, A., Oliver, A., & Stein, E. (2010). Teachers’ stressors and strains: A longitudinal study of their relationships. International Journal of Stress Management, 16(4), 313-332.

Siu, O., Spector, P., Cooper, C., & Lu, C. (2005). Work stress, self-efficacy, Chinese work value, and well-being in Hong Kong and Beijing. International Journal of Stress Management, 12(3), 274-288.

Skaalvik, E. M., & Skaalvik, S. (2007). Dimensions of teacher self-efficacy and relations with strain factors, perceived collective teacher efficacy and teacher burnout. Journal of Educational Psychology, 99(3), 611-625.

Wolf, L., Stidham, A. W., & Ross, R. (2015). Predictors of stress and coping of US accelerated vs. generic baccalaureate nursing students: An embedded mix methods study. Nursing Faculty Publications, 1(1), 201-205.

Yang, L., Che, H., & Spector, P. E. (2008). Job stress and well-being: An examination from the view of person-environment fit. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 81(3), 567-587.