اثربخشی درمان مرور زندگی با منظر سهم‌گذاری بر بهبود عملکرد خانواده و الگوهای ارتباطی زنان باردار در بحران زلزله کرمانشاه

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

مقاله 3، دوره 10، شماره 39، اسفند 1398، صفحه 39-50   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فهیمه فداکار داورانی¹؛ مریم سیفی²؛ سمیه کاظمیان^{* 3}

¹دکتری مشاوره، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

²کارشناسی ارشد مشاوره، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

³استادیار گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

هدف : پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان مرور زندگی با منظر سهم گذاری بر بهبود عملکرد خانواده و الگوهای ارتباطی زنان باردار در منطقه زلزله زده سرپلذهاب بود. روش:در این مطالعه روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه‌های آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان باردار شهر سرپلذهاب است که بحران زلزله کرمانشاه را تجربه کرده بودند. از میان آنان تعداد 24 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده دردو گروه مساوی (12 نفره)جایگزین شدند..آزمودنی‌های هر دو گروه پرسشنامه عملکرد خانواده(FAD) و پرسشنامه الگوهای ارتباطی زوجین کریستنسن و سالاوای(CPQ) را در مرحله پیش آزمون و پس آزمون پاسخ دادند. گروه آزمایش طی 10 جلسه درمانی 90 دقیقه ای(هفته ای یک جلسه)تحت مداخله مرور زندگی با منظر سهم گذارانه قرار گرفتند و با گروه کنترل مورد مقایسه قرار گرفت. برای تحلیل داده‌ها از آزمون تحلی کوواریانس استفاده گردید. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان داد که میانگین نمرات پس آزمون گروه آزمایش به طور معنی‌داری در الگوهای ارتباطی و عملکرد خانواده بیش از گروه کنترل است. به عبارتی می‌توان گفت که درمان مرور زندگی با منظر سهم گذاری به طور معنی‌داری موجب بهبود الگوهای ارتباطی ( زیر مقیاس‌های سازنده متقابل، توقع /کناره گیری و اجتناب متقابل) و عملکرد خانواده در مرحله پس آزمون شده است. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از اقدامات مداخله در بحران به دنبال سوانح، نه تنها به ارتقاء سلامت روان بازماندگان کمک می کند بلکه نقشی مثبت در کاهش مشکلات جسمانی و روانشناختی که در دوران پس از سانحه افزایش می یابند، دارند.

کلیدواژه‌ها

بحران زلزله؛ زنان باردار؛ مرور زندگی؛ سهم گذاری؛ عملکرد خانواده؛ الگوهای ارتباطی

مراجع

اسمعیلی، معصومه(1393)، ارائه الگوی خانواده درمانی سهم گذاری در حل تعارضات خانواده، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، دوره 5، شماره 20، ص27-57.

تقدسی، محسن و فهیمی‌فر، آمنه.(1394).تاثیر درمان مرور زندگی با رویکرد معنوی بر کیفیت زندگی در بین بیماران مبتلا به سرطان، دوماه نامه علمی پژوهشی فیض، دوره هجدهم، شماره 2، ص 135-144

ثنایی ذاکر، باقر.(1379). مقیاسهای سنجش خانواده و ازدواج. تهران : انتشارات بعثت

جاویدی، نصرالدین، سلیمانی، علی اکبر، احمدی، خدابخش و صمدزاده، منا(1391)، اثربخشی آموزش راهبردهای مدیریت هیجان مبتنی بر رویکرد زوج درمانی هیجان مدار(EFT) بر افزایش رضایت جنسی زوجین، روانشناسی سلامت، دوره 1، شماره 3

دهقان، کبری، شریعتمدار، آسیه و آتوسا کلانتر هرمزی؛ (1394)، اثربخشی درمان مرور زندگی بر اضطراب مرگ و رضایت از زندگی زنان سالمند ساکن شهر تهران، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، سال ششم، شماره 22.

ربیعی پور، سهیلا، خدایی، علیرضا، رادفر، مولود و خلخالی، حمیدرضا.(1393). بررسی ارتباط بین مشارکت همسران در مراقبت‌های دوران بارداری با سلامت روان زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمان ارومیه در سال 1392، مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره سیزدهم، شماره چهارم.

روغنچی، محمود، رضوان، جزایری، اعتمادی، عذرا، فاتحی زاده، مریم و مومنی، خدامراد، اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر تاب اوری بر کیفیت رابطه والد –فرزندی و عملکرد خانواده در خانواده‌های مادر سرپرست، فصلنامه خانواده پژوهی، سال سیزدهم،شماره 51، ص 423-445

سودانی، منصور، مهرابی زاده هنرمند، مهناز و سلطانی، زیبا(1391)، اثربخشی تحلیل رفتار متقابل بر افزایش عملکرد زوج‌های ناسازگار، فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، 2(3)، 287-267

سید محرمی، ایمان، قنبری‌هاشم آبادی، بهرامعلی، اصغری ابراهیم آبادی، محمد جواد.(1395). اثر بخشی مشاوره گروهی به روش ساختاری برعملکرد خانواده و رضایت زناشویی، مجله پژوهش‌های روان شناسی بالینی و مشاوره، سال6، شماره 2، ص 63- 78.

