طراحی الگوی عوامل موثر بر خشونت علیه زنان

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 8، دوره 12، شماره 43، فروردین 1399، صفحه 101-113   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهران سهراب زاده¹؛ زهرا نوری^{* 2}

¹دانشگاه کاشان، گروه علوم اجتماعی، کاشان، ایرن.

²دانشگاه کاشان، گروه بررسی مسایل اجتماعی ایران، کاشان، ایرن.

چکیده

هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر بر خشونت علیه زنان و طرح‌ریزی الگویی جامع پیرامون عوامل موثر بر خشونت خانگی علیه زنان است. جامعه پژوهش مقالات نشریات علمی معتبر جامعه شناسی و روان-شناسی با عنوان خشونت علیه زنان، که طی سال‌های 1378 تا 1398 منتشر شده می باشد. نمونه‌ی پژوهش 35 مقاله ی پژوهشی استاندارد بود که بعد از رتبه بندی مقالات انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. طرح پژوهش کیفی و از نوع فراترکیب بود. پس از استخراج عوامل موثر بر خشونت علیه زنان ، نتایج نشان داد که در مقالات مذکور 64 متغیر شناسایی و پس از تایید متخصصان حوزه‌ی زنان و خانواده، متغیرهای مذکور مورد تأیید قرار گرفت و در هشت مقوله‌ی اصلی طبقه‌بندی شدند. درنتیجه‌ پژوهش حاضر هشت عامل پزشکی، خانوادگی، فردی، روانی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، حقوقی و مصادیق آن ها به مثابه عوامل موثر بر خشونت خانگی برعلیه زنان را تبیین و در قالب الگویی ارایه داد.

کلیدواژه‌ها

طراحی الگو؛ عوامل موثر؛ خشونت علیه زنان

مراجع

- آزاده، منصوره، دهقان فرد، راضیه. (1385). خشونت علیه زنان در تهران: نقش جامعه پذیری جنسیتی، منابع در دسترس زنان و روابط خانوادگی، زنان در توسعه و سیاست (تحقیقات زنان)، 4 (2-1) (14)، 179- 159.

- آقا محمدیان شعرباف، حمید رضا، شیخ روحانی، سعید. (1388). مقایسه میزان اضطراب در پایگاه­های هویت، دانشور رفتار، 37، 20-9.

- احمدی، عاطفه. (1394). سرمایه فرهنگی وخشونت خانگی (خشونت علیه زنان درخانواده)، چهارمین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران: مهراشراق.

- اسماعیلی­زاده، وحیده. (1396)، نقش خانواده در پیشگیری از جرایم و آسیب های اجتماعی،  فصل­نامه علمی – تخصصی دانش انتظامی ایلام، 6(24)، 69-60.

- اشراقی، محمد. (1385). دیدگاه جامعه شناختی از پدیده خشونت علیه زنان، علوم اجتماعی شوشتر، 2، 114-95.

- امیرمظاهری، امیرمسعود.، قدربند فرد شیرازی، زینب. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه زنان و دلیل خشونت آنها (مطالعه موردی: نورآباد ممسنی)، مطالعات جامعه شناسی ایران ، 15، 46-27.

- امیری، سحر. (1397). عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه زنان (مطالعه موردی: شهرستان کرمانشاه، فصلنامه حقوق الکترونیکی، 1(2)، 34-11.

- امینی، لیلا، حیدری، مریم، دانش پرور، حمیدرضا. (1393). سلامت روان و برخی تعیین‌کننده‌های فردی- اجتماعی آن در زنان تحت خشونت خانگی، مجله پرستاری و مامایی، ۱۲(۸) ، ۵۹۹-۶۰۵.

- انصاری، حوریه، گلشیری، پرستو، مستجاب‌الدعواتی، رکسانا. (1396). تأثیر مهارت‌های ارتباطی زنان بر خشونت خانگی از سوی همسران، مجله دانشکده پزشکی اصفهان، 35(444)، 1087-1080.

