بررسی اثر پرایمینگ بذر بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی و رشد رویشی ریحان (Ocimum basilicum L.) در تنش خشکی

تحقیقات بذر

مقاله 3، دوره 9، شماره 33، اسفند 1398، صفحه 20-30   

نویسندگان

محمدهاشم برادران^{* 1}؛ لیلا رضائی¹؛ سعید بختیاری²

¹کارشناس‌ارشد، گروه زراعت، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

²دکتری اصلاح نباتات، گروه کشاورزی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر پرایمینگ بذر به جهت مقاومت در برابر تنش خشکی گیاه ریحان، پژوهشی در آزمایشگاه تحقیقات گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور در سال 1397 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط آزمایشگاهی و گلخانه­ای انجام شد. هر دو مرحله شامل چهار سطح پرایم با غلظت­های متفاوت محلول پلی­اتیلن گلایکول (شاهد، 3- بار، 6- بار، 9- بار) بود. در مرحله اول سطوح خشکی شامل چهار سطح تنش خشکی (شاهد، 3- بار، 6- بار، 9- بار) و مرحله دوم شامل سه سطح تنش خشکی (شاهد (100 درصد ظرفیت زراعی)، 75 درصد ظرفیت زراعی،50 درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد تنش خشکی می‌تواند اثرات معنی‌داری در کاهش درصد مؤلفه‌های جوانه‌زنی (درصد جوانه­زنی، سرعت جوانه‌زنی، شاخص جوانه­زنی، وزن ‌تر ریشه­چه و ساقه‌چه و وزن خشک ریشه­چه و ساقه­چه) و رشدی گیاه ریحان در سطح (P≤0.01) در مرحله آزمایشگاه و گلخانه داشته باشد. در گلخانه تنها طول ریشه، میانگین تعداد برگ روی بوته و سطح برگ ثانویه معنی‌دار بود. همچنین در بررسی اثر متقابل پرایمینگ بر تنش خشکی نیز اثرات معنی‌داری در کاهش درصد مؤلفه‌های جوانه‌زنی و رشد گیاه ریحان در سطح (P≤0.01) در مرحله آزمایشگاه و گلخانه مشاهده شد. درکل نتایج نشان می­دهد ریحان گیاهی است بسیار حساس به خشکی و با توجه به شرایط اقلیمی و رویکرد به گیاهان دارویی بهتر است پژوهش‌های بیشتری در این زمینه صورت گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

تنش خشکی؛ پرایمینگ؛ ریحان؛ مولفه‌های جوانه‌زنی

مراجع

References

Abdoli, M. and Esfandiari, A. 2018. Effect of Hydro priming on Germination and Growth Characteristics of Wheat Seedling under Drought Stress, Journal of Seed Research, 8(3). (In Persian)

Ahyaei, H., Rezvani Moghadam, B. and Amiri Deh Ahmadi, S.R. 2009. Effect of Drought Stress on Some Morphological Indices of Three Medicinal Plants of Hay Maryam, spring and Black Seed in Greenhouse Conditions. 1th National Conference on Environmental Tensions in Agricultural Sciences, Birjand University, Iran. (In Persian)

Baghdadi,A., Ashraf Jafari, A., Alizade, M.A. and Gorji, A. 2014.The Effect of drought and cold stresson germination and seedling growth in populations of Poa trivialis and Poa pratensis in germinator and greenhouse conditions. Iranian Journal of Range and Desert research, 20(4):706-719.

Barzegar, M. 2008. Effect of salinity and drought stress on germination induction in hyssop. Journal of Research in Iranian Aromatic Plants, 24(4): 499-505. (In Persian)

Brodford, K.J., Steiner, J.J. and Trawatha, S.E. 1990. The seed priming influence on germination and emergence of pepper seed lots. Crop Sci. 30: 718-721.

Bromand, R. and Kuchaki, A. 2005. Investigation of the reaction of germinating seeds, fennel and dill to the osmotic and matrix potential of sodium chloride and polyethylene glycol at various temperatures. Iranian Crop Research. 3: 207-217. (In Persian)

Burnett, S., Thomas, P. Van Lersel, M. 2005. Post germination drenches with PEG- 8000 reduce growth of salvia and marigolds. Hort. 40: 675-679.

Demir Kaya, M., Games, O., Atak, M., Cikili, Y. and Kolsarici, O. 2006. Seed treatment to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annual). European J. Agronomy. 24: 291-295.

Ebadi, M.T., Azizi, M. and Farzaneh, A. 2011.The effect of polyethylene glycol drought stress on germination components of Gorgan Agricultual Resources11(2)138-147.

Fallahi, J., Ebadi, M.T., and Ghorbani, V.R. 2008. Effect of osmotic and salinity stresses on germination characteristics of Salvia sclarea officinallis. Environmental stress in Agricultural Sciences, 1(1): 57-68.

Hosseini, H. and Rezvani Moghaddam, B. 2006. Effect of drought stress and salinity on germination of spaghetti, Iranian Agricultural Researches, 4: 15-23. (In Persian)

Hosseini, H. and Rezvani Moghaddam, P. 2006. Effect of drought and salinity on Plantago scabra seed germination,Iranian Journal of Agricultural Research,4.2-15.

KhorRamDell, S., RazvaniMoghaddam, P., Amin Ghafori, A. and Shabahang, CH. 2012. Investigation of the effect of salicylic priming and drought stress and Nigella sativa seed germination, Properties, Journal of Crop Research 10(4):709-725.

Larcher, W. 2001. Physiological plant ecology. Springer-verlag Berlin Heidelberg New York Germany. 25:  81-87.

Masoomi Z., Yousefi Rad, M. and Sharif Moghaddasi, M. 2013. Effect of salinity stress on Maritifal germination indices, the first regional conference of medicinal plants of northern Iran, Gorgan. (In Persian)

Masoumi Zavarian, Yousefi Rad, M. and Sharif Moghadam, M. 2014.The effects of salinity on the characteristics of Silybum marianum germination. First Regional Conference on medicinal Plants in the North of Iran, May17, Gorgan.

Omoto, E., Taniguchi, M. and Miyake, H. 2010. Effects of salinity stress on the structure of Bundle Sheath and Mesophyll Chloroplasts in NAD-Malic Enzym and PCK Type c(4)Plants. Plant Production Science,13(2):169-176.

Rahimi, Z. and Kafi, M. 2009. Effect of different levels of drought stress on spatial germination characteristics. Journal of Falling Stress in Agricultural Sciences. 2 (1), 87-91. (In Persian)

Rezazadeh, A., GHasemnezhad,A., Barani, M. and Telmadarrehei, T. 2005. Effect of salinity on phenolic composition and antioxidant activity of artichoke Cynara scolymus L. leaves. Research J. Medicinal Plant. 6(3): 245-252.

Seyyedi, M. Hamzaeim, J., Borborm, A., Dadrasi, V. and Sadeghi, F. 2012. Effect of Hydroprimingon seed germination and seedling growth properties under drought stress Danesh magazian. 5 (8): 63-76.

Takel, A. 2000. Seedling emergence and growth of sorghum genotypes under variable soil moisture deficit. Agronomy Journal.48:95-102.

Zhu, J.K. 2002. Salt and drought stress signal transduction in plants. Annual Rev Plant Biology. 53: 247-273.