بررسی نقش میانجی فرسودگی شغلی در رابطه بین توانمندسازی روانشناختی با رفتار نوآورانه کارکنان

مجله توانمندسازی سرمایه انسانی

مقاله 6، دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 6، آذر 1398، صفحه 239-249   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مرضیه حیدری^{* 1}؛ رویا افراسیابی²؛ قاسم شورمیج³

¹استادیار گروه علوم تربیتی، واحد آباده، دانشگاه آزاد اسلامی، آباده، ایران

²استادیار مدیریت آموزشی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی فرسودگی شغلی در رابطه بین توانمندسازی روانشناختی با رفتار نوآورانه کارکنان اداره آموزش و پرورش استان فارس انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری در این تحقیق شامل 210 نفر از کارکنان اداره آموزش و پرورش استان فارس بوده که حجم نمونه برابر با 136 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه توانمندسازی روانشناختی اسپریتزر، فرسودگی شغلی مسلچ و پرسشنامه رفتار نوآورانه جنسن و همکاران استفاده گردیده است. تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزار Smart PLS انجام شد که نتایج نشان داد رابطه توانمندسازی روانشناختی با فرسودگی شغلی و رفتار نوآورانه؛ و فرسودگی شغلی با رفتار نوآورانه تایید گردید. همچنین فرسودگی شغلی در رابطه بین توانمندسازی روانشناختی و رفتار نوآورانه نقش میانجی ایفا می کند. 

کلیدواژه‌ها

توانمندسازی روانشناختی؛ فرسودگی شغلی؛ رفتار نوآورانه؛ کارکنان؛ اداره آموزش و پرورش

مراجع

تورانی، حیدر؛ آقایی، امیر؛ منطقی، مرتضی. (1391). تجارب جهانی در زمینة نوآور یهای آموزشی از منظر شیوه های تولید، نوآوری های آموزشی، 11(43)، 7- 41.

خشوعی، مهدیه سادات؛ بهرامی، مریم. (1393)، نقش توانمندسازی روانشناختی و تعهدسازمانی بر فرسودگی شغلی معلمان، روانشناسی مدرسه، 3(1)، 37-54.

ساعتچی، محمود، (1387)، عوامل درون سازمانی مرتبط با فرسودگی شغلی کارگران نساجی، تهران: موسسه کار و تامین اجتماعی.

سلیمی، سعیدباقر؛ رضایی دیزگاه، مراد؛ عابد، کتایون. (1391). تاثیر سبک رهبری بر فرسودگی شغلی کارکنان(مطالعه موردی اداره کل امور مالیاتی استان گیلان)، پژوهش نامه مالیات، 16، 141-161.

صلاحیان، افشین؛ عریضی، حمیدرضا؛ بابامیری، محمد؛ عسگری، آزاده. (1390). عوامل پیش بین سندرم فرسودگی شغلی، پژوهش پرستاری، 6(29)، 23-31.

عبداللهی، بیژن. (1388)، توانمندسازی روانشناختی کارکنان: ابعاد و اعتبار‎سنجی براساس مدل معادلات ساختاری، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، 1(11)، 63-37.

عزیزی، لیلا؛ فیض آبادی، زهرا؛ صالحی، مریم. (1387). تحلیل عامل اکتشافی و تاییدی پرسشنامه فرسودگی شغلی مزلاج در کارکنان دانشگاه تهران، مطالعات روانشناختی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا، 4(3)، 73-92.

غیاثی، سعید؛ جهانی ، فاطمه؛ خورسندی علی. (1395)، بررسی رابطه بین توانمندسازی روانشناختی با خلاقیت کارکنان ستادی وزارت ارتباطات و فن آوری اطلاعات، فصلنامة علمی، پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 6 ، (3) ، 96-77.

فریاد، لعیا؛ خوراکیان، علیرضا؛ ناظمی، شمس الدین. (1395). بررسی اثر توانمندسازی روانشناختی بر رفتار نوآورانه کارکنان با توجه به اشتیاق شغلی آنان، مجله مدیریت توسعه و تحول، 25، 17-26.

ملکی، امیرمحمد؛ غلامعباس، شکاری؛ و ذبیحی، محمدرضا. .(1395) بررسی رابطه توانمندسازی روانشناختی و رفتارهای نوآورانه در شرکت سیمان شرق دومین همایش ملی پژوهش های مدیریت و علوم انسانی در ایران، تهران، موسسه پژوهشی مدیریت مدبر.

منطقی، مرتضی. (1384). بررسی نوآوری های آموزشی در مدارس، فصلنامه نوآوری های آموزشی، 4(12)، 35-57.

موحدی، رضا؛ سامیان، مسعود؛ و محمدی مهر، صحرا. (1396). تأثیر سرمایه فکری بر رفتارهای نوآورانه کارکنان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران،2 (1)، 123 -136 .

