مدل پنج عامل شخصیّت رابرت مک کری و پل کوستا در کتاب تاریخ بیهقی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 7، دوره 11، شماره 41، اسفند 1398، صفحه 158-183   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

لیلا عدل پرور^* ؛ فرهاد فلاحت خواه

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی

چکیده

ابوالفضل بیهقی دبیر سرشناس عصر غزنوی کتابی بر جای گذاشته است که پس از گذشت قرن های متوالی از وجوه مختلف شایستۀ پژوهش و بازنگری است. وی ضمن بیان نکات تاریخ نویسی در تحلیل جزئیات و توصیف صفات حالات روانی شخصیّت ها، خواننده را شگفت زده می کند، از این رو این اثر برای یافتن مصداق های عینی
تیپ های شخصّیتی در روان شناسی بسیار مناسب است. در این مقاله صفات شخصیّت های تاریخ بیهقی براساس مدل پنج عامل شخصیّتی رابرت مک کری و پل کوستا مورد بررسی قرار گرفته است. جامعۀ آماری تحقیق حاضر، کتاب تاریخ بیهقی است که پس از بررسی صفات شخصّیت های اصلی کتاب؛ نمونه هایی برای هر کدام از پنج تیپ شخصیّتی: روان رنجوری، برون گرایی، گشودگی، خوشایندی و وظیفه شناسی ارائه شده است. هر چند که این تطبیق نسبی است و بعضی از شخصیّت ها، مجموعه ای از ویژگی های چند تیپ شخصیّتی را به خود اختصاص می دهد و اعمال و رفتار و اندیشه های آن ها تحت تأثیر از شرایط محیطی تغییر می کند، امّا براساس نمودار ارائه شده، تیپ غالب شخصیّتی افراد، مشخص شده است.

کلیدواژه‌ها

تاریخ بیهقی؛ تیپ شخصیّتی؛ روانشناسی شخصیّت؛ رابرت مک کری؛ پل کوستا

مراجع