تبیین عوامل موثر بر برنامه ریزی مشارکتی در محلات مسکونی جهت دستیابی به رشد هوشمند با استفاده ازمدل آنتروپی شانون (مطالعه موردی: محله ایثارگران مشهد)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 3، دوره 12، شماره 44، مرداد 1399، صفحه 89-61   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فائزه کازرانی^{* 1}؛ تکتم حنایی²؛ سیدمسلم سیدالحسینی²

¹کارشناسی ارشد گروه شهرسازی، دانشکده هنر ومعماری، دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد،ایران

²دانشیار گروه شهرسازی،دانشکده هنر ومعماری، دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد،ایران

چکیده

         اخیرا افزایش جمعیت علت اولیه‌ی گسترش سریع شهرها محسوب می‌شود، لیکن پراکندگی نامعقول آن اثرات نامطلوبی بر محیط طبیعی و فرهنگی جوامع می‌گذارد.برنامه‌ریزی مشارکتی(CDS) به همراه رشد هوشمند شهری که هر دو عوامل به عنوان الگوهای نوین برنامه‌ریزی شهری، جهت ساماندهی به روند توسعه‌ی شهرها و پاسخی در برابر رشد پراکنده‌ی شهری می‌باشد که در مقاله حاضر به آن پرداخته شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت از نوع توصیفی_تحلیلی می‌باشد.چارچوب نظری این پژوهش با استفاده از بررسی اسنادی و مطالعات میدانی در محدوده انجام شد.در واقع در این پژوهش سعی می‌شود برای دستیابی به اهداف کلان،همه‌ی ذینفعان،ذینفوذان به نوعی گردهم آمده و برای آینده شهر تصمیم بگیرند،که در ادامه تبدیل به برنامه‌ها و طرح‌های اجرایی منجر شود.قسمت عمده اطلاعات این تحقیق از طریق توزیع پرسشنامه به منظور شناخت ادراک شهروندان از محیط زندگی خود و همچنین جمع‌آوری اطلاعات اجتماعی،اقتصادی و... به صورت میدانی مورد ارزیابی قرارگرفته است.روش نمونه گیری تصادفی بوده است و حجم نمونه با استفاده از فرمول تصادفی معادل 138 نفر محاسبه شده است،در این پژوهش جهت بررسی اطلاعات آماری حاکی از پرسشنامه با استفاده از نرم افزارSPSS،از جدول توزیع فراوانی،آزمون کای‌اسکوئر و آزمون T-Testاستفاده گردید،همچنین برای تحلیل رشد هوشمند در محدوده از مدل آنتروپی شانون بهره گرفته شده و در نهایت با استفاده از مدل ANPبه تعیین الویت بندی شاخص‌ها و مولفه‌های تحقیق از نظر مسئولین،شهروندان و متخصصین پرداخته شده است.از جمله راهکارهایی که برای تقویت مشارکت‌پذیری در محلات جهت دستیابی به رشد هوشمند پیشنهاد گردیده است عبارتند از: آگاهی‌رسانی،تعامل اجتماعی،به کارگیری سازمان‌های غیردولتی،اعتمادسازی و توانمندسازی می‌باشد،همچنین بر اساس اطلاعات و مقادیر به دست آمده از نتایج مدل آنتروپی شانون چنین استنباط می‌شود که در سال‌های 1395-1390 رشد فیزیکی محله به صورت افقی (اسپرال) صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها

برنامه ریزی مشارکتی؛ رشد هوشمند؛ مدل آنتروپی شانون؛ محله ایثارگران