اثرات حشره کشی و دورکنندگی قسمت‌های مختلف گیاه بومادران روی شپشه دندانه‌‌دار برنج Oryzaehilus surinamensis L. (Coleoptera, Silvanidae)

گیاهپزشکی کاربردی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 31 خرداد 1399

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

الهام دارنهال¹؛ منیژه جمشیدی¹؛ محمد جعفرلو²؛ سعیده هاشمی نیا^{* 3}

¹گروه گیاهپزشکی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

³گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

خسارت بالای آفات انباری و اثرات سوء سموم شیمیایی، استفاده از ترکیبات گیاهی را به یکی از بهترین روش‌های کنترل آفات انباری تبدیل کرده است. با این حال هنوز محدودیت‌هایی مانند قدرت رقابت پایین برای حشره‌کش‌های گیاهی چون اسانس‌ها و عصاره‌ها وجود دارد. در این بررسی اثرات کشندگی و دورکنندگی اسانس قسمت‌های گل، برگ، ساقه و ریشه گیاه بومادران روی حشره کامل شپشه دندانه‌دار برنج Oryzaephilus surinamensis L. مورد بررسی قرار گرفته‌است. تمام آزمایشات زیست سنجی در دمای C˚1±28 و رطوبت 5±65 درصد و در تاریکی و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با پنج تکرار به طور جداگانه در مدت 48 ساعت انجام پذیرفت. طبق نتایج، گل بومادران بر روی حشره کامل آفت بیشترین اثر کشندگی در سمیت تنفسی(LC50 = 14.3 µL/ml) و تماسی (LC50 = 8.9 µL/ml) را داشت اما سایر قسمت‌های گیاه به ترتیب برگ، ساقه و ریشه کمترین اثر کشندگی را بر روی آفت مورد نظر داشتند. همچنین اثر دورکنندگی اسانس قسمت‌های گل، برگ، ساقه و ریشه با استفاده از دستگاه بویایی‌سنج tube-Y روی حشره کامل انجام پذیرفت. این آزمایش در پنج تکرار و در هر تکرار بر روی 20 حشره انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌های مربوط به اثر دورکنندگی اسانس‌های مورد بررسی نشان داد که اسانس گل بومادران نسبت به سه اسانس دیگر با غلظت کمتری قادر به دور کردن حشرات کامل شپشه دندانه‌دار برنج بوده و دور کننده قوی‌تری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

شپشه دندانه‌دار برنج؛ گیاه بومادران؛ اثرات حشره کشی؛ اثرات دورکنندگی

مراجع