ارایه الگوی آسیب‌های اجتماعی زنان زلزله زده شهر بم

علوم اجتماعی

مقاله 3، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 46، آذر 1398، صفحه 55-68   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه یزدی‌زاده باغینی¹؛ رضا فاضل^{* 2}؛ علیرضا صنعت خواه³

¹دانشجوی دکتری جامعه شناسی گرایش جامعه‌شناسی گروه‌های اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

²استادیار و عضو گروه جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

³استادیار و عضو گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرمان، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش ارایه الگوی آسیب‌های اجتماعی زنان زلزله زده شهر بم است بکه به روش آمیخته یا ترکیبی انجام شده است. در بخش کیفی آن که با استراتژی گراندد تئوری انجام شده جامعۀ آماری پژوهش شامل زنان زلزله زده شهر بم هستند که تعداد 12 نفر از آنان به صورت هدفمند به عنوان جامعه آماری انتخاب شده‌اند. تحلیل مصاحبه‌ها با توجه به روش کدگذاری انجام شده و بر اساس تحلیل داده‌ها از متن مصاحبه‌ها 224 مفهوم و گزاره معنادار استخراج شد. در ادامه فرایند کدگذاری از تعداد 224 گزاره معنادار تعداد 218 مفاهیم متناظر بیرون کشیده شد. مفاهیم متناظر به دلیل همپوشانی و تکراری بودن تعداد زیادی از آنها به 45 خرده مقوله تبدیل شدند. همچنین بخاطر نزدیکی و همپوشانی معنایی بسیاری از خرده مقولات محوری در مرحله کدگذاری محوری 45 خرده مقوله موجود به 17 مقوله محوری تبدیل شده‌اند که این مقولات عبارت از: فضای بحران‌زده زندگی، تجربه فاجعه، نابسامانی‌های محیطی، تجربه خشونت، سوگواری و داغدیدگی، حاکمیت فرهنگ مردسالاری، نگاه سنتی به بلایا، از بین رفتن حریم خصوصی، سازگاری با بحران، رفتارهای خودشکنانه، انفصال و کناره‌گیری اجتماعی، تلاش‌های جعلی برای بهبود، آزار جنسی، سوگ باقیمانده، تجربه خشونت، زنانگی آسیب‌ها، تنزل منزلت مادری هستند که با انتزاع بیشتر این مقولات در مرحلۀ کدگذاری گزینشی، یک مقوله هسته‌ای به شرح «آسیب‌های اجتماعی زنان زلزله‌زده در فضای بحران‌زده و نابسامان زندگی فاجعه‌وار و در بستر تجربه خشونت، سوگواری و داغدیدگی، با راهبردهای سازگاری با بحران، رفتارهای خودشکنانه و انزوا، و تلاش‌های ناکام‌گونه به پیامدهای آزار جنسی، سوگ باقیمانده، تجربه خشونت و حتی تنزل منزلت مادری منجر شده است» ظاهر شد که می‌تواند تمامی مقولات دیگر را تحت پوشش قرار بدهد. در بخش کمی نیز نتایج حاصل از مدلسازی نشان داده که الگوی استخراجی با ضرایب بالایی تایید شده است.

کلیدواژه‌ها

مدل کیفی آسیب‌های اجتماعی؛ زنان زلزله‌زده؛ گراندد تئوری

مراجع