بررسی تأثیر ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی بر بهبود شاخص‌های اقتصادی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان گرگان)

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 9، دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 52، آذر 1399، صفحه 811-826   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نسرین مخیری^{* 1}؛ شهره تاج²؛ علیرضا استعلاجی³؛ سید حسن مطیعی لنگرودی⁴

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران

²استادیار گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استاد گروه جغرافیا، واحد شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، شهر ری، ایران

⁴استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

استراتژی ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی با توجه به ارتباط مستمر بخش کشاورزی میزان فعالیت اصلی روستاییان ازیک‌طرف و امکانات و قابلیت‌های موجود در روستا از طرف دیگر، نقش مؤثری در توسعه روستایی ایفا می‌کند. به‌طوری‌که با به‌کارگیری محصولات خام کشاورزی و ایجاد اشتغال، موجب افزایش درآمد در نواحی روستایی می‌شوند. در همین راستا تحقیق حاضر نیز با هدف بررسی نقش صنایع تبدیلی و تکمیلی را بر شاخص‌های اقتصادی روستاهای حاشیه‌نشین شهرک‌های صنعتی در شهرستان گرگان پرداخته است. بر این اساس، 100 نفر از سرپرستان خانوار از 20 روستا به عنوان حجم نمونه انتخاب و به صورت تصادفی نمونه‌گیری شدند. ابزار سنجش در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته‌ای بود که روایی آن بر اساس نظرات تخصصی اساتید و پایایی آن با محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد. یافته‌های به دست آمده از تحقیق نشان داد که صنایع تبدیلی و تکمیلی در حد متوسط رو به زیاد بر شاخص اقتصادی روستاهای حاشیه‌نشین شهرک‌های صنعتی تأثیرگذار بوده است. همچنین نتایج حاکی از آن بود که ایجاد و گسترش صنایع تبدیلی با افزایش سرمایه‌گذاری، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، فراهم کردن تنوع شغلی، افزایش درآمد روستاییان، افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی، صادرات فرآورده‌های کشاورزی، افزایش پس‌انداز و افزایش قیمت زمین و رشد بورس بازی املاک و مستغلات، در سطح 99 درصد اطمینان (01/0 >P) رابطة مثبت و معنی‌داری داشته است.
واژگان کلیدی: شهرک صنعتی، صنایع، روستا، درآمد.

کلیدواژه‌ها

شهرک صنعتی؛ صنایع؛ روستا؛ درآمد

مراجع

Azkia, M. (1999). Sociology of Rural Development and Development in Iran, Informatics Publications, Tehran.

Barani Pesyani,V.( 2009). the feasibility of the development of cottage industries in the Ajabshir Township, (Unpublished Doctoral Dissertation) Tehran university, Iran

Davarpanah S.A.A, Nouripur and Sharifi Z. (2014). The role of conversion industries in reducing agricultural products wastes in rural areas, Case study: Dasht-e-Rum district”,Quarterly Rural Development Strategies, 4, 39-53.

Gavan, J., alavizadeh, A.M., & Kerman, M. (2011). The diversification of economic activities in Sustainable Rural Development Case Study: city Semirom. Journal of Geography (Geographic Society's Journal), 29, 17-43. (In Persian)

Hoseini S.A, GhasemabadiKh and Mehri A. (2016). Strategic Analysis of Tourism Indicators (Case Study: Chaboksar Town, Gilan Province). Journalof Studies of Planning HumanSettlements, 11(36), 129-147.

Karamshahy. ( 2012). The Feasibility Of Establishing Conversion And Complementary Industries For Achieving Economic Development In Rural Areas,Case Study: Zarin Dasht County Of Dareshahr Township,(Unpublished Doctoral Dissertation) Zanjanuniversity, Iran.

Taghipour, A. (2009). Feasibility study of employment development with emphasis on the establishment of conversion industries (agriculture) Case: Kangiryzar village of Lordangel, Master's degree in geography and environmental planning of Sistan and Baluchestan University.

Rahmani, M. (2011). Investigating the Role of Conversion Industries in Reducing Waste and Developing Exports of Horticultural Products, Office of Economic Research and Economic Policy of the Central Bank of the Islamic Republic of Iran.

Rahimi, A. (2004). Explaining the characteristics of rural and complementary industries in the agricultural and rural industries, Publication of the Society for the Conversion and Supplemental Industries of the Agricultural Sector, Tehran.

SafariAliakbari M, Moradi M., & Kardovani, P. (2011). Determine the areas of private sector investment for the development of rural industries activities in rural areas of Kermanshah city. Journal of GeographicalPerspectives. Human Studies, 6(16), 52-69.

Rezvani, M. R. (2004). Introduction to Planning of Rural Development in Iran, Gomes Publication, Tehran.

