بررسی پرخاشگری زنان در آثار جمال‌‌زاده و هدایت بر اساس نظریه کارن هورنای

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 3، دوره 12، شماره 43، فروردین 1399، صفحه 33-47   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه بدیعی فرد^* ؛ مریم صادقی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، گروه زبان و ادبیات فارسی، تهران، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی ویژگی‌ پرخاشگری زنان در آثار جمال‌زاده و هدایت بر اساس نظریۀ کارن هورنای بود. ویژگی‌های دو شخصیت زن به نام‌های تاج‌الملوک و عزیزآغا در داستان‌های «نیکوکاری» و «طلب‌آمرزش» از آثار داستانی جمال‌زاده و هدایت به عنوان نمونه انتخاب شدند. طرح پژوهش، توصیفی - تحلیلی است. اطلاعات از طریق اسنادی و کتابخانه‌ای به دست آمد. در این پژوهش با استفاده از روش « تحلیل محتوا » مطالب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که مهم‌ترین ابعاد پرخاشگری دو شخصیت اصلی در آثار داستانی این دو نویسنده بر اساس نظریۀ هورنای، بدزبانی و تحقیر دیگران، بی‌رحمی، آشکارکردن بی‌ملاحظه‌ی خشونت، اصالت منفعت و استثمار دیگران، سلطه‌جویی؛ بی‌ اعتنایی به دیگران و داشتن توقعات نابجا، جر و بحث شدید و انتقاد از دیگران می‌باشد. هم‌چنین بررسی‌ها نشان می ‌دهد که زنان در آثار داستانی هر دو نویسنده، بدزبانی و تحقیر دیگران را بیشتر از دیگر ابعاد پرخاشگری مطرح کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها

پرخاشگری؛ جمال‌زاده؛ هدایت؛ کارن هورنای

مراجع

- استوارت، ویلیام. (2001). دایره المعارف مشاوره: نظری و عملی. ترجمه شکوه نوابی‌نژاد. (1386). تهران: نشر علم.

- امامی، نصرالله. (1377). مبانی و روش های نقد ادبی. تهران: انتشارات جامی.

- باغانی، فاطمه. (1387). بررسی شیوع و انواع مواجهه دانش‌آموزان دبیرستانی شهر مشهد با خشونت فیزیکی والدین نسبت به یکدیگر. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توابخشی.

- بدیعی فرد، فاطمه، صادقی، مریم. (1397). بررسی مولفه های شخصیت پرخاشگر بر اساس نظریه کارن هورنای در آثار جمال زاده و هدایت با تکیه بر داستان های آدم بدنام و علویه خانم. فصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات، 19(44)، 99-118.

- جمال‌زاده، محمدعلی. (1379). آسمان و ریسمان. تهران: انتشارات سخن.

- حسینی فاطمی، آذر، مرادی مقدم، مصطفی، یحیی زاده، مژگان، (1392). گوتیک در ادبیات تطبیقی: بررسی برخی از آثار صادق هدایت و ادگار آلن پو. مجله مطالعات زبان و ترجمه، 15، 135-155.

- شهناز، شاهین. (1383). دیدگاه های روان شناسانه در گرادیوا و عروسک پشت پرده. مجلهپژوهش ادبیات معاصر جهان، 8(17)، 20-5.

- ضمیری بلسبنه، مریم؛ افقی، نادر؛ علی‌خواه، فردین. (1396). تحلیل جامعه‌شناختی ناسزاگویی در گفتار به مثابه یک پاد فرهنگ «پژوهشی در سطح شهر رشت». جامعه پژوهی فرهنگی، 8(4)، 63-98.

- گنجی، حمزه. (1389).روان شناسی تفاوت های فردی. چاپ سیزدهم. تهران: نشر بهشت.

- نادی، آذر؛ ابراهیمی دهشیری، وجیهه. (1393). پرخاشگری (مروری بر مبانی نظری). تهران: نشر نسیم دانش افزا.

 - هدایت، صادق. (2536). سه قطره خون. تهران: انتشارات جاویدان.

 - هورنای، کارن. (1937). شخصیت عصبی زمانه ما (عصبانی‌های عصر ما). ترجمه محمد جعفر مصفا. (1395). چاپ دهم، تهران: نشر بهجت.

 - هورنای، کارن. (1945). تضادهای درونی ما. ترجمه محمدجعفر مصفا. مقدمه ا. خواجه نوری. (1396). چاپ بیست و یکم، تهران: نشر بهجت.

 - هورنای، کارن. (1950). عصبیت و رشد آدمی. ترجمه محمد جعفر مصفا. با مقدمه ا. خواجه نوری. (1395). چاپ بیست و سوم، تهران: نشر بهجت.

 

  - Paris, B. (1997). Imagined Human Beings: Apsychological Approach to character and conflict literature.New York: University New York and London press,4, 3.