پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی (مطالعه موردی: زنجان)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 2، دوره 4، شماره 1 - شماره پیاپی 13، اسفند 1390، صفحه 11-27   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی کاربردی

نویسندگان

غلامحسن حیدری¹؛ بهمن کارگر²؛ سیده‌ سمیه منافی³؛ میترا خراسانیان^{* 4}

¹عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

²عضو هیات علمی‌دانشگاه علوم انتظامی و دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری

³دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه زنجان

⁴دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

چکیده
   تحت تاثیر دگرگونی‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سراسر جهان و وقوع انقلاب در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات و به موازات آن افزایش قابل ملاحظه ناهنجاری‌های اجتماعی در اکثر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، طی دهه‌های اخیر، دیدگاه‌های نوینی برای کنترل، پیشگیری و مقابله با بزهکاری‌ها ارایه شده است. یکی از انواع راهبردهای پیشگیرانه از جرم ”پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی“ استکه نخستین بار توسط جرم‌شناس آمریکایی سی‌ریجفری در کتابی با همین عنوان ارایه شد. جفری در این کتاب پیشنهاداتی برای طراحی شهری ارایه نمود که در آن طرح خیابآن‌ها، ساختمان‌های مسکونیو فضاهای باز و ...اصلاح و بدین طریق فرصت‌های بزهکاری کاهش می‌یابد. در واقع این نظریه، معتقد است که رفتار انسانی تحت تاثیر طراحی محیطی است که در آن زندگی می‌کندو تاکید دارد که با بهینه‌سازی محیط و ایجاد تصویری مثبت از محیط، می‌توان ارتکاب جرم در محیط را کاهش داد و یا از بین برد. پیشگیری محیطی از جرم، بر این مفهوم ساده مبتنی است که جرم تا اندازه‌ای پیامد فرصت‌های برخاسته از محیط است و در این صورت، باید دگرگونی محیط فیزیکی به منظور کاستن ارتکاب جرم امکان‌پذیر شود. در واقع هدف این مقاله، ارتقای سطح آگاهی صاحبان منزل، معماران و طراحان شهری درباره مفهوم پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی استکه به دنبال افزایش امنیت، توسعه شهری و کاهش فرصت‌های مجرمانه حاصل می‌شود. بر همین اساس شهر زنجان به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. طی بررسی‌های به‌عمل آمده، می‌توان چنین استنباط کرد که با توزیع متعادل کاربری‌های مختلف در سطح شهر از یک سو، می‌توان باعث افزایش نظارت اجتماعی در مناطق خلوت شهر و از سوی دیگر باعث کاهش تراکم بیش از حد جمعیت و فعالیت‌ها در بخش‌های متراکم شهر شد و بدین طریق می‌توان از بروز جرایم پیشگیری کرد.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: پیشگیری از جرم؛ طراحی محیطی؛ فرصت‌های کلیدی؛ بهینه‌سازی محیط؛ زنجان

مراجع

منابع

اشنایدر، ریچارد و ترکیچن(1387). برنامه‌ریزی شهری برای پیشگیری ازجرم. ترجمه فرزان سجودی. تهران: انشارات میزان،

بحرینی، سید حسین، و تاجبخش، گلناز(1377). مفهوم قلمرو در طراحی شهری.تهران: انتشارات هنرهای زیبا دانشگاه تهران، شماره6،

پیمانی، ضیاالدین(1385). جرایم علیه امنیت و اسایش عمومی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران،

جیسون، سوزان(1387). پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی. ترجمه محسن کلانتری.[تهران]: انتشارات آذرکلک،

چایلد، باری گود(1379). طراحی مسکن، فرم شهر و توسعه پایدار. ترجمه ایرج اسدی، فصلنامه مدیریت شهری، شماره450،

دانش، تاج زمان(1366). مجرم کیست و جرم‌شناسی چیست؟. تهران: انتشارات کیهان،

صالحی، اسماعیل(1387). ویژگی‌های محیطی فضاهای شهری امن. تهران:  مرکز مطالعاتی و تحقیقات شهرسازی و معماری،

عبدالهی حقی، مریم(1383). پایان‌نامه: پیشگیری از جرم از طریق برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری(مورد مطالعه: سرقت در شهر زنجان)، استاد راهنما محسن کلانتری،

کی نیا، مهدی(1369). مبانی جرم شناسی.تهران: انتشارات دانشگاه تهران،

کلوهن، ایان(1387). طراحی عاری از جرم. ترجمه مهرداد رایجیان و حمید رضا عامری سیاهویی.تهران: انتشارات میزان،

گیدنز، آنتونی(1379). جامعه‌شناسی. ترجمه منوچهر صبوری. تهران: نشر نی،

فلاحت، محمد صادق(1386). مفهوم حس مکان و عوامل شکل دهنده‌ی آن. تهران: انتشارات هنرهای زیبای دانشگاه تهران،

قزلباش، سمیه(1387). ناهنجاری‌های کالبدی در مناطق اسکان غیررسمی شهرها و تاثیر آن بر وقوع ناهنجاری‌های اجتماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا،

مرتضایی، رضا(1381). طراحی ابزار مقابله با تخریب گرایی(وندالیسم)در محیط شهری. مجله شهرداری‌ها. سال سوم، ش25،

نجفی‌ابراندآبادی، علی حسین؛ و بیگی، هاشم، (1377). دانشنامه جرم شناسی. تهران: انتشارات دانشگاه،

Angel, S.(1968), Discouraging Crime through City Planning, Berkley, Institute of Urban And Regional Development.

Beavon, D., Brantingham, P. L., Brantingham, P.J.(1994), "The influence of street networkson the patterning of property offenses", in Clarke, R. V.(Eds), Crime Prevention Studies, Criminal Justice Press, Monsey, NY, Vol. Vol.2. Available on: http://www.popcenter. org/library-crime_prevention. htm.

Bennett, Trevor.,(1986), Situational Crime Prevention From The Offender Perspective, In Heal & Laycoke.

Brantingham, P.L., Brangtingham, P.J.(1991), Environmental Criminology, Sag, Publication, Beverly Hills, CA.