سازوکار سرمایه داری مستغلات در ناحیه میاندوآب

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 18، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 51، تیر 1399، صفحه 629-648   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رضا منافی آذر^{* 1}؛ حسن افراخته²؛ عبدالحمید نظری³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

²استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی،دانشگاه خوارزمی،تهران

³دانشیار گروه جغرافیا ، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

سرمایه‌داری مستغلات بخشی از سرمایه‌داری است، مادامی‌که ارزش افزوده را از طریق ارزش مصرفی تولید کند در خدمت گردش سرمایه مولد است، اما زمانی‌که با سوداگری و انگیزه سودجوئی فقط به تولید ارزش دارائی بپردازد، سرمایه‌داری غیرمولد محسوب می‌شود. هدف این پژوهش بررسی و شناخت سازوکارهای سرمایه‌داری مستغلات در ناحیه میاندوآب است. بنیان فلسفی تحقیق مبتنی بر پراگماتیسم است و با روش تحقیق آمیخته انجام گرفت. با تکنیک RS تغییرات پوشش اراضی محدوده مطالعاتی در مقاطع زمانی (1998، 2006 و 2016م) از تصاویر ماهواره‌ Landsat بدست آمد. افزایش 47.49 درصدی سطح ساخته شده نشان از فعالیتهای گسترده مستغلاتی در این قلمرو داشت. جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها با روش «کیو» انجام گرفت. منطق استدلال این روش «قیاس اقترانی» است. جامعه گفتمان شامل32 نفر از اساتید اقتصاد، جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی و شهری است که از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. فضای گفتمان از منابع دست اول و مصاحبه‌ها در قالب 107 گویه، توسط جامعه گفتمان در کارتهای کیو مرتب شدند. نتایج برمبنای تحلیل عاملی اکتشافی فردمحور (روش استفنسون) نشان داد هشت عامل: بستر اقتصادی و دولت رانتیر، نقص ساختارهای قانونی و فعالیتهای مافیایی، ریسک پایین سرمایه‌گذاری در مستغلات، ضعف سرمایه‌داری مولد و فقدان شبکه رسمی مالکیت، کالایی شدن زمین، خزش شهری و گسترش خدمات، نمودهای فضایی – مکانی بورژوازی مستغلات و احتکار و رانت زمین در مکانیسم سرمایه‌داری مستغلات اثر داشته‌است. همچنین ضعفهای بستر اقتصادی، وابستگی به رانت نفت و کم‌توجهی به مالیات اراضی موجب نضج گرفتن سرمایه‌داری مستغلات شده و در نهایت سرمایه را از مدار مولد خارج کرده است.

کلیدواژه‌ها

سرمایه داری مستغلات؛ مدارهای اقتصادی؛ شهرستان میاندوآب

مراجع

Afraket, H. (2017). New Economic Geography and Regional Disparities in Iran, Geography Quarterly, 54, 61- 78. (In Persian)

Afrakhteh, H. (2016). Capital Accumulation and Environmental Disaster Intensification in Tehran City-Region. Spatial analysis of environmental hazards. 2 (4) , 47-64. (In Persian)

Afraket, H., & Hajjipur M. (2014). Capital accumulation and space economy in Iran,  Quarterly Journal of Space Economics and Rural Development, 3, 43- 63. (In Persian)

Alavi Tabar, A.R. (1994). Poverty and Structural Adjustment. Strategic Quarterly. 4, 123- 136. (In Persian)

Asna Ashari, B. (2003). The design of real estate investment funds in Iran. Journal of bourse, 38: 36- 45. (In Persian)

Athari, K. (2007). Real estate bourgeoisie; unproductive capital Orbit. Bimonthly of Perspective of Iran, 47, 38- 42. (In Persian)

Athari, K. (2010). Urban Economics and City Economy in Iran. Quarterly of Economic City, 7, 56-65. (In Persian)

Athari, K. (2014). The Iranian economic system serves the real estate bourgeoisie [The conversation with the East Daily]. Feb 8, 2015, from: http://meidaan.com/archive/6352 (In Persian)

Athari, K. (2015). Urbanization of rents in Iran [pdf file]. From: www.fanni.info/Portals (In Persian)

Athari, K., & Yazdani, F. (2008). The real estate bourgeoisie; Dysfunctional of the Society, the city's bad tolerance, Bimonthly of Perspective of Iran, 48, 43- 50. (In Persian)

Azimi, N. (2001). City and Capital Accumulation from the point of view of management and Regional Planning. Urban Management Quarterly, 6, 26- 35. (In Persian)

Bakhshi Dastjerdi, R., & Abolhasani, F. (2010). Investigating the Impact of Land Tax Taxation in Iran^,s Economy, Generalized Dynamic General Equilibrium Approach,
Quarterly Journal of Economic Researchs of Iran, 44, 35- 66. (In Persian)

Berg, L. & T. Berger (2006). "The Q Theory and the Swedish Housing Market—An Empirical Test". The Journal of Real Estate Finance and Economics, 33, 329-344.

Biabani, J. & and Khosravi, T. (2011). Identification of housing bubble prices in Tehran during the years 1371- 1387; (using the Tuberba model and Q theory);
  Quarterly Journal of Economic Growth and Development Researches. 5, 131- 182. (In Persian)

Blacks Law Dictionary (2005). First Edition. Editor: Ganer, B. Tehran: Mizan.

DanaeiFard, H., Hosseini, Y. & Sheikhiha, R. (2013). Q Methodology; Theoretical Basis and Framework for Research. Tehran: Saffar. (In Persian)

Ewing, R. Rolf P. Don, Ch. (2002). Measuring Sprawl and Its Impacts, Washington D.C. Smart Growth America

Galal, A. and Omar, R. (2001). Reforming Land and Real Estate Markets, World Bank Policy Research Working Paper 2616, 2011, 10- 40.