- بنی­فاطمه. حسین، علیزاده اقدم، محمدباقر، عباس زاده، محمد. (1397). استرس مردان و خشونت جسمی علیه زنان: یک تحقیق کیفی. زنان در توسعه و سیاست، 16( 4)، 602-581.

- پورقاز، عبدالوهاب، رقیبی، مهوش. (1383). بررسی نوع و عوامل خشونت خانگی علیه زنان در میان قبایل ترکمن استان گلستان. مجله مطالعات روانشناسی آموزشی، 1(1)، 96-73.

- تقدیسی، محمدحسین.، لطیفی، مرضیه.، افکاری، محمداسحاق.، دستورپور، مریم.، استبساری، فاطمه.، جمال­زاده، فیصل.(1394). تأثیر مداخلات آموزشی بر افزایش خودکارآمدی زنان و آگاهی برای پیشگیری از خشونت خانگی، مجله سلامت آموزش وارتقاء سلامت، 3 (1)، صص 38-32.

- خانی، سعید، ادهمی، جمال، حاتمی، علی، بنی­عامریان، جواد. (1389). بررسی خشونت خانگی در بین خانواده­های دهگلان؛ تأکید بر خشونت علیه زنان. جامعه شناسی مطالعات جوانان، 1(3)، 90-67.

-  جعفری، رضا. (1398). افزایش 20 تا 22 درصدی گزارش خشونت علیه زنان، بازیابی شده در تاریخ بیست و سوم آبان ماه. (http://pana.ir/news/890748)

- دانش، پروانه، شربتیان، محمدحسن، طوافی، پویا.  (1396). تحلیل جامعه شناختی خشونت خانگی علیه زنان و ارتباط آن با امنیت (مطالعه موردی: زنان میان ­سال 54-48 ساله درمیانه). تحقیقات استراتژیک در مسائل اجتماعی ایران، 6(1)، 72-47.

- درخشان­پور، فیروزه، محبوبی، حمیدرضا، کشاورز، ساحل. (1393). شیوع خشونت خانگی علیه زنان در بندرعباس. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، 16، 1(49)، 136-126.

- زارع­شاه­آبادی، اکبر، نادرپور، یاسر. (1395). رابطه بین مردسالاری و خشونت خانگی علیه زنان در کوهدشت. رفاه اجتماعی، 60 ، 86-61.

- ساریچلو، محمدابراهیم، غافله­باشی، سیدحسین، کلانتری، زهرا، مرادیبگلوئی، محمد، جهانی­هاشمی، حسن. (1388). خشونت خانگی علیه زنان و مداخلات پیشگیری در منطقه مینودارو کوثر قزوین. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 13، 4(53)، 24-19.

- سهراب­زاده، مهران، منصوریان راوندی، فاطمه. (1396). تجربه‌ی زیسته‌ی زنان از خشونت کلامی در خانواده (مطالعه‌ی موردی: زنان شهر کاشان). زن در فرهنگ و هنر، 9، 264- 245.

- شریعت، سهیلا، منشیی، غلامرضا. (1396). الگوی پیش­بینی­کننده خشونت خانگی علیه زنان بر اساس ویژگی­های شخصیتی و کودک­آزاری در اصفهان، بهداشت اجتماعی، 4(2)، 98-90.

- صابریان، معصومه، آتش­نفس، الهه، بهنام، بهناز. (1381). شیوع خشونت خانگی در زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی در سمنان (1382). کومش، 6 (2)، 122 - 115.

- طاهرخانی، سکینه، میرمحمدعلی، ماندانا، کاظم­نژاد، انوشیروان، اربابی، محمد، ولی­زاده، مهرنوش. (1388). بررسی خشونت خانگی علیه زنان و ارتباط آن با خصوصیات زوجین. مجله پزشکی قانونی، 15، 2 (54)، 129 - 123.

- عارفی، مرضیه. (1381). مطالعه توصیفی از خشونت خانگی علیه زنان در ارومیه. مطالعات روانشناسی اجتماعی در زنان، 1(2)، 119-101.

