بازخورد والدین به سواد و مهارت‌های شناختی در کودکان پیش‌دبستانی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 4، دوره 16، شماره 63، فروردین 1399، صفحه 289-298   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سیده مرجان مظلوم¹؛ سوسن رحیم‌زاده^{* 2}

¹کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران-جنوب

²استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی نقش بازخورد والدین به سواد در پیش‌بینی مهارت‌های شناختی کودکان 5 سال تا 5 سال و 11 ماه شکل گرفت. 128 کودک (66 پسر و 62 دختر) از شهر برازجان به کمک طرح همبستگی با روش تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند و به دو مقیاس‌ مهارت‎های اولیه شناختی (مرکز پژوهشی هم‌نوای آوای رویش، 1394) پاسخ دادند. والدین آن‌ها نیز مقیاس‎محیط سواد خانه (مرکز پژوهشی هم‌نوای آوای رویش، 1394) را تکمیل کردند. تحلیل داده‌ها نشان داد محیط سواد خانه با مهارت‌های اولیه شناختی کودکان همبستگی مثبت دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه حاکی از این بود که محیط سواد خانه 24 درصد از واریانس مهارت‎های شناختی (14 درصد از مهارت خواندن‎ـ‎نوشتن و 10 درصد از مهارت ریاضی) کودکان را تبیین می‌کند و زیرمقیاس علاقه به خواندن والدین 4 درصد از مهارت‌ شناختی خواندن‎ـ‎نوشتن کودکان را به تنهایی پیش‌بینی می‌کند. یافته‌ها بر نقش غنی‌سازی محیط خانواده و آگاه‌سازی والدین از ارزش آن در افزایش مهارت‎های شناختی کودکان پیش‎دبستانی به‌منظور پیشگیری از افت تحصیلی در هر مقطعی، تأکید کردند.

کلیدواژه‌ها

بازخورد والدین به سواد؛ مهارت‌های شناختی؛ ‌ کودکان پیش‌دبستانی

مراجع

دادستان، پ. (1384). روان‎شناسی مرضی تحولی: اختلال‌های زبان، روش‌های تشخیص و بازپروری. تهران: انتشارات سمت.

دادستان، پ.، عسگری، ع.، رحیم‎زاده، س. و بیات، م. (1389). پرسشنامه غربالگری اختلال‎های اجتماعی/ هیجانی کودکان پیش‎دبستانی: یک مطالعه رواسازی متقاطع. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 7(25)، 26 -7.

دهقان ‌طزرجانی، م. (1395). پیش‌بینی مشکلات خواندن کودکان فارسی‌زبان بر اساس مدل مؤلفه‌ای: نقش ابعاد شناختی، روان‌شناختی و بوم‌شناختی. پایان‌نامه دکتری، رشته روان‌شناسی تربیتی، دانشکده روان‌شناسی و علوم‌تربیتی دانشگاه خوارزمی.

زندی، ب. (1379). آموزش زبان فارسی در مدارس ابتدایی. تهران: انتشارات سمت.

ﻛﻬﻦ‌ﺻﺪق، ص. (1376). آزﻣﻮن ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻬﺎرت‌های ﭘﺎﻳﻪ رﻳﺎﺿﻲ در ﺑﺪو ورود ﺑﻪ دﺑﺴﺘﺎن. ﭘﺎﻳﺎن‌ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ، داﻧﺸﻜﺪه روان‌شناسی و ﻋﻠﻮمﺗﺮﺑﻴﺘﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ.

مرکز پژوهشی هم‌نوای آوای رویش. (1394). راهنمای اجرا و نمره‌گذاری مقیاس‌های محیط سواد خانه، مهارت‌های اولیه خواندن‎ـ‎نوشتن، مهارت‌های اولیه ریاضی و مقیاس پیشرفت ریاضی.طرح طولی "کودکی در ایران".