سیفی، مریم و اسمعیلی، معصومه(1396)، بررسی مرور زندگی با جهت گیری هستی شناسی اسلامی بر کاهش تعارضات زناشویی، اسلام و پژوهش‌های روانشناختی، سال سوم، شماره 2، ص 42-27

صباغی، حمیرا، اسمعیلی، معصومه و کلانتر کوشه، سید محمد(1394)، مطالعه اثر بخشی درمان مرور زندگی با گرایش هستی شناسی اسلامی بر روابط والد- فرزندی نوجوانان، پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال 23، شماره 26، ص 139-163

صفاری نیا، مجید، شریفی ساکی، شیدا و احمدی، هادی(1395)، اثربخشی فنون درمان مرور زندگی بر وضعیت شناختی مردان سالمند بازنشسته شهر تهران، روانشناختی سلامت، شماره 20، ص 15-26

عبادت پور، بهناز.(1379). هنجاریابی پرسشنامه الگوهای ارتباطی زناشویی در شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده تربیت معلم.

کاظمیان، سمیه.(1391). تاثیر روش درمان مرور زندگی بر میزان اضطراب دختران نوجوان خانواده‌های طلاق، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال سیزدهم، شماره 1، ص 47.

کرمی، خدابخش، مردانی، افسانه، شاکری نژاد، قدرت الله و ساکی، امل.(1396). بررسی اثربخشی برنامه مدون آموزشی – رفتاری برسلامت روان زنان باردار، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، دوره 23، شماره 9، ص 879- 889.

کریمی، مریم؛ (1387)، اثربخشی درمان مرور زندگی در مرحله یکپارچه‌سازی با تأکید بر نظریه اریکسون بر میزان افسردگی زنان سالمند یزد، دانشگاه علامه طباطبایی

کمال الدینی، معصومه(1396)، مروری بر وضعیت خانواده بعد از حوادث طبیعی، با نگاهی به خانواده در زلزله 1382 بم، اولین کنفرانس ملی زلزله و مدیریت ریسک با رویکرد آسیب پذیری سازه‌ها و شریان‌های حیاتی.

نازک تبار، حسین و نبی پور افروزی، فرزانه(1397)، تاثیر عملکرد خانواده بر کیفیت زندگی و سلامت روان زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهر بابل سال 1395، مجله علوم پزشکی خراسان شمالی، دوره10، شماره 3

ندائی، علی، بهرامی، فاطمه، جزایری، رضوان و فاتحی زاده، مریم.(1396). تاثیر مداخله مبتنی بر خود نظمی هیجانی بر الگوهای ارتباطی زوجین شهر اصفهان، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال هفدهم، شماره1، ص69-79.

یزدانبخش، کامران؛ (1394)، اثربخشی مرور زندگی برافزایش سازگاری اجتماعی سالمندان بازنشسته، مجله روانشناسی پیری، دوره 1، شماره 3، 179-185

Beach, S.R.H., Wamboldt, M., Kaslo, N., Heyman, R.E.,First.,M.B., Underwood, L.G& Reiss, D.(2006). Relational processesand DSM-V: Neuroscience, assessment, prevention & intervention. Washington, DC: American Psychiatric Publishing.

Bodenman, G.,Kiaser, A., Hahlweg, K.,& Fehm-Wolfsdorf, G.(1998). Communication Patterns during marital confilict: A Cross- Cultural representation. Personal Relationship,(5):343-356

- Butler, R. (1974). Successful aging and the role of the life review Journal of American Geriatic society

Gerben J.Westerhof, Ernst, T. Bohlemeijer( 2014) Elsevier. Inc Celebrating fifty years of research and applications interminiscence and life review: state of the art andnew directions University of Twente, The Netherlands.

Gillpatric,S (2008), 7 Ways couples add conflict to conflict. Centerstone, Wellness program.

Glasser, W.(2010). Choice theory: A new Personality ,15, 347-361

Haight, B.K. & Webster, J. D. (1995) The art and science of reminiscence. Washington, D. C: Tatlor & Francis

Hirsch, C.R & Mouratoglou, V. M.(1999), Life review of an older adult with memory Difficulties.International Journal of Geriatric psychiatry

Jaremka, L.M, Glaser, R., Malarkey, W.B & Kiecolt-Glaser, J.K(2013). Marital distress propectively predicts poorer cellularimmune function. Psychoneuroendocrinology, 38(11):22713-2719

Lewandowski,A.S., Palermo, T.M., Stinson, J.,Handley, S.,& Chambers, C.T(2010). Systematic review of family functioning in families of children and adolescents with chornic pain. The Journal of pain, 11(11), 1027-1038

Olson,D.H ,Russell,C.S. & Sprenkle,D.H(2015), Circumplex model of marital and family system:VI. Theorical update. Journal of Family process, 22,69-83

Silburn S,S Z,De Maio J, Shepherd C, Griffin J, Mitrou F. (2006)The Western Australian Aboriginal Child Health Survey: Strengthening the capacity of Aboriginal children, families and communities. Perth: Curtin University of Technology and Telethon Institute for Child health Research

Weiss, J.C. (2010). A Comarison of cognitive group therapy to life review group therapy with adults. Dissertation abstract, West Virginia Unerversity, Morgantown, West Virginia