بازآفرینی سکونت گاه های غیررسمی با بهره گیری از الگوی توسعه مبتنی بر حمل و نقل TOD نمونه موردی : شهر همدان

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 5، دوره 12، شماره 44، مرداد 1399، صفحه 138-111   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد مهدی درگاهی^{* 1}؛ محمد تقی رضویان²؛ جمیله توکلی نیا³؛ سروش نیکنامیان⁴

¹دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران

²استاد دانشگاه شهید بهشتی

³دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید بهشتی

⁴استاد دانشگاه در انگلستان

چکیده

موضوع بازآفرینی سکونت گاه های غیررسمی همواره به عنوان یکی از مهمترین چالش های  مدیران و  برنامه ریزان شهری مطرح بوده است، تاکنون طرح های مختلفی جهت مدیریت و ساماندهی این گونه بافت ها صورت گرفته که در به جز ارائه برخی از زیرساخت های شهری نتیجه ای قابل توجه در پی  نداشته اند، با توجه به اینکه حدود یک سوم از جمعیت شهری ما در این بافت ها زندگی می کنند لذا لازم است به منظور ارتقای کیفیت زیست و حفظ کرامت انسانی در این بافت ها  با بهره گیری از روش های مداخله نوین از زوال روبه رشد آنها جلوگیری کرد،یکی ازمهمترین راهکارها استفاده از سرمایه بخش خصوصی با تهیه  طرح های اجرایی با ریسک سرمایه گذاری پایین در این بخش می باشد، الگوی توسعه مبتنی برحمل و نقل (TOD) به عنوان یکی ازتکامل یافته ترین الگوهای توسعه شهری با استفاده بهینه از اراضی اطراف ایستگاه های حمل و نقل عمومی می تواند ضمن بازسازی کالبدی زمینه سازتوسعه اقتصادی و اجتماعی در این سکونت گاهها شود، در این مقاله امکان سنجی و اولویت بندی بهره گیری از این الگو در بازآفرینی سکونت گاه های غیر رسمی واقع در امتداد خط دو BRT شهر همدان  با استفاده  از مدل ANP مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج حاصل از مدل تحلیل شبکه نشان داد معیارهای حمل و نقل ، شهرسازی و اقتصادی در رتبه های های اول تا سوم قرار گرفتند. و نیز  با توجه به شاخص های(TOD) دو ایستگاه واقع شده در سکونت گاه های غیر رسمی که دارای قابلیت تراکم و اختلاط کاربری بالاتری هستند، از امتیاز بیشتری برخوردار هستند. و نیز با توجه به نقش ترانزیتی محورهای شریانی شهرهمدان، به جهت ارتباط مرکز و جنوب کشور به سه استان غرب کشور و تردد وسایط نقلیه از این محور ایستگاه هایی که به دروازه شهر نزدیک تر هستند به لحاظ عملکردی قابلیت بالاتری نسبت به سایر ایستگاهها جهت بهره گیری از الگوی TOD دارند.

کلیدواژه‌ها

توسعه حمل و نقل محور؛ بازآفرینی؛ سکونت گاه های غیر رسمی؛ همدان؛ TOD