ناظم، فتاح؛ علیزاده رنجبر، تینا. (1393). رابطه بین توانمندسازی و کیفیت زندگی کاری با فرسودگی شغلی در کارکنان سازمان آموزش و پرورش، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 5(18)، 91-108.

نیک پور، امین. (1397). ارتقاء عملکرد نوآورانه سازمان از طریق توانمندسازی محیط کار کارکنان، فصلنامه مطالعات منابع انسانی، 8(29)، .137 - 160

هاشمی شیخ شبانی، سید اسماعیل؛ اصلان پور جوکندان، محمد؛ نعامی، عبدالزهرا. (1391)، نقش میانجی اشتیاق شغلی در رابطه جو روانشناختی و خود ارزشیابی های محوری با عملکرد وظیفه ای و قصد ترک شغل، فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی،4(11)، 32-13.

Amabile, T., Hadley, C.N. and Kramer, S. J. (2002), Creativity under the Gun, Special Issue on the Innovative Enterprise: Turning Ideas into Profits. Harvard Business Review, 80, 52–61.

Bakker, A. B., Albrecht, S. L., Leiter, M. P., (2010), Key Questions Regarding Work Engagement, European Journal of Work and Organizational Psychology, 20, 28-24.

Baird, K., & Wang, H. (2010). Employee empowerment: Extent of adoption and influential factors. Pers. Rev, 39 (5), 574-599.

Bauer, S. C., & Silver, L. (2018). The impact of job isolation on new principals’ sense of efficacy, job satisfaction, burnout and persistence. Journal of Educational Administration, 56(3), 315-331.

Chang, LC., Shih, CH., and Lin, SM. (2010), The mediating role of psychological empowerment on job satisfaction and organizational commitment for school health nurses: A cross-sectional questionnaire survey, Int J Nurs Stud, 47(4), 427-33.

Farber, B. A. (1983), Stress and burnoutin the human service professions, New York: pergamon press.

Gil, A. J., Rodrigo-Moya, B., & Morcillo-Bellido, J. (2018). Impact of teacher empowerment on innovation. Preprints, 6, 2-22.

Huhtala, H., and Marjo‐Riitta Pall, (2007), A review of employee well‐being and innovativeness: An opportunity for a mutual benefit. Creativity and Innovation Management, 16(3), 299-306.

Janssen, O., Schoonebeek, G., Looy, V., (1997), Cognities van empowerment als de schakel tussen delegerend leiderschap eninnovatief gedrag van werknemers. Gedrag & Organisatie, 10(4),175-191.

Kahn, W., (1990), Psychological Conditions of Personal Engagement and Disengagement at Work, Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.

Kanter, R. M., (1983), The Change Masters, Simon & Schuster.

Kanter, R. M. (1988). When a thousand flowers bloom: Structural, collective, and social conditions for innovation in organizations. Research in Organizational Behavior, 10, 169–211.

Kim, J. Y., Choi, D. S., Sung, C. S., & Park, J. K. (2018). The role of problem solving ability on innovative behavior and opportunity recognition in university students. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 4 (4), 2-13.

Lina Meng, RN, MSN, Yi Jin, MSN, Jiajia Guo, MSN. (2016), Mediating and/or moderating roles of psychological empowerment, Applied Nursing Research, 30, 104-110.

Maslach c. and Jackson, (1981), The measurement of experienced burnut, Journal of accupational behavior, 2, 99-113.

O'Brien, J. L. (2011). Relationships among structural empowerment, psychological empowerment, and burnout in registered staff nurses working in outpatient dialysis centers. Nephrology Nursing Journal, 38, 475–481 (quiz 482).

Peng, Y. (2014), Job satisfaction and job performance of university librarians: A disaggregated examination. Library and Information Science Research, 36(1), 74-82.

Sherman, DW. Nurses' stress & burnout, (2004), How to care for yourself when caring for patients and their families experiencing life-threatening illness, Am J Nurs, 104, 48-56.

Sinha, S., Priyadarshi, P., Kumar, P., (2016), Organizational culture, innovative behaviour and work related attitude: Role of psychological empowerment, Journal of Workplace Learning, 28(8), 519-535.

Speritzer. G. M, (1995), Psycological empowerment in the work place. Dimensions, measurement, and validation, Academy of management journal, 38, 1442-1465.

Spreitzer, GM. (1997). A dimensional analysis of the relationship betweenpsychological empowerment and effectiveness, satisfaction, andstrain. journal of management, 23(5), 679-704.

Wang, Xu, Wipada Kunaviktikul, and Orn‐anong Wichaikhum, (2013), Work empowerment and burnout among registered nurses in two tertiary general hospitals, Journal of clinical nursing 22.19-20: 2896-2903.

Wixom, B. H., Watson, H. J., (2001), A empirical investigation of the factors affecting data warehousing Success MIS Quarterly, 25(1), 17 -41.