- عامری، فریده، عمویی، ناهید. (1395). نقش عملکرد خانواده در تجربه بحران هویت و تمایز نوجوانان. فصلنامه خانواده و تحقیق، 3، 91-77.

- علیرضانژاد، سهیلا، زنگنه، نیکزاد. (1397). دسترسی به روابط پول و قدرت در روابط همسر: مطالعه در جامعه محلی "دستان سبز" و همسران شهدا. علوم اجتماعی (دانشگاه علامه طباطبائی). 8، 208-165.

- فخارزاده، لیلا، طاهری، نورالله، حیدری، مریم، هاتفی­مؤدب، نسیم، زاهدی، عاطفه، الهامی، سعیده. (1396). عوامل مرتبط با شیوع خشونت خانگی در زنان مراجعه­کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهرآبادان. مجله­ اپیدمیولوژی ایران، 13(4)، 336 - 328.

- فلاح، سعید، رستم­زاده، سوده، قلیچی قوجق، موسی. (1394). عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه زنان متأهل. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، 17(4)، 97-91.

- قاسمی­روشن، ابراهیم. (1381). توانمندسازی خانواده در جلوگیری از انحرافات اجتماعی. مطالعات استراتژیک زنان، 17، 33-11.

- قربانی، علیرضا، جمعه­نیا، سکینه. (1397). نقش عوامل اجتماعی (خانواده، مدرسه وگروه همسالان) درجامعه­پذیری دانش­آموزان در استان گلستان. جامعه شناسی کاربردی، 29 (2) ، 128 -113.

- کبیری، افشار، سعادتی، موسی، نوروزی، وحید. (1397). تحلیل جامعه شناختی عوامل مؤثر بر خشونت خانگی علیه زنان (مطالعه موردی: زنان متاهل در ارومیه). فصلنامه زنان و جامعه، 9(34)، 320- 295.

- کنعانی، محمدامین، عزیزخان، اقبال، کلانتری، حوری. (1392). انواع سرمایه (اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) و ارتباط آنها با خشونت خانگی علیه زنان. مجله مطالعات علوم اجتماعی ایران، 10(4)، 104-88.

- لطیفی، مرضیه، تقدیسی، محمدحسین، افکاری، محمد اسحاق، اعظم، کمال. (۱۳۹۱). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر عزت نفس و کاهش خشونت خانگی علیه زنان شهر گرگان. تحقیقات نظام سلامت، 8(6)،1040-1049.

- لیاقت، غلام­علی. (1389). خشونت علیه زنان در خانواده. مجله علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 5، 179-163.

- محسن­تبریزی، علیرضا، کردی، علیرضا، جوادیان­زاده، مهدیه. (1391). ارزیابی خشونت خانگی در زنان متاهل مراجعه­کننده به مراکز پزشکی قانونی و بهزیستی در یزد. طلوع بهداد، 11(3)، 24-11.

- محموداوغلی، سمیه. (1394). خشونت علیه زنان در خانواده (مطالعه موردی: اردبیل). مطالعات خانواده، 11(42)، 163-149.

- مظلوم­خراسانی، محمد، میرزایی­مهر، مجتبی. (1391). میزان خشونت خانگی علیه زنان در شهر خرم­آباد درسالهای 1388تا 1389. مطالعات روانشناختی اجتماعی زنان، 11(3)، 138-111.

- معاشری، نرگس، میری، محمدرضا، ابوالحسن­نژاد، وحیده، هدایتی، هایده، زنگویی، محبوبه. (1391). شیوع و ابعاد جمعیت­شناختی خشونت­های خانگی علیه علیه زنان در شهر بیرجند. مراقبت­های نوین، 9(1)، 39-32.

- ملکی، امیر، نژادسبزی، پروانه. (1389). رابطه مؤلفه­های سرمایه اجتماعی خانواده با خشونت خانگی علیه زنان در خرم­آباد. مجله علوم اجتماعی ایران، 2(1)، 53-31.

