تبیین ساختار کالبدی-فضایی کاربری اراضی بخش مرکزی شهر تبریز

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 20، دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 47، تیر 1399، صفحه 405-419   

نوع مقاله: ترویجی

نویسندگان

شکوفه مشفق فر¹؛ بختیار عزت پناه^{* 2}؛ میرنجف موسوی³

¹دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

²استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

³دانشیار گروه جغرافیا برنامه ریزی شهری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

رشد انفجار جمعیت در چند دهه گذشته باعث تغییر کالبدی –فضای شهرها، کاهش منابع ظرف شهر، توسعه از پیرامون شهرها به انزوا رفتن بخش مرکزی شهرها، عدم دسترسی راحت و آسان به کاربری اراضی زمین شهری شده است. که دلیل عمده آن را می‌توان اعمال سیاست‌های زمین شهری دانست . به این خاطر استفاده از زمین و فضا به عنوان یک منبع عمومی، حیاتی و ثروت همگانی باید تحت برنامه‌ریزی اصول انجام پذیرد.هدف از تحقیق حاضر تبیین ساختار کالبد-فضایی کاربری‌ اراضی بخش مرکزی شهر تبریز بوده است. برای این منظور جهت جمع آوری اطلاعات از دو شیوه کتابخانه و میدانی استفاده شده است.برای تحلیل از 13 کاربری موجود در سطح منطقه استفاده شده که جهت ارزیابی سطح عملکرد و سرانه‌های، همچنین همپوشانی لایه از نرم افزار GIS و برای تعیین سطح ارزشمندی هریک از کاربری‌ها از روشANP بهره برده شده است.نتایج نشان می‌دهد که کاربری اراضی در سطح منطقه به صورت استاندار نبوده است. در این میان کاربری تجاری به میزان 16.85 درصد 11.55+ درصد از میزان 2-4 سرانه استاندارد اختلاف مثبت داشته است و تاسیسات شهری به میزان 1. درصد در سطح منطقه اختلاف به میزان 5.9- از میزان سرانه استاندارد داشته است.همچنین سطح توزیع کاریری و میزان دسترسی به آنها بنا بر نتایج حاصل از تحلیل‌های سطح عملکرد کاربری‌ها و لایه‌های همپوشانی شده بیانگر حد متوسط بوده است.

کلیدواژه‌ها

کالبدی-فضایی؛ کاربری اراضی؛ زمین شهری؛ شهر تبریز

مراجع

-        References

1. Chapin, Francis Stuart,(1972 )Urban Land Use Planning. Second Edition, University of Ill Inois
2. Ebrahimzadeh, Issa-Ghasemi Ghasemond, Ezatollah (1396), Analysis and Evaluation of Urban Land Use Status with Emphasis on Sustainable Land Use (Case Study: Saman City), Regional Planning Quarterly, Year 7, no. 26
3. Giveh Chi, Saeeid. 2010. Planning for disaster prevention. Tehran; publications of Hellal Ahmar institute of higher education, 1st edition.
4. Hajinejad, Ali; Kashefi Doost, Damman (2014), Evaluation of Urban Land Use with Sustainable Development Approach (Case Study: Piranshahr), Land Planning, Volume 7, Issue 1
5. Heidari Chineh, Rahim-Alirezaei, Masoumeh-Zarei, Ali (2016), Land Use Analysis of Tabriz Metropolitan Area (Case Study: Region 8 of Tabriz Metropolitan Area), Spatial-Space Research, Third Issue
6. Kashefi Dust, Diman and Ali Haji nezhad. 2015. Evaluation of Urban Land use with Sustainable Development approach case study Piranshahr. Journal of Town And Country Planning, Volume 7, Issue 1.
7. Lopez,Erna;Bocco,Gerardo;Mendoza,Manuel;Duhau,Emilio(2001)predicting land-cover and land-use change in the urban Fringe,A case in. Morelia city, Mexico, land scape and urban planning, 55:p271-285
8. Mokhtarzadeh, Safoura (2011), Investigating the Effect of Spatial Structure Modification on Historical Textures of Shohreh on the Development of These Tissues Using Spatial Layering Method (Case Study of Mashhad Historical Texture), Master of Urban Planning and Regional Planning Thesis O, Isfahan Art University 10
9. Nazarian A and Mirbahi, M. (2010), The Role of Ethnic Structure in the Bipolarization of Zahedan Centers, Journal of Environmental Statistics, No. 3
10. Population and Housing.C, (2016), Iranian Statistical Center
11. Pourahmad, Ahmad, Hataminezhad, Hossein. Ziari, Keramatollah. Faraji, Hasanali and Abouzar Vafaee.2005. Evaluation of urban land use in terms of social justice (Case study: Kashan). Town And Country Planning, Volume 2, Issue 6.
12. Rahimi, Akbar (2015), Changes in Urban Land Use and its Impact on Public Land Use in the City, Journal of Geography and Planning, Volume 21, Number 59
13. Ranjbar, Elnaz (2015), Evaluation of endogenous development of old downtown textures, with emphasis on land use density and land use changes (Case study: Tabriz Shiite neighborhoods), Master of Geography and Urban Planning Land Acquisition, Faculty of Humanities, Zanjan
14. Razaviyan, Muhammad taghi.2002 Urban land use planning. Tehran: Monshi publications, 1st edition.
15. Theory of Asghar and Mirbahi, Maryam (2010), The Role of Ethnic Structure in the Bipolarization of Zahedan Centers, Journal of Environmental Statistics, No. 3
16. Torabi, Fatemeh (1395), Analysis of Physical-Spatial Developments of Arak Metropolitan from 1991 till now, Master of Geography and Urban Planning, Kharazmi School of Geography
17. Zamani Huasloo, Samira (1396), Assessing the Physical-Spatial Development of Cities with Emphasis on Land Use Changes (Case Study of Shahindej City), Graduate Degree in Geography and Urban Planning, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz.
18. Zarabi, Asghar-Ranjernia, Behzad-Alizadeh, Jaber (2012), Analysis of c.b.d land use in Iranian metropolises using GIS (Case Study of Eight Tabriz Region)
19. Zarabi, Asghar. Rezaei, Meysam, Naderi, Behnam and Behrouz Karimi.2014. Analysis and Assessment of Kazerun Land Use using GIS. Journal of Geography and Planning. Issue 50.