رابطه بین فراشناخت و فراهیجان با تحمل پریشانی: نقش واسطه ای انعطاف پذیری روان‌شناختی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 8، دوره 16، شماره 63، فروردین 1399، صفحه 333-341   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مجید پورفرج^* ؛ طاهره محمودیان

گروه روان شناسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد بهشهر، ایران

چکیده

هدف این پژوهش تعیین روابط ساختاری بین فراشناخت و فراهیجان با تحمل پریشانی با واسطه‎گری انعطافپذیری روانی دانشجویان بود. طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کل دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندران بود. بدین منظور با استفاده از روش نمونه‌برداری تصادفی خوشه‎ای چندمرحله‎ای، 352 دانشجو از واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندران انتخاب شدند و به پرسشنامه باورهای فراشناخت (ولز و کارترایت‎ـ‎هاوتون، 2004)، مقیاس فراهیجان (میتمانسگروبر، بک، هوفر و شوبلر، 2009)، پرسشنامه‎ پذیرش و عمل‎ـ‎نسخه دو (بند و دیگران، 2011) و مقیاس تحمل پریشانی (سیمونز و گاهر، ۲۰۰۵) پاسخ دادند. برای بررسی برازش داده‎ها با مدل مفروض نخست، از روش تحلیل عاملی تأییدی جهت ارزیابی برازندگی الگوهای اندازه‌گیری و سپس از روش مدل‎یابی معادلات ساختاری به‌منظور بررسی برازندگی مدل ساختاری استفاده شد. یافته‎های حاصل از بررسی شاخص‎های برازش مدل نشان‌دهنده برازش مطلوب مدل مفروض برای داده‎ها بود؛ یعنی رابطه بین هریک از سازه‎های فراشناخت و فراهیجان با تحمل پریشانی با واسطه‎گری انعطاف‎پذیری روانی، بیشتر از رابطه مستقیم آن‌ها با تحمل پریشانی بود. درمجموع، نتایج این پژوهش بیانگر اهمیت نقش واسطه‎ای تحمل پریشانی در رابطه بین فراشناخت و فراهیجان با تحمل پریشانی بود.

کلیدواژه‌ها

تحمل پریشانی؛ فراشناخت؛ فراهیجان؛ انعطاف‎پذیری روانی

مراجع

ایمانی، م. (1395). بررسی ساختار عاملی پرسشنامه انعطاف‎پذیری روان‌شناختی در دانشجویان. مطالعات آموزش و یادگیری، 8(1)، 181 -162.

بابایی، ک.، میکاییلی، ف.، پزشکی، ه.، بافنده، ح. و عبدی، ح. (1396). رابطه ذهن‎آگاهی و فراهیجان در پیش‌بینی تنظیم هیجانی‎ـ‎شناختی پرستاران تازه‌کار. نشریه پرستاری ایران، 30(105)، 22 -11.

رضایی، ن.، پارسایی، ا.، نجاتی، ع.، نیک‌آمال، م. و هاشمی رزینی، س. (1393). ویژگی‎های روان‌سنجی مقیاس فراهیجان دانشجویان. فصلنامه پژوهش‎های روان‌شناختی، 6(23)، 124 -111.

عزیزی، ع.، شمس، ج. و میرزایی، آ. (1389). بررسی رابطه تحمل آشفتگی و تنظیم هیجانی با میزان وابستگی دانشجویان به سیگار. مجله پژوهش‎های نظام سلامت حکیم، 13(1)، 18 -11.

شیرین‌زاده دستگیری، ص.، گودرزی، م.، رحیمی، چ. و نظیری، ق. (1387). بررسی ساختار عاملی، روایی و اعتبار پرسشنامه فراشناخت 30. مجله روان‌شناسی، 12(4)، 461 -445.

قره‌آغاجی، س.، واحدی، ش.، فتحی‌آذر، ا. و ادیب، ی. (1395). اثربخشی مداخله‏‎های آموزشی مبتنی بر پذیرش و تعهد درمانگری بر تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 13(50)، 207 -199.

کهزادی، ن. و مکوندی، ب. (1394). مقایسه باورهای فراشناختی و نشخوار فکری در دانشجویان با سطوح بهنجار و بیمارگون از نگرانی. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 11(43)، 333 -325.

