نقش محیط سکونتی بر فعالیت فیزیکی- فراغتی شهروندان (نمونه موردی: محلات سلمان فارسی و غفاری شهر ساری)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 8، دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 50، فروردین 1399، صفحه 101-115   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم جعفری مهرآبادی^{* 1}؛ شمیلا الله یاری اصلی ارده²؛ کمیل عبدی³

¹استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

³دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

چکیده

یکی از موضوعات مطرح شده در برنامه ریزی شهری، توجه به فعالیت‌های فیزیکی شهروندان در اوقات فراغتشان است. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، بررسی نقش محیط سکونتی در فعالیت‌های فیزیکی- فراغتی ساکنان محلات سلمان‌فارسی و غفاری در شهر ساری بوده که در قالب تکمیل پرسش‌نامه میدانی و به روش توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش، محلات شهر ساری و حجم نمونه 240 بوده است که تعداد 170 پرسش‌نامه در محله سلمان‌فارسی و70 پرسش‌نامه در محله غفاری توزیع شده است. داده‌ها با استفاده از SPSS و آزمون‌های آماری فریدمن، کای اسکوئر تک‌متغیره، من‌ویتنی، وی‌کرامرز و ضریب توافق تحلیل شده‌اند. بر‌اساس نتایج، مهم‌ترین معیار برای ساکنین سلمان فارسی، معیار امنیتی و برای ساکنین غفاری، معیار اجتماعی است. در محله سلمان فارسی فعالیت فیزیکی- فراغتی ساکنان نسبتا زیاد اما در محله غفاری نسبتا پایین است. میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی مردان در محله سلمان فارسی بیشتر از زنان است اما در محله غفاری، این نوع فعالیت‌ها تقریبا به یک میزان است. هیچ رابطه معناداری بین مالکیت اتومبیل و میزان فعالیت فیزیکی- فراغتی در دو محله وجود ندارد. بین نوع مسکن و فعالیت فیزیکی- فراغتی در محله سلمان فارسی هیچ رابطه معناداری وجود ندارد اما در محله غفاری، بین این دو متغیر یک رابطه معنادار نسبتا قوی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

محیط سکونتی؛ فعالیت فیزیکی- فراغتی؛ ساری؛ سلمان فارسی؛ غفاری

مراجع

Bier, A., Heiginz, K. (2002), Environmental Planning for Land Development: Guidelines for Sustainable Local Planning and Design (Translated by Seyyed Hossein Bahreini and Keyvan Karimi), Tehran: Tehran University.

Chamanpira, M., Farahani, A., Farahani, M. J. (2014), Assessment of leisure time and physical activities of aging people with an emphasis on fitness machines of Tehran municipality in 1389, Journal of Aging, 9(3), 179-188.

Dorostkar, N. V. (2012), Measurement and comparison of the quality of residential environment in old and new urban textures (Case study: Mashhad city), Master's thesis of Urban Planning, Shiraz: University of Shiraz.

Ghafouri, F., Pormoz, M., Kashkar, S. (2016), Comparing the enjoyment of Physical-Leisure activities in different socio-economic classes, new approaches to sports management, 4(12), 33-45.

Izadi, A. (2013), Analysis of desirable residential environments in Isfahan, Master's thesis for geography and urban planning, Isfahan: Art university of Isfahan.

Kazemi, A., Ardabili, H. E., Zahraee, N. (2011), Pattern of physical activity in adolescent girls in Isfahan city and the factors affecting on it, Scientific Journal of Qazvin Medical Sciences University, 15(1), 39-47.

Mazandaran Statistical Yearbook. (2006), Deputy of Economic Affairs and Planning of Mazandaran Province.

Norbery Schultz, C. (2002), Residential concept: towards the allegorical architecture (translation by Amir Yar Mohammadi), Tehran: Agah Publishing.

Piraste, A., Johari, Z., Zafarghandi, N., Kholdi, N. (2012), Effective Environmental factors on physical activity and health promotion of dormitory medical students based on social cognitive theory,  Journal of Alborz Medical Sciences University, 1(3), 159-165.

Pourranjbar, M., Keshavarz, L., Sharifian, E., Farahani, A. (2014), Barriers to Participation in leasure Physical Activities of  Disabled Persons with Wheelchairs in Kerman Province, Journal of Health and Development, 3(2), 175-188.

Statistical Center of Iran. (2016), the results of the general census of population and housing.

Annear, M. J., Cushman, G., Gidlow, B. (2009), Leisure time physical activity differences among older adults from diverse socioeconomic neighborhoods, Health & Place 15, 482–490.

Ardakani, J. B., Nosrati, A. G. (2015), The Association between Physical Activity in Leisure Time and Juvenile Delinquency in Detained Boys in Yazd Prison, Int J Pediatr, Vol.3, N.5-1, Serial No.21, 871-878.

Caspi, C. E., Kawachi, I., Subramanian, S. V., Tucker-Seeley, R., Sorensen, G. (2013), The social environment and walking behavior among low-income housing residents, Social Science & Medicine 80, 76-84.

Cerin, E., Lee, K. Y., Barnett, A., Sit, C. H. P., Cheung, M., Chan, W. (2013), Objectively-measured neighborhood environments and leisure-time physical activity in Chinese urban elders, Preventive Medicine 56, 86–89.

Hu, G., Pekkarinen, H., Hanninen, O., Yu, Z., Tian, H., Guo, Z., Nissinen, A. (2002), Physical activity during leisure and commuting in Tianjin, China, Bulletin of the World Health Organization, 80 (12), 933-938.

Lenthe, F. J., Brug, J., Mackenbach, J. P. (2005), Neighbourhood inequalities in physical inactivity: the role of neighbourhood attractiveness, proximity to local facilities and safety in the Netherlands, Social Science & Medicine 60, 763–775.

 Marques, A., Martins, J., Sarmento, H., Ramos, M., Diniz, J., Costa, F. C. (2015), Socio-demographic correlates of leisure time physical activity among Portuguese adults, Cad. Saúde Pública, Rio de Janeiro, 31(5):1061-1070.

Saidj, M., Jorgensen, T., Jacobsen, R. K., Linneberg, A., Aadahl, M. (2015), The influence of housing characteristics on leisure-time sitting. A prospective cohort study in Danish adults, Preventive Medicine 81, 58–62.

Su, M., Tan, Y., Liu, Q., Ren, Y., Kawachi, I., Li, L., Lv, J. (2014), Association between perceived urban built environment attributes and leisure-time physical activity among adults in Hangzhou, China, Preventive Medicine 66, 60–64.

Sugiyama, T., Leslie, E., Giles-Corti, B., Owen, N. (2009), Physical activity for recreation or exercise on neighbourhood streets: Associations with perceived environmental attributes, Health & Place 15, 1058–1063.