Gholizadeh, A. A., & Sajjadi, H. (2010). Estimation of Housing Investment Function in Urban Areas of Iran with Tobin's Q Approach. Economic Policy, 3, 71- 106. (In Persian)

Gottdiener, M. (2015). Henry Lefebvre and "Space Production" . Translation: Banaiifar, H. from: http://anthropology.ir.

Harvey, D. (1985). The Marxian Theory of the State. Antipode, 17, 174- 181.

Harvey, D. (2008). The Urbanization of capital: Studies in history and theory of capitalist urbanization. translation: Aghvami Moqadam, A. Tehran, Akhtaran Publishing. (In Persian)

Harvey, D. (2015). Seventeen Contradictions and End of Capitalism. translation: Aghvami Moqadam, A. Tehran, Akhtaran Publishing.

Heidhues, F. & Obare, G. (2011). Lessons from structural adjustment programs and their effects in Africa quarterly. journal of international agriculture. 50, 55- 65.

Hoesli, M. & Oikarinen, E. (2012). Are REITs Real Estate? Evidence from International Sector Level Data. Swiss Finance Institute Research Paper No. 12-15. From: SSRN: https://ssrn.com

Ishikawa, Shegirwa (1996). Structural Adjustment; Asian Experience. from Classical Economics to Development Economics (Article Collection), Gerald Mayer; Translator: Azad Ermaki, Gh., Tehran: Mitra Publications. (In Persian)

Kokabei, M., Cheshmeh Sohrabi, M., & Azimi, A. (2016). The philosophical foundations of quantitative, qualitative and interdisciplinary research methods (based on a critique of the mixed research method book). Journal of  Book Review, Information and Communication, 9, 141- 154. (In Persian)

Ghaderi, j. (2004). The effects and consequences of the toll on urban land. Conference of Municipalities and Urban Economics, Tehran, Publications of the Municipal Organization.

Lefebvre, H. (1970). The Production of Space. Translated by Donald Nicholson-Smith, English uanslation 6rsr published 1991. Cambridge,. Blackwell.

Lieser, K., & Peter Groh, A. (2011). The determinants of international commercial real estate investment. IESE Business school, University of Narvarra.

Maljou, M. (2016). The capital accumulation chain in Iran and its structural crisis. Oct. 14, 1395 from: http://problematicaa.com (In Persian)

Marx, K. (1976). Capital: A Critique of political economy, vol1, London: trans, B. Fowekes the Pelican Marx library.

Marx, K. (2015). Profit of Capital. From: https://www.marxists.org

Mehregan, N., & Karamatfar, M. (2014). Capitalism: Rise, Treasons, Merits. Hamadan: Nour elm. (In Persian)

Mortazavi, A. (1998). The Impact of Adjustment Policies in Iran. Bank and Economics, 1, 1. (In Persian)

Mousavi Samarin, S. S. (2012). Capital accumulation, necessary condition, Zamane (Era) magazine, 25 and 26, 26. (In Persian)

Mouzughi, Y., & Bryde, D., and  Al-Shaer, M. (2014).  The Role of Real Estate in Sustainable Development in Developing Countries: The Case of the Kingdom of Bahrain, Sustainability,  Basel, Switzerland, pp  1709-1728. From:  www.mdpi.com.

Palizban, S., Shams, M. & Sarvar R. (2013). Investigating the Economic-Social changes of Non-productive orbit of Capitalism in Iran and its Impact on Informal Settlements in Tehran Province. Regional Planning Quarterly, 9, 27- 42. (In Persian)

Ramlo, E. S., & Isadore N. (2011). Q Methodology and Its Position in the Mixed-Methods Continuum. January 2011. From: https://www.researchgate.net

Sadr Mousavi, S., & Yazdani chaharborj, R. (2016). Evaluation and simulation of land use changes around cities using the CA-Markov model (case study: Miandoab city), Geography and Planning Quarterly, 58, 139- 157. (In Persian)

Saunders, P (2013). Social Theory and the Urban Question. Translator; Sharepour, M. Tehran: Tisa.

Seyf, A. (2002). Structural Adjustment Will Increase Iran's Economy problem. Journal of Report, 138 & 139, 93- 100. (In Persian)

Statistics Center of Iran (1996, 2006 and 2016). Statistical tables of buildings and housing, agriculture and industry.

Tashakkori, A., & Teddlie, C. (2009). Foundations of mixed methods research: Integrating quantitative and qualitative approaches in the social and behavioral sciences. Thousand Oaks, CA: Sage.

Zarembka, P. (2002). 'Primitive Accumulation in Marxism, Historical or Trans-historical Separation from the Means of Production', The Commoner, March. available at: http://www.thecommoner.org

Behdad, S. and Nomani, F. (2008). Class and Work in Iran. Tehran: Aghah Publication.

de Soto H. (2015). The Mystery of Capital: Why Capitalism Triumphs in the West and Fails Everywhere Else. translation: Tafazzoli, F. Tehran, Ney Publishing. (In Persian)

Rubin, P. H. and Klumpp, T. (2011). Property Rights And Capitalism. prepared for the Oxford Handbook of Capitalism[pdf file]. From: https://sites.ualberta.ca/~ klumpp/ docs /Property RightsFinal.pdf. Online Publication Date: Nov 201. DOI: 10.1093/oxfordhb/9780195391176.013.0008 in:http://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780195391176.001.0001/oxfordhb-9780195391176-e-8

Yazdani, F. (1394). Political Economy of the Municipality Revenue System. Municipal Office of the Municipality of Mashhad. From: http://www.memarnet.com