مصطفایی، ع. و محبوبی، ط. (1388). تفکر و فراشناخت مفاهیم، نظریه‌ها و کاربرد آن. تهران: نشر پرسش.

منجم، ع. و ابراهیمی، م. (1396). رابطه باورهای فراشناختی ذهن‌آگاهی و پذیرش و عمل با سلامت عمومی دانشجویان. فصلنامه طب انتظامی، 6(1)، 42 -31.

 

Baker, L. & Brown, A. L. (1984). Metacognitive skills and reading. In P. D. Pearson (Eds.), Handbook of Reading Research, Vol. 1 (pp. 353‐394). New York: Longman.

Beer, N., & Moneta, G. B. (2010). Construct and concurrent validity of the Positive Metacognitions and Positive Meta-Emotions Questionnaire. Personality and Individual Differences, 49(8), 977-982.

Bond, F. W., Hayes, S. C., Baer, R. A., Carpenter, K. M., Guenole, N., Orcutt, H. K., … Zettle, R. D. (2011). Preliminary Psychometric Properties of the Acceptance and Action Questionnaire-II: A Revised Measure of Psychological Inflexibility and Experiential Avoidance. Behavior Therapy, 42(4), 676-688.

Chou, C. P., & Bentler, P. M. (1995). Estimates and tests in structural equation modeling. In R. H. Hoyle (Eds.), Structural Equation Modeling: Concepts, Issues and Applications. Thousand Oaks California: Sage.

Dickstein, D. P., Nelson, E., McClure, E. B., Grimley, M. E., Knopf, L., Brotman, M. A., & Leibenluft, E. (2007). Cognitive flexibility in phenotypes of pediatric bipolar disorder. Childadolesc, 46(3), 341-355.

Flavell, J. H. (1987). Speculations about the nature and development of metacognition. In F. E. Weinert & R. H. Kluwe (Eds.), Metacognition, motivation, and understanding (pp. 21-29). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.

Hayes, S. C. (2010). Functional first: Creating a pragmatic and progressive diagnostic system. Bulletin of the Association for the Advancement of Philosophy and Psychiatry, 17, 55-57.

Jadhav, N., Manthalkar, R., & Joshi, Y. (2017). Effect of meditation on emotional response: An EEG-based study. Biomedical Signal Processing and Control, 34, 101-113.

Kuyken, W., Watkins, E., Holden, E., White, K., Taylor, R. S., Byford, S., … Dalgleish, T. (2010). How does mindfulness-based cognitive therapy work? Behaviour Research and Therapy, 48(11), 1105-1112.

McCracken, L. M., & Morley, S. (2014). The psychological flexibility model: A basis for integration and progress in psychological approaches to chronic pain management. The Journal of Pain, 15(3), 221-234.

McKay, M., Wood, J. C., & Brantley, J. (2007). The dialectical behavior therapy skills workbook. Oakland: New Harbinger.

Mitmansgruber, H., Beck, T. N., Höfer, S., & Schübler, G. (2009). When you don’t like what you feel: Experiential avoidance, mindfulness and meta-emotion in emotion regulation. Personality and Individual Differences, 46(4), 448-453.

Neff, K. (2003). Self-compassion: An alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2(2), 85-100.

Segal, Z., Williams, & J. M. G., & Teasdale, J. D. (2002). Mindfulness-based Cognitive Therapy for Depression: A New Approach to Preventing Relapse. New York: Guilford Press.

Simons, J. S., & Gaher, R. M. (2005). The Distress Tolerance Scale: Development and Validation of a Self-Report Measure. Motivation and Emotion, 29(2), 83-102.

Tang, Y.-Y., Tang, R., & Posner, M. I. (2016). Mindfulness meditation improves emotion regulation and reduces drug abuse. Drug and Alcohol Dependence, 163, 13-18.

Vujanovic, A. A., Dutcher, C. D., & Berenz, E. C. (2016). Multimodal examination of distress tolerance and posttraumatic stress disorder symptoms in acute-care psychiatric inpatients. Journal of Anxiety Disorder, 48, 45-53.

Wells, A., & Cartwright-Hatton, S. (2004). A short form of the Metacognitions Questionnaire: properties of the MCQ-30. Behaviour Research and Therapy, 42(2), 385-396.