تحلیل وضعیت مناطق روستایی براساس شاخص های برنامه ریزی فضایی گردشگری (مطالعه موردی: شرق استان مازندران)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 4، دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 52، آذر 1399، صفحه 725-744   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد رومیانی^{* 1}؛ حمید شایان^{* 2}؛ حمدالله سجاسی قیداری³؛ محمدرضا رضوانی⁴

¹دکتری جغرافیا برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

²استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

³استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

⁴استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

برنامه‌ریزی فضایی گردشگری، یکی از رویکردهایی است که در دهه‌های اخیر در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و سیاسی گردشگری موثر واقع شده است و مانند یک سیستم بر فضاهای گردشگری یک منطقه تسلط پیدا کرده و زمینه را برای مدیریت خردمندانه از فضا، انسان و فعالیت فراهم کرده است. لذا هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل وضعیت مناطق روستایی براساس شاخص‌های برنامه‌ریزی فضایی گردشگری در شرق استان مازندران می باشد. نوع تحقیق کاربردی و برای گر‌آوری داده‌ها از روش‌های میدانی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و رتبه‌بندی روستاها از روش-های آماری و مدل‌WASPAS ، GIS بهره گرفته شد. جامعه آماری این تحقیق 21 روستای مقصد گردشگری در سه گروه مردم محلی، گردشگران و کارشناسان در نظر گرفته شده است. یافته های آماره tتک نمونه‌ای نشان دهنده سطح معنی‌داری شاخص‌های ‌برنامه‌ریزی فضایی گردشگری روستای در محدوده مورد مطالعه است. همچنین بالاتر رتبه در بین مردم محلی، گردشگران و کارشناسان متعلق به روستای التپه(‌عباس آباد) با Qi برابر با 856/0 می‌باشد و در رتبه دوم روستای شهید‌آباد با Qi برابر با 129/0 و در رتبه سوم روستای نیالا با Qi برابر با 126/0 می باشد. روستاهای تیله نو با Qi برابر با 101/0، روستای اطراب با Qi برابر با 103/0 و لمراسک با Qi برابر 105/0 در رتبه‌های آخر قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

برنامه‌ریزی فضایی؛ مناطق روستایی؛ ظرفیت‌های گردشگری؛ مدل‌WASPAS

مراجع

Burchakani, P. 2014. Landscape Design and Tourism Management, Journal of Landscape. 29 .pp. 39-33. (in Persian).

Morshedi, B, Faraji Solebar, H.A. and Rezvani, M. R. and Mohammadian, Z .2016. Spatial planning of tourism services (case study: Fars Province), Human Geography Research, 48(2)pp. 295 -277. (in Persian).

Rahmani, M. 2010. Land Expansion and Sustainable Rural Development with Tourism Approach, Population Quarterly, 61(53), pp. 89-81. (in Persian).

Roumiani, A. 2013. Evaluation of the Role of Urban and Rural Capital Investments in Sustainable Tourism Development, A Case Study: Hesar Valiasr Village, Boine Zahir Town, Master's Degree in Geography and Rural Planning, University of Zanjan.

Sandellah, M, Sharifinia, Z. 2016. Barriers and Problems of Tourism Development, Case Study: Ghaemshahr County, 2(25), pp. 83-71. (in Persian).

Sheikhi, M. and Shojaei, M. 2012. Technical cluster analysis for implementation of spatial justice in tourism planning, Case study: Mazandaran province. Journal of Tourism Studies.1(3), Pp 65-46.

Ziaee, M, and Shojaee, M. 2010. Level of Tourism Destinations, New Conceptual Analysis in Spatial Tourism Planning, Tourism Management Studies, 5(­13), Pp. 25-46. (in Persian).

Ghafari, S. R, Moradi, M and Nikbakht, D. 2011. Leveling and planning of rural tourism spaces in the central part of Boyer Ahmad city, Urban and Regional Studies and Research, Third Year, 11.pp. 118-97. (in Persian).

Ghodami, M, Aliqelizadeh Firouzjaei, N; Ramezanzadeh Lesbouy, M. 2010. Investigating the Role of Tourism in Changing the Quality of Life of Destination (Case Study: Clarabad Village, Tonekabon County), Journal of Social Studies, 4(3), Pp. 181-152. (in Persian).

Malek, M, Kalantari, M. 2014. Spatial Analysis and Leveling of Tourism Attractions and Communication Infrastructure and Road Network in Desert Regions of Iran, Case Study: Khor and Biabanak, Geographical Survey of Arid Regions, 17, Pp 70-53. (in Persian).

Nazarian, A, Moshiri, S. R, and Akhajani, h. 2006: feasibility study on the development of tourism industry in Ardabil city, Quarterly Journal of Geographic Outlook, 1(3), pp. 117-103(in Persian).

Guedes, A. S., & Jiménez, M. I. M. 2015. Spatial patterns of cultural tourism in Portugal. Tourism Management Perspectives, 16, 107-115. (in Persian).

Murat D, O. and , Ayten, A. M, 2012 .The role of spatial planning for sustainable tourism development:  A theoretical model for Turkey,Ebsco host Connection, Academic Journal Original Scientific Paper Tourism (13327461);2012, Vol. 60 Issue 4, p.431.

Cornelissen, S. 2014. Tourism impact, distribution and development: The spatial structure of tourism in the Western Cape province of South Africa, Development Southern Africa Vol. 22, No. 2, June 2005.pp,163-185.

Cravo, Pedro Manuel and Bailoa, Sandra, 2012. Spatial Planning and Tourism Development in Portugal., All content following this page was uploaded by Pedro Manuel Cravo on 29 September , https://www.researchgate.net/publication/233854506

Sarrión-Gavilán, M. D., Benítez-Márquez, M. D., & Mora-Rangel, E. O. (2015). Spatial distribution of tourism supply in Andalusia. Tourism Management Perspectives, 15, 29-45.

Dredge, D. & Moore, S. 1992. A Methodolgy for the Integration of Tourism in Town Planning. The Journal of Tourism Studies, 3(1), 8-21.

Lozano-Oyola, M., Blancas, F. J., González, M., & Caballero, R. 2012. Sustainable tourism indicators as planning tools in cultural destinations. Ecological Indicators, 18, 659-675.

Risteski, M., Kocevski, J. and Arnaudov, K. 2012. Spatial Planning and Sustainable Tourism as Basis for Developing Competitve Tourist Destinations. Procedia – Social and Behavioral Sciences 44 (2012), 375-386.

Stojsavljević, R. 2013. Spatial Planning and Sustainable Tourism - A Case Study of Golija Mountain (Serbia) , European Researcher, 2013, Vol.(65), 12-2,

United Nations 2006. World Urbanization Prospects: The 2005 Revision. United Nations, New York.

Yang ,Y., Fik, Y. 2014. Spatial effects in regional tourism growth, Annals of Tourism Research, Contents lists available at ScienceDirect, ELSVIER, Annals of Tourism Research 46 (2014) 144–162. journal homepage: www.elsevier.com/locate/atoures.

Mukwada, G.and Manatsa, D., 2013. Geospatial and temporal analysis of drought years in Zimbabwe – 1940 to 1999.  Geographical Polonica. In Press .doi.org./10.7163/GPol.2012.4.23