- مهدوی، محمود، رستمی، سینا، کربلایی، هادی، دیبامهر، مینا. (1396). پیشگیری ازبزه دیدگی زنان قربانی خشونت درخانواده بابررسی سیاست جنایی تقنینی ایران. فصلنامه رهیافت پیشگیری، 2، 146-121.

- میبدی، فاطمه، حسنی، مهدی. (1388). فراوانی خشونت علیه زنان توسط همسرانشان در کرمان. مجله روان­پزشکی و روان­شناسی بالینی ایران، 15(3)، 307-300.

- نازپرور، بشیر. (1381). همسرآزاری. مجله تحقیقات زنان، مرکزمطالعات و تحقیقات زنان، 3، 66 - 45.

- نریمانی، محمد، آقامحمدیان، حمیدرضا. (1384). بررسی خشونت مردان علیه زنان و متغیرهای مرتبط در بین خانواده­های ساکن شهراردبیل. مجله اصول بهداشت روان، 7(28)، 113-107.

- نعیم، مهدی، رضایی شریف، علی. (1395). اثربخشی آموزش مهارت­های زندگی بر سازگاری زناشویی و کاهش خشونت خانگی علیه زنان. مجله روان شناسی شناختی و روانپزشکی، 3(2)، 32 - 21.

- نوابخش، مهرداد، قجاوند،کاظم. (1387). بررسی عوامل مؤثر بر خشونت توسط مردان معتاد علیه زنان باردار. تحقیقات اعتیاد، 2، 31-5.

- نوح­جاه، صدیقه، لطیفی، سیدمحمود، حقیقی، مریم، اعتصام، حمیده، فتح اللهی­فر، افسانه، زمان، ندا، فرخ­نیا، فرخنده، بنیادی، فاطمه. (1390). شیوع خشونت خانگی علیه زنان و برخی عوامل مرتبط با آن در استان خوزستان 1385- 1384. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه (تبریز)، 15(4)، 286 - 278.

- وکیل­ها، سمیرا، مهدوی، محمدصادق. (1394). تأثیر توسعه فرهنگی زنان بر عملکردهای خانواده. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 7(2)،84-73.

- هاشمیان، معصومه، صلحی، مهناز، گرمارودی، غلامرضا، مهری، علی، جوینی، حمید، شهرآبادی، رضا. (1397). تجربه مردان متاهل با خشونت خانگی علیه همسران: -یک مطالعه کیفی. مجله تحقیقات کیفی در علوم بهداشتی، 7(2)، 226 - 214.

- همتی، رضا. (1383). عوامل مؤثر بر خشونت مردان علیه زنان: مطالعه موردی خانواده های تهرانی. رفاه اجتماعی(آسیب شناسی زنان ایرانی)، 3(12)، 256 - 227.

- یزدان­پناه، لیلا، حکمت، فاطمه. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر مسئولیت اجتماعی جوانان (مطالعه دانشجویان دانشگاه شهید باهنرکرمان). مجله مطالعات اجتماعی ایران، 8(2)، 152 - 128.

- یعقوبی، علی، رئوفی، لیلا. (1392). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر خشونت علیه زنان (مطالعه موردی زنان متاهل در شهرخلخال). مطالعات علوم اجتماعی ایران، 10(39)،140-121.

- Aagaard, H., & Hall, E. O. C. (2008). Mothers' experiences of having a preterm infant in the neonatal care unit: A meta-synthesis. Journal of Pediatric Nursing, 23(3), 26-36

- Alhabib, S., Nur, U., & Jones, R. (2010). Domestic violence against women: Systematic review of prevalence studies. Journal of Family Violence, 25(4), 369–382. 

- Davis, P., Francis, P., Wyatt, T. (2014). Invisible Crimes and Social Harms, London: Palgrave Macmillan

- Urquhart, Christine. (2011). Meta-synthesis of research on information seeking behavior, 16(1), 455.

- Walsh, D., & Downe, S. (2005). Meta-synthesis method for qualitative research: a literature review. Journal of Advanced Nursing, 50(2), 204–211.