بررسی و تحلیل اسطورۀ پدرکُشی در شاهنامه و اساطیر جهان

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

مقاله 5، دوره 3، شماره 10، اسفند 1398، صفحه 89-111   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

نصرت اله احمدی فرد،¹؛ دکتر علی حیدری^{* 2}؛ دکتر مسعود سپه وندی³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران.

²استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد. ایران.

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران

چکیده

اسطوره یکی از عناصر شکل‌دهنده‌ی فرهنگ و هویت قومی و ملی جوامع بشری بوده است. بعضی از اسطوره‌شناسان آن را دینِ تمدن‌های اولیه و دوران پیش از گسترش ادیان توحیدی می‌دانند. اساطیر ملل مختلف جهان با همدیگر همسانی و مشابهاتی دارند‌.‌ قرار گرفتن اساطیر در مقابل یکدیگر و نبرد سخت و صعب آنان با همدیگر در داستان‌هایی که امروزه به ما منتقل شده‌،‌ با تفاسیر متعدد و متفاوتی روبه­روست‌.‌ در شاهنامه‌ فردوسی،‌ شخصیت‌های اسطوره­ای هم دارای اعتباری ویژه هستند و هم در کتب اوستا و پهلوی جنبۀ فرا طبیعی دارند‌.‌ این مقاله با پرداختن به اسطوره نخستین پدرکشی در شاهنامه می‌خواهد نشان دهد، اتفاقات منجر به پدرکشی در میان اساطیر شاهنامه و جهان‌ زوایای پیدا و پنهان زیادی دارد، هرچند پدرکشی اساطیر را باید یکی از جنبه‌های فرا طبیعی آنان دانست‌.‌ با کنکاش در انگیزه­های پدرکُشی و بررسی وجوه افتراق و اشتراک در میان شخصیت‌ها‌ی اساطیری‌،‌ حماسی و تاریخی ایران و جهان به نظر می­رسد که رسیدن به قدرت و پادشاهی دارای ‌بیش‌ترین بسامد است‌.‌ خدایان در پدرکشی­های جهان غرب دخالت‌های آشکاری دارند ولی در جهان شرق این پدیده به دلیل تقدس پدر به ندرت اتفاق افتاده است‌.‌ همچنین از دلایل دیگر می­توان به جادو‌،‌ عشق‌،‌ تحریکات مادرانه و عمدی و غیرعمدی بودن پدرکشی­ها اشاره کرد‌.

کلیدواژه‌ها

اسطوره‌‌؛ پدرکُشی‌‌؛ تبارشناسی‌‌؛ حماسه؛ شاهنامه‌‌

مراجع