 

Baker, C. E., Vernon-Feagans, L., & The Family Project Life Project Investigators (2015). Fathers’ language input during shared book activities: Links to children’s kinder-garden achievement. Journal of Applied Developmental Psychology, 36, 53-59.

Carlson, E., Jenkins, F., Bitterman, A., & Keller, B. (2011). A longitudinal view of the receptive ‎vocabulary and math achievement of young children with disabilities. Rockville, MD: ‎Westst.‎

Clement, D, H., & Sarama, J. (2014). Learning and teaching early math: The learning trajectories approach. New York & London: Routlage.

Clement, D. H., Sarama, J., & DiBiase, A. M. (2004). Engaging young children in mathematics: Standards for early childhood mathematics.Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.

Foster, T. D., Froyen, L. C., Skibbe, L. E., Bowles, R. P., & Decker, K. B. (2016). Fathers’ and mothers’ home learning environments and children’s early academic outcomes. Reading and Writing, 29(9), 1845-1863.

Froyen, L. C., Skibbe, L. E., Bowles, R. P., Blow, A. J., & Gerde, H. K. (2013). Marital Satisfaction, Family Emotional Expressiveness, Home Learning Environments, and Children’s Emergent Literacy. Journal of Marriage and Family, 75(1), 42-55.

Jordan, N. C., Kaplan, D., Ramineni, C., & Locuniak, M. N. (2009). Early math matters: kindergarten number competence and later mathematics outcomes. Developmental Psychology, 45(3), 850-867.

Lonigan, C. J. (2004). Development and promotion of emergent literacy: An evidence-based perspective. Paper presented at the Early Literacy Development Conference, Niagara Falls, Canada.

Melhuish, E. C., Phan, M. B., Sylva, K., Sammons, P., Siraj-Blatchford, I., & Taggart, B. (2008). Effects of the Home Learning Environment and Preschool Center Experience upon Literacy and Numeracy Development in Early Primary School. Journal of Social Issues, 64(1), 95-114.

Napoli, A. R., & Purpura, D. J. (2018). The home literacy and numeracy environment in preschool. Journal of Experimental Child Psychology, 166, 581-603.

National Early Literacy Panel. (2008). Developing Early Literacy: Report of the National Early Literacy Panel. A Scientific Synthesis of Early Literacy Development and Implications for Intervention. National Center for Family Literacy.

National Mathematics Advisory panel. Foundation for success. (2008). The final report of the National Mathematics Advisory Panel. Washington. DC: U.S. Department of Education.

Nelson, J. R., Benner, G. J., & Cheney, D. (2005). An investigation of the language skills of ‎students with emotional disturbance served in public school settings. The Journal of ‎Special Education, 39(2), 97-105.‎

Niklas, F., & Schneider, W. (2015). With a little help: improving kindergarten children’s vocabulary by enhancing the home literacy environment. Reading and Writing, 28(4), 491-508.

Puranika, C. S., Phillipsb, B. M., Lonigan, C. J., & Gibsonc, E. (2018). Home literacy practices and preschool children’s emergent writing skills: An initial investigation. Early Childhood Research Quarterly, 42, 228-238.

Sénéchal, M. (2015). Young children’s home literacy experiences. In A. Pollatsek & R. Treiman (Eds.), The Oxford handbook of reading (pp. 397-414). New York: Oxford University Press.

Slavin, R. E. (2006). Educational psychology theory and practice (8th Ed.). Boston: ‎Pearson/Allyn & Bacon.

Snowling, M. J., & Melby-Lervåg, M. (2016). Oral language deficits in familial dyslexia: A meta-analysis and review. Psychological Bulletin, 142(5), 498-545.

Swalander, L., & Taube, K. (2007). Influences of family based prerequisites, reading attitude, and self-regulation on reading ability. Contemporary Educational Psychology, 32(2), 206-230.

Yeo, L. S., Ong, W. W., & Ng, C. M. (2014). The home literacy environment and preschool children's reading skills and interest. Early Education and Development, 25(6), 791-814.