شرط ارث بری جنین در حقوق ایران، فقه امامیه و سایر مذاهب اسلامی

فقه و مبانی حقوق اسلامی

مقاله 2، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 33، خرداد 1399، صفحه 29-46   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

بابک دوج حیدرلو¹؛ سید باقر سیدی بنابی^{* 2}

¹دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بناب، بناب، ایران.

²استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بناب، بناب، ایران.(نویسنده مسئول) پست الکترونیکی: [e-mail]

چکیده

چکیده:
نوزادی که هنوز به دنیا نیامده است مستحق این است که از حقوق برخوردار شود و دارای شخصیت می‌باشد. حق ارث بردن، حق زنده ماندن، و سایر حقوق مالی که به نفع جنین وصیت شده یا وقف می‌شود، از جمله حقوق مالی جنین محسوب می‌شود. یکی از شروط اصلی برای تعیین سهم ارث جنین، این است که قبل از فوت مورث، نطفه وی ایجاد شده باشد. از شرایط اساسی بعدی، زنده به دنیا آمدن جنین می‌باشد، حتی درصورتی که بلافاصله بعد از تولد، فوت کند. ولی زمانی که در موضوع زنده متولد شدن نوزاد شک و شبه ایجاد گردد و دلایلی هم بر زنده متولد شدن نوزاد نباشد، ارث بردن جنین از متوفی، کان لم یکن است. در این‌باره بین فقهای اسلام چه امامیه و چه فقهای مذاهب خمسه تفاوت در دیدگاه وجود دارد. برخی معتقد به ارث بری جنین بعد از مرگ هستند و برخی زنده بودن را شرط تحقق ارث بری می‌دانند. همچنین در سقط جنین، ضمن قبول قصاص برای قاتل، دیه را مستقر دانسته و در کنار آن بحث ارث و میزان آن را مورد مداقه قرار می‌دهند. با توجه به توسعه علم و دانش، وضعیت‌های جدیدی از جمله رشد جنین در آزمایشگاه، تلقیح مصنوعی، رحم جایگزین و غیره نیز جزوه مباحث مورد مباحثه جدی بین حقوقدانان و فقهاست.

کلیدواژه‌ها

کلمات اصلی: جنین؛ اهلیت تمتع؛ سقط جنین؛ ارث؛ حقوق ایران و فقه

مراجع