واکاوی پایداری در مناطق روستایی اطراف اکوسیستم تالاب با توجه به الگوی اکوویلج (مطالعه موردی: روستاهای پیرامون تالاب زریوار، استان کردستان)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 14، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 51، تیر 1399، صفحه 561-580   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمدامین خراسانی^{* 1}؛ سیما سعدی²

¹استادیارجغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

²دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز

چکیده

در کشور اهمیت اکوسیستم تالاب در اقتصاد و کیفیت زندگی مردم مورد توجه کافی قرار نگرفته است و تالاب های ایران در حال تخریب هستند. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی شاخص های سازگاری با محیط زیست پایدار بر اساس مدل اکوویلج در جامعه روستایی اطراف اکوسیستم تالاب در روستاهای اطراف دریاچه زریوار می پردازد. جامعه آماری این پژوهش شامل 1539 خانوار می باشد که با استفاده از فرمول کوکران، از میـان جامعـه آمـاری، 255 نفر به عنوان نمونه به دست آمدند. در بررسی های میدانی، برای گردآوری داده های مورد نیاز، اقدام به تهیـه و تکمیـل پرسشـنامه در بـین روستاهای مورد نظر همراه با مصاحبه و مشاهده شـد، که مهمترین بخش مطالعات میدانی اسـت. اعتبار پرسشنامه ها نیز از طریق آزمون آلفای کرونبـاخ، 0.7۱ درصد به دست آمد. انتخاب روستاهای مورد مطالعه بر اساس فاصله از دریاچه(تا فاصله ۳ کیلومتری دریاچه زریوار) بوده است. و همچنین با ۱۸ نفر از افراد نمونه جهت تکمیل یافته ها، مصاحبه فردیِ عمیق صورت گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کای اسکوئر و آزمون کروسکال والیس در نرم افزار spss استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شاخص‌های اجتماعی ـ فرهنگی بیشترین سهم را در خصوص پایداری جوامع روستایی داشته است. در مرتبة دوم شاخص های اقتصادی بیشترین سهم را در خصوص پایداری جوامع روستایی داشته است. همچنین در مرتبة سوم متغیر اکولوژیکی بیشترین سهم را در خصوص پایداری جوامع روستایی داشته است.

کلیدواژه‌ها

محیط زیست پایدار؛ اکوسیستم تالاب؛ الگوی اکوویلج؛ جامعه روستایی؛ تالاب زریوار

مراجع

افتخاری، عبدالرضا رکن الدین، (۱۳۹۳). مطالعه وضعیت الگوی زیست جوامع روستایی حاشیه اکوسیستم تالاب بر اساس الگوی اکوویلج، مورد روستاهای حاشیه تالاب میانکاله و لپوی زاغمر، جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، ۵۵ (۳). ۲۴۳-۲۶۴.

وزین، نرگیس، (۱۳۹۱). ارائه الگوی اکوویلج جهت زیست پایدار در روستاهای حاشیه اکوسیستم تالاب، مورد تالاب میانکاله و لپوی زاغمرز، پژوهش های روستایی، ۷(۱)، ۱-۲۷.

صابری، اصغر و سپهر صابری (۱۳۹۴). دهکده سازگار با محیط زیست، هماهنگی بین مسکن و محیط زیست محلی، انتشارات تخصصی هنری، معماری و شهرسازی، کتابکده کسری،چاپ اول.

طرح حفاظت از تالاب های ایران،۱۳۸۹. http://www.wetlandsproject.ir

Milfont, taciano, L & et. al., (2006), A cross-cultural study of environmental motive concerns and their implications for proenvironmental behavior, Environmental and behavior, vol. 38, No.6.

Mollison, B.; Slay, R., (1991), Introduction to permaculture, Tagari Publications. Harare.

Jackson, Hildur, (2004). What is an Ecovillage? Based on a working paper presented at the Gaia Trust Education Seminar, Thy, Denmark in September 1998, with minor updates.

Kennedy, Joseph F., (2004), Creating an Eco-village, Article available on http://www.newcollege.edu/news/ ecovillage.html.

Kirby, A., (2004), self in Practice in an Ecological Community: Connecting Personal, Social, and Ecological Worlds at the Eco village at Ithaca; Doctor of Philosophy, University of New York.

Gen.ecovillage.org. The Global Ecovillage Network envisions a world of empowered citizens and communities, designing and implementing their own pathways to a sustainable future, and building bridges of hope and international solidarity.

Bates, A, (2003), Ecovillage Roots: When, Where, and How We Reinvented this Ancient Village Concept. Communities: A Journal for Cooperative Living, 25-8, 58-9.

Barton, H.; Grant, M. & R. Guise, (2003), Shaping Neighborhoods: A Guide for Health, Sustainability and Vitality. New York: Spon Press.

Jackson, H.; Karen S., (2002), Ecovillage Living: Restoring the Earth and Her People. Denmark: Gaia Trust & Green Books. Totnes, Devon.

Gilman, R.; Gilman, D., (1991), The Eco-village Challenge, In Context, Vol. 29.

Dawson, J., (2006), Ecovillages: New Frontiers for Sustainability, Foxhole, Devon: Green Books.

Sargisson, L., (2007). Strange places: Estrangement, utopianism, and intemtional communities, Utopian Studies, 18, 3, 393_424.

Jansen, L., 2003, The Challenge of Sustainable Development, Journal of cleaner production, Vol. 11, No. 3, PP. 231-245.

Jackson, H.; Svensson, K. (2002), Ecovillage Living: Restoring the Earth and Her People, UK, Devon.

Hong, S.; Vicdan, H., (2016). Re-imagining the utopian: Transformation of a sustainable lifestyle in ecovillages, Journal of Business Research, Journal of Business Research 69, p.p 120–136.

Zedler, J.; Kercher, S.; WETLAND RESOURCES: Status, Trends, Ecosystem Services, and Restorability, Annual Review of Environment and Resources, 30, P.P. 39-74.

Cowan, G., (2007). Ecological design. Washington, DC: Island Press, Bulletin of Marin Sience, 83 (1), p.p. 197_125.

Mitsch, W.J.; Gosselink J.G., (2000). Wetlands, (3rd edition) Van Nostrand Reinhold, New York.

Kent, D.M,(2001). Applied Wetlands Science and Technology. (Second edition)Lewis Publishers, New York.

Krijnen, J.F.A(2013). Conservation of Iranian Wetlands Project Terminal Evaluation Report, UNDP, IRI Department of Environment, p.p. 1-55.

Freeland, J.A.; Richardson, J.L.; 1997. Soils and sediments as indicators of agriculturalimpacts on northern prairie wetlands. In: Peterson, S.A., Carpenter, L., Gun-tenspergen, G., Cowardin, L.M. (Eds.), Pilot Test of Wetland Condition Indicatorsin the Prairie Pothole Region of the United States. United States EnvironmentalProtection Agency, Duluth, MN, pp. 119–144.

Johnston, C.A., Bridgham, S.D., Schubauer-Berigan, J.P., 2001. Nutrient dynamics inrelation to geomorphology of riverine wetlands. J. Am. Soil Sci. Soc. 65, 557–577.

Holland, C.C.; Honea, J.; Gwin, S.E.; Kentula, M.E.; (1995). Wetland degradation and lossin the rapidly urbanizing area of Portland, Oregon. Wetlands 15 (4), 336–345.

Finlayson, C.M.; Rea, N.; (1999). Reasons for the loss and degradation of Australianwetlands. Wetlands Ecol. Manag. 7 (1–2), 1–11.

Turner, R.K, Turner, K. T.; J. Bergh, T.; Barendregt, J.; Straaten, and E. Maltby, (2000).  Ecological-economic analysis of wetlands: scientific integration for management and policy, Ecological Economics Volume 35, P.P. 7–23.

Losnet (2009). Landsfereignen for okosamfund. Retrieved http://www.losnet.dk.

Zegg (2009). Ecovillages: Lessons for Sustainable Community. Retrieved from http://www.zegg.de /ecovillages.

Walker, L., (2005). Advance Praise for EcoVillage at Ithaca, Cataloging in Publication Data:

A catalog record for this publication is available from the National Library of Canada, p.p1-257.

Holleman, M., (2011). Individuality in Community at the EcoVillage at Ithaca, VU University, Amsterdam Faculty of Social Sciences – Social and Cultural Anthropology, P.P. 1-74.

Etalkhari, A. R, (2014). Study of the Situation of Rural Communities around Wetland Ecosystem Based on the Eco-village Pattern, case study: Miankaleh and Lipoi Zagmar Wetland, Geography and Rural Planning, 55 (3). 243-264.
Vazin, Nergis, (1391). Presentation of the ecovillage pattern for sustainable development in the villages of the ecosystem of the lagoon, case study: Miankaleh lagoon and Razm-e-Lipoo wetland, Rural Research, 7 (1), 1-27.

Saberi, A and Saberi .S (1394). Eco-friendly village, Housing and community co-ordination, Art publishing, Architecture and urban planning, Fragmentation book, First edition.
Protection of Iranian Wetlands accesed at http://www.wetlandsproject.ir.