ارزیابی حکمرانی خوب شهری برای شهرهای ایران مطالعه موردی: شهر اهواز

آمایش محیط

مقاله 5، دوره 13، شماره 48، خرداد 1399، صفحه 89-108   

نویسندگان

حیدر کاظمی¹؛ بیژن رحمانی^{* 2}

¹(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران)

²(دانشیار جغرافیای انسانی دانشگاه شهید بهشتی)

چکیده

مدیریت شهرها از عوامل تعیین کننده در بهبود کیفیت محیط زیست برای شهروندان است و تا کنون روش‌های گوناگونی برای بهبود آن به کار گرفته شد. حکمرانی خوب یکی از روش‌های متأخر در مدیریت شهرهاست که بر اصولی مانند ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ ﺑﻮدن، ﺷﻔﺎﻓﻴﺖ، ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ، ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻗﺎﻧﻮن، عدالت و ﻣﺴئوﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮی تأکید دارد. استفاده از این اصول در مدیریت شهری می‌تواند نتایج مطلوبی برای سازمان‌ها و شهروندان در پی داشته باشد. شهرداری و شورای اسلامی شهر اهواز که از سازمان‌های مهم مدیریت شهری در اهواز هستند و روابط متقابل فراوانی با شهروندان دارند، می‌توانند از اصول حکمرانی خوب برای انجام فعالیت‌های خود، استفاده کنند. در این مقاله با تمرکز بر عملکرد این دو سازمان عمومی، از قضاوت شهروندان برای ارزیابی میزان انطباق آنها با اصول حکمرانی خوب استفاده می‌شود. قضاوت شهروندان از طریق پرسشنامه‌ای بسته گردآوری شدند. نتایج این بررسی میدانی نشان می‌دهد که میانگین حسابی قضاوت شهروندان درباره همخوانی عملکرد شهرداری اهواز با حکمرانی خوب 41/1 و شورای اسلامی شهر اهواز 22/1 است. در سطح شاخص‌ها نیز حاکمیت قانون در عملکرد شهرداری و شورای اسلامی شهر با میانگین، 66/1 بهترین وضعیت و مشارکت‌پذیری با میانگین 98/0، بدترین وضعیت را داشت. در تفکیک منطقه‌ای پاسخ دهندگان نیز اگر بپذیریم، منظور پاسخ دهندگان از شهرداری، مدیریت شهرداری در سطح منطقه مربوطه است، عملکرد مدیریت منطقه 3 با میانگین 26/1 بیشترین و عملکرد مدیریت منطقه 1 با میانگین 94/0، کمترین انطباق را با اصول حکمرانی خوب داشتند. از نظر درجه‌بندی سطح انطباق عملکرد شهرداری و شورای اسلامی شهر اهواز با اصول حکمرانی خوب، وضعیت این دو سازمان (میانگین 31/1) در طیفی چهار مرتبه‌ای بین بد تا خوب، در سطح ضعیف، ارزیابی می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

حکمرانی خوب شهری؛ شورای اسلامی؛ شهرداری؛ اهواز

مراجع

 

1. اسماعیل زاده، حسن و مظفر صرافی. (1384). جایگاه حکمروایی خوب در برنامه‌ریزی شهری ـ نمونه مودی طرح متروی تهران. مدرس علوم انسانی. دوره 10. شماره 1، 28-1.
2. الله پور، منیژه. (1386). حکمرانی شهری و مدیریت شهری در کشورهای درحال توسعه. جستارهای شهرسازی، شماره 19-20، 72-60.
3. الوانی، سید مهدی و محسن علیزاده ثانی. (1386). تحلیلی برکیفیت حکمرانی خوب در ایران. مطالعات مدیریت بهبود و تحول. دانشگاه علامه طباطبائی. شماره 53، 24-1.
4. برک پور، ناصر. (1381). گذر از حکومت شهری به حاکمیت شهری در ایران (رساله دکتری). دانشگاه تهران.
5. حافظ نیا، محمد رضا. (1389). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران. انتشارات سمت.
6. حمزه‌ئی، مجید، محمد مهدی برادران و فاطمه‌هاتفی. (1390). حکمرانی خوب در شهرداری مشهد. پنجمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری. مشهد.
7. دربان آستانه، علیرضا. (1389). سنجش و تحلیل عوامل مؤثر بر حکمروایی روستایی در حکومت‌های محلی (مطالعه موردی: شهرستان قزوین) (رساله دکتری). دانشگاه تهران.
8. رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، جلال عظیمی آملی، مهدی پورطاهری و زهرا احمدی پور. (1391). ارائه الگوی مناسب حکمروایی خوب روستایی در ایران. ژئوپلیتیک. ش. 26، 28-1.
9. سجادزاده، ح.، یزدان پناه شاه آبادی، م.ر. 1394. ارتباط بین مفاهیم سرمایه اجتماعی و کیفیت ذهنی و عینی محیط شهری (نمونه موردی: محله پنبه ریسه قزوین). فصلنامه آمایش محیط، دوره هشتم، شماره 30: 109-87.
10. شمس‌پویا، م.ک.، توکلی‌نیا، ج. 1394. تحلیل سرمایه اجتماعی با تأکید بر مشارکت شهروندی و پاسخ گویی مدیران شهری (مورد پژوهی: شهر اسلامشهر). فصلنامه آمایش محیط، دوره هشتم، شماره 30: 152-137.
11. شهرداری اهواز. (1395). چکیده مطالعات بازنگری و تدقیق مرز مناطق در کلانشهر اهواز. (منتشر نشده).
12. کمالی، یحیی. (1388). حکمرانی خوب چیست؟ تدبیر. ش. 206، 28-20.
13. کیانی، ا، حیدری، ف. 1395. ارزیابی عوامل تأثیرگذار در روند فرسودگی بافت‌های قدیم شهری در راستای نوسازی و بهسازی (مطالعه موردی: شهر داراب). فصلنامه آمایش محیط.شماره34: 44-27.
14. مرکز آمار ایران، گزارش تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان خوزستان، 1385.
    1. Abdellatif, A.M.. (2003). May. Good governance and its relationship to democracy and economic development. Global Forum III on Fighting Corruption and Safeguarding Integrity, Seoul (Vol. 20).
    2. Evans, B., Joas, M., Sundback, S. and Theobald, K., (2013). Governing sustainable cities. Taylor & Francis.
    3. Kaufmann, D. , & Kraay, A. (2008). Governance indicators: Where are we, where should we be going?. The World Bank Research Observer, 23 (1), 1-30.
    4. McCarney, P. , Halfani, M. and Rodríguez, A. (1995). Towards an Understanding of Governance, the emergency of an idea and its implications for urban research in developing countries. University of Toronto.
    5. ODA (Overseas Development Administration). (1993). Good Governance, Technical Note , No. 10, (London: ODA).
    6. Rakodi, C. (2001). Forget planning, put politics first? Priorities for urban management in developing countries. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation, 3(3), 209-223.
    7. UN- HABITAT. (2002). The Global Campaign on Urban Governance. Concept Paper. accessable at http:/ / www.unhabitat.org/ governance.
    8. UNDP. (2000). what is good Governance. accessable at http: /www.Papp.Undp.org.governance/about.Htm.