تحلیل ساز و کارهای حمایت از کرامت انسانی در حقوق اداری ایران و اتحادیه اروپا

تحقیقات حقوقی بین المللی

مقاله 4، دوره 13، شماره 48، شهریور 1399، صفحه 63-81   

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/alr.2020.672839

نویسندگان

مهرزاد فردوسی^{* 1}؛ سید محمد مهدی غمامی^{* 2}؛ ولی رستمی³

¹گروه حقوق، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

²دانشیار گروه حقوق عمومی،دانشگاه امام صادق،تهران، ایران(نویسنده مسئول).

³دانشیار گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

در عصر پسامدرن، اداره حکومت، نقش و مسئولیت دولت نسبت به آنچه تا پیش از آن ایفا می‌کرد، متحول شده و نقش-آفرینی شهروندان و حقوق آنان در گستره یک نظام اداری مطلوب، مولفه‌های اصلی حکمرانی نوین را شکل داده است. اصل کرامت انسانی یکی از اصول بنیادین بشر می‌باشد که در اکثر اسناد مهم جهانی و منطقه‌ای، من‌جمله اعلامیه جهانی حقوق بشر و قانون اروپایی اداره خوب به‌رسمیت شناخته شده است. در نظام حقوقی اتحادیه اروپا در سال2001 قانونی به-نام قانون اروپایی رفتار خوب اداری در پارلمان به‌تصویب رسید که به‌تبیین این حق بنیادین پرداخت. در این راستا قبل از این قوانین نهاد آمبودزمان اروپا با بر‌شمردن ویژگی‌های یک اداره بد، نقش به‌سزایی در تبیین کرامت شهروندان اروپایی و ایجاد مفهوم اداره خوب داشته است. از جمله این موارد سهل‌انگاری، اقدامات خلاف قانون، بی‌انصافی، عملکرد بد، تبعیض و تاخیرهای ناموجه را می‌توان نام برد. باید توجه داشت که اصل کرامت انسانی در حقوق اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران، همچنین در قوانین مختلف اداری ایران پذیرفته شده است. رابطه مناسب میان مردم و دستگاه‌های دولتی از مهمترین کارها در هر کشوری است که باید به بهترین روش صورت گیرد، چرا‌که کرامت هر انسانی اقتضا دارد که آنان از حمایت و پشتیبانی نهادهای عمومی برخوردار بوده و امور آنان با حمایت و رضایت‌مندی حل‌و‌فصل گردد. در این راستا تلاش می‌گردد در این پژوهش به جایگاه کرامت و سازوکار تضمین آن در حقوق اداری ایران و اتحادیه اروپا پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

کرامت انسانی؛ حقوق اداری؛ اداره خوب؛ اخلاق اداری؛ اصل برابری؛ مشارکت

مراجع

- آقایی‌طوق، مسلم (1386). مبانی و ماهیت نظارت قضایی بر اعمال دولت: مطالعه تطبیقی کشورهای فرانسه، انگلستان و آمریکا، پژوهشنامه حقوقی، معاونت حقوقی و بررسی‌های فقهی مرکز تحقیقات استراتژیک، 1(1): 191-125.

- رضایی‌زاده، محمدجواد و عابدی، سعید (1389). آمبادزمن: پاسدار حقوق شهروندان، مبتکر اصلاحات اداری، فصلنامه حقوق، 40(3): 170-151.

- طباطبایی‌موتمنی، منوچهر (1388). آزادی‌های عمومی و حقوق بشر، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم.

- عطریان، فرامرز (1396). حقوق اداری تطبیقی اداره خوب، تهران، نشر میزان.

- عمیدزنجانی، عباسعلی و موسی‌زاده، ابراهیم (1389). نظارت بر اعمال حکومت و عدالت اداری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

- عمیدزنجانی، عباسعلی و موسی‌زاده، ابراهیم (1390). دانشنامه فقه سیاسی، دوره 2 جلدی، تهران: سازمان انتشارات دانشگاه تهران.

- فرامرزقراملکی، احد (1388). اخلاق سازمانی، موسسه بهره‌وری و منابع انسانی، تهران، سرآمد.

- میرمحمدی، سیدمحمد (1383). الگوی نظارت و کنترل در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران، تهران، انتشارات سمت.

- هاشمی، محمد (1386). حقوق اساسی ایران، تهران، نشر میزان.

- هداوند، مهدی (١٣٨٩). حقوق اداری تطبیقی، جلد‌ دوم، تهران، انتشارات سمت.

- هداوند، مهدی (1390). اصول حقوق اداری، تهران، انتشارات خرسندی.

-Capps, P. (2009). Human dignity, Human right and the foundation of International law, Oxford, Hart Publishing.

-Dupre, Catherine (2015). The age of Dignity, Human rights and Constitutionalism, Oxford, Hart publishing.

-Duwell, M. & et.al (2014). Cambridge Hand book of Human Dignity, German law Journal, 57(4): 560-568.

-Bignami, Francesca (2003). Three Generations of Participation Rights in European Administrative, Proceedings Jean Monnet Working Paper, 11(3):1-33.

-Federico, Herbert (2010). Theory of Legal Principles, Springer, First publish.

-Garrido, Eva Nieto & Delgado, Isaac Martín (2007). European Administrative Law in the Constitutional Treaty, oxford, Hart Publishing.

-Hofmann, C.H., Herwig, C., Rowe, Gerard & H. Türk, Alexander (2012). Administrative Law and Policy of the European Union, Oxford University Press.

-Jones, J. (2004). Common constitution Tradition, public Law, Oxford.

-Kanska, k. (2004). Toward Administrative Human Rights in the EU, Impact of the charter of fundamental Rights, European Law Journal, 10(3): 296-326.

-Kuchko-standlmayer (Ed), gabriale (2008). European ombudsman–institution, Austria, springing wien new York.

-McCrudden, C. (2008). Human Dignity and Judicial Interpretation of Human Rights, Oxford, hart.

-Mendes, Joana (2009). Good administration in EU Law and the European Code of Good administration Behaviour, European University Institue Working Papers, law, 9: 1-13.

-Menendez, A.J. (2013). The Existential, Crisis of the European Union, 14 German law Journal, 14(5): 453-526.

-Milecka, Kamila (2011). The Right to Good Administration in the Light of Article 41 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union, Contemporary Legal and Economic Issues, 3: 43-60.

-Millet, Lord (2002). The Right to Good Administration in European Union Law, 47 PUB.

-Mulla, G. & Odin, C. (2004). The law of people, London Harvard University press.

-White, Simone (2009). Rights of the Defence in Administrative Investigations: Access to the File in EC Investigations, review of European administrative law, 2(1): 57-69.

-Wiener, Celine (1969). la motivation des décisions administrative en droit compare, Revue internationale de droit compare, 21: 779-795.