Shayan, H., & ShahiArdebili, H. (2007). The Role of Rural Industries in the Optimal Income Distribution: A Case Study of the Central District of Mashhad, Rural Developmental Quarterly, No. 2.

SadeghDaghighi, L., & MotieLangroudi, S. H. (2010). The role of fishing rifle cooperatives in the development of rural economy, Co-op No 208 and 209.

Taherkhani, M.(2000). Industrialization of the Village, Department of Utilization of Industrial Projects and Operation of Ministry of Jihad-e-Agriculture, Tehran.

Firouznia, Q., & RuknaddinEftekhari, A. (2004), The role of village in the process of national development from the perspective of experts, Rural Development Institute of Iran, Tehran.

Kalantari, Kh. (2012). Data processing and analysis in socio-economic research, Culture Saba Publishing House, Tehran.

Lotfi, M. S. (2004). Planning for the Development of Small Rural Industries in Hamedan, Master Thesis for Geography, TarbiatMoalem University of Tehran.

Maghsoodi, M. (2009). The role of agro-processing industry of agricultural products on agricultural value added. Journal of livestock and Agro-industry, 3 (120): 48-49 .

MoradiMofrad, S., HosseinZadeh, A., Abbasi, Q., & Aminian, S. (2013). Feasibility study on the establishment of conversion and complementary industries in order to achieve economic development in rural areas (Case Study: Abbas Tarom Districts), National Conference on Passive Defense in the Agricultural Sector.

MotieeLangroudi, S. H. (2003). Rural Planning with Emphasis on Iran, Jahad University Press, Mashhad.

MotieeLangroudi, S. H., & NajafiKani, A. A. (2011). Village Development and Industrialization (Theories, Techniques and Strategies for Industrial Development), Tehran University Press, Tehran.

Movahedi, R., & Samian, M. (2018). Investigating the effective factors on the immigration of villagers in Sardasht city. Journal of Studies of Planning Human Settlements, 13(1), 163-177.

NajafiKani, A.A. (2006). The Impacts of Townships and Industrial Areas in Rural Areas from the Perspective of Sustainable Development, A Case Study of Babol, Ph.D. in Geography and Rural Planning, University of Tehran.

Zoukhar M., R. (1990). Development of Non-Agricultural Activities in Rural Areas, Jihad Publications, Tehran.

Ziaeyan Firoozabadi, P, Afrakhteh, Sh., & Naeemabadi, N. (2017). Leveling and prioritizing rural areas in terms of environmental instability (Case study: Dashti districts of Bushehr province). Journalof Human Settlements Planning, 12 (4), 751-764.

Abraham, J. (1994). Rural industries and rural industrialization in developing economy: Indian experience. Journal of Rural Reconstraction, 27, 45-52.

Bhalla, A.S. (1982). Rural industrialization and new economic policies in human (CHINA). WorldEmployment Program Research, 8(5), 37-52.

Crawford, IM. (2004). Management of Agricultural and Food Products Marketing, SiavashDehghanian's Translations, Mashhad University Press, Mashhad.

Hannan, K. (1995). China, modernization and the goal of prosperity: government administration and economic policy in late 1980,s. Cambridge:Cambridge university press.

Joshi, M., & Bliss, J. (1997). Industrial recruitment policy and ruraldevelopment: A case study of pulp and paper industry in Albama. A dissertationsubmitted to the Graduate faculty of auburn university.

Kishore, C. (1997). Rural non-farm activities in specific regions of Orissa. Journal of RuralDevelopment, 16(7), 457-464

Misra, R.P. (1991). Industrialization of villages in Third World countries, Ali Akbari translation, Village Development and Development Quarterly, No. 1.

Natural Resources Office of Golestan Province, 2018, Watershed Management Unit.

Nayak, U.S (1994). Rural Industrialization, M. D Publication p.v.t, New Delhi.

Rogers, D. (1978). Industrialization in Com Benefits and the Rural Community, Rural Sociology, 43, 7-13.

36. Namboodiri, N.V., & V.P. Gandhi. (2003). Growth, Structure and Prospects of Agro- processingIndustries in India: Is there Improvement since the Economic Reforms. India Journal of AgriculturalEconomics, 58(3), 622-635

Rao, RV. (1987). Small Industries and the Developing Economy of India, Translation of the Rural Industries Committee of Fars Province, Rural Industries Management Publishing House, Jihad Construction, Shiraz.

Shih, J.T. (1985). Decentralized industrialization and rural non-farm employment in Taiwan, Association of Development Research and Training Institutes of Asia and The Pacific.

Sharma, K.D., M.S. Pathania and H. Lai. (2010). Value chain Analysis and Financial viability of Agroprocessing Industries in Himachal Pradesh. Agricultural Economics Research Review, 23(1): 515-522.

Wang, Xiaojian; Cameron, G. (2001). Practicum report rural industrializationin china. Saint Mary's University (Canada), 2001. 2001